Drie minuten leestijd. Minstens een week reflectietijd.

De mens in een geel hesje, het is (onbedacht) een sterk symbool: het is de ideale vertolking van de oersituatie: “If you want to continue, it will be over my dead body!”. De mens in het hesje op de (snel)weg laat zich zien van zijn meest elementaire kant: als obstakel. Met daaraan de schreeuwerig gekoppelde kleurboodschap: let op! Loop/rijd niet over mij!

Van veel betekenis lijkt me ook dat die mensen overal waar het mogelijk is, elkaar treffen rond het open vuur. Dat is meteen een stille vraag. “Breng ons terug naar de voorouderlijke genoegens”! Samen zitten rond het vuur, dat is consideratie opbrengen voor elkaar. De tijd nemen tot ont-moeting. De vragen en bevindingen die diep in je leven, naar boven laten komen. De mens is innerlijk nog niet veel veranderd, hij heeft nood aan gewoon tijd om samen te zijn, sinds hij het vuur heeft in gebruik genomen, wellicht meer dan een half miljoen jaar geleden.

De scène rond het open vuur, dat is de plek waar de mens al die vele honderdduizenden jaren zichzelf kon terugvinden, na een dag van elkaar steunen, voedsel zoeken, trekken, bouwen, overleggen, wonden verzorgen… Bij het kampvuur zijn alle grote sagen ontstaan. Zowel die van de Noren en de Zweden als die van de Hebreeën, de visies en verhalen die later op perkament of papyrus zijn geschreven en nog later in de Bijbel zijn verzameld.

Volgens mij vragen de mensen in gele hesjes aandacht voor menselijkheid. Ze vinden dat de boel al te hard doordraait. Ze doorstaan daarom de onaangename wind van passerend snelverkeer. En doen het even stoppen. De vraag is om weer “gewoon te mogen doen”. De samenleving is te ingewikkeld geworden, en het water staat deze eenvoudige mensen tot aan de lippen, ze zitten op hun tandvlees. Niet alleen kost het leven veel. Een deel van de betogers zijn alleenstaande grootmoeders met hun dochters en kinderen. De gewone, kwestbare mens is te weinig van tel in het systeem van de (geglobaliseerde) economie. Soberheid is voor losers. Armoede heb je aan jezelf te wijten. Kan de president er wat aan doen dat je ouders en je man vroegtijdig dood gegaan zijn? Dat je nooit kon verder studeren?

We zien protest van de grass root people. Tegen de president van het Frankrijk van nu, die, met goede bedoelingen, want de planeet redden dat mag iets kosten, staan zij op. Dat doet denken aan het stille verzet van de miljoenen die stemden tegen president Barack Obama. Omdat zijn beleid, hoe menselijk en Jezusiaans medevoelend ook, nog te weinig de armsten en kanslozen bereikte. En zijn politieke initiatieven hun harde leven niet wezenlijk dragelijker wist te maken.

Wie de wereld tracht te begrijpen, moet oog hebben voor lange termijn evoluties, voor grote bewegingen en krachten. De geschiedenis goed kennen, is een wijze stap.

In mijn visie moeten we goed nagaan “welke geest” onze beschaving en consumenten cultuur juist drijft, aanvuurt, doet hollen en racen. Door alle sociologische, politieke, psychologische, economische details heen, kan je spreken van de geest van een natie, de geest die een beschaving typeert.

De onze is sinds tweeduizend jaar onmiskenbaar geboetseerd door de woorden en daden van Jezus van Nazareth, door de vertolking daarvan in de vier evangelies, en door de christelijke kerk en ideologie die daar is op gebouwd en gedoceerd cq. opgelegd aan miljoenen.

In die zin verwijs ik naar mijn vorige blogtekst. Wij zijn in een cultuur stadium aangekomen dat wij bezinning  nood hebben over de diepere geest die onze handel en wandel drijft, en wij moeten bijsturen. Kritisch kijken naar de erfenis van oude idealen en (af)goden en vernieuwen, updates doorvoeren, dat is de boodschap. En daarbij helpt het niet om weg te kijken van Kerk en godsdienst, want de waarden en visies ervan zitten onder onze huid, al tientallen generaties lang.

Mijn besluit gaat als volgt.

“Onze Beschaving is zachter gemaakt, met meer compassie, maar ook behekst door de figuur van Jezus. De bijzondere jonge man met zijn overijverige ambitie  in denken, voelen en doen. Met zijn klemtoon op missioneren en moraliseren. Na tweeduizend jaar moet ik concluderen, op den duur maakt die geest de grond waarop wij staan, zitten en liggen kapot. En onszelf en elkaar.

De natuurlijke agressie die inherent is aan de mens, is wegens het odium onderhuids gegaan, subtieler geworden, maar nooit ver verdwenen. De boodschapper van de evangelies maakte de weg vrij voor meer ‘menselijkheid’, maar door zijn bevlogen stijl en strengheid, ook voor een vergoddelijking van alle mensen.

Voor ongebreideld, onbeschaamd inzetten op handelen en streven. Is de balans positief?  De toekomst zal het uitwijzen. Het heden maakt bezorgd. In tijden van zeven miljard menselijke wezens is in elk geval een update nodig van de geest die onze samenlevingen bezielt en kneedt, al tweeduizend jaar lang. Hoog tijd voor een andere God.

En voor tijd, ruimte en stilte voor gewetensonderzoek. Voor loskomen van de strijd om het dagelijks brood, die zoals de geschiedenis bewijst, gemakkelijk ontstpoort. Economie is geen economie meer. Soberheid is voor losers. Het succes van de (westerse, op christelijke leest geschoeide) mens, dreigt als een virus overgenomen te worden door andere culturen en beschavingen, en hij dreigt veel slachtoffers te maken bij mensen, dieren en ideeën.

Gewone, goede, wijze, en op aanvaardbare manieren onvolmaakte gewoonten, verlangens en praktijken sneuvelen bij de vleet.

Is het leven wel uit te houden zonder dat we omringd worden door grote bomen en grote dieren? Door ruimte en stilte? Zonder elkaar geregeld terug te vinden. Bij de maaltijd en bij het open vuur?

Zonder de aanwezigheid van zeer oude mensen, die mee op de kinderen letten? En die onszelf met de voeten op de grond houden. We vergeten de dood, doende in de ratrace. Dat is zeer gevaarlijk. Dat wreekt zich onvermijdelijk. De menselijke arrogantie viert hoogtij.

We maken een kaalslag mee die een goede toekomst danig belemmert, van de wereldsteden tot in de uithoeken van de leegste landschappen. Het heden blijft precair. In de plaats van honger zijn overvoeding en zelfdoding gekomen, en veel angsten. De toekomst is daarom onzeker en het zicht op het goede leven danig belemmerd. Voor wellicht meer dan de komende twee millennia.

Laten we stil staan. Zitten, en nadenken.