Ik had me ingeschreven voor de Bomspotting op Kleine Brogel van 3 april. Ik wou over de omheinig van dat militair domein klimmen om zo te protesteren tegen kernwapens daar. Die vormen immers een inbreuk op het internationaal recht. Toen de dag dichterbij kwam, begon ik er wat tegen op te kijken. Het zou koud zijn en het zou regenen en, 67 lentes tellende, heb ik wat artritis aan mijn gewrichten en dan die hoge afspanning met prikkeldraad van de militaire basis over… Toch vertrok ik. Met een speciale t-shirt waarop vier van mijn kleinkinderen hun geverfde voeten hadden gedrukt. Ik hoop dat ze dank zij dergelijke acties hier en elders en een groeiend inzicht bij politieke leiders in een kernwapenvrije wereld kunnen ouder worden.
Ik klom dus over de draad en werd onmiddellijk geboeid. Bijna een uur in het natte gras op je buik liggen met de handen vastgesnoerd op je rug in een druilerige regen is geen prettige manier om het paasweekeinde te beginnen. Toch ben ik heel blij die dag te hebben meegemaakt. Hij geeft mij energie. Veel energie. Als oudere vredesmilitant deed het me plezier dat zoveel jonge mensen present waren.
Ontroerend vond ik het optreden van een orkest, toen we na onze arrestatie met honderden in een koude hangar wachtten. Slaginstrumenten allerhande en de kreet “Stop de bom”. Tientallen begonnen spontaan te dansen. Een schitterende uitdrukking van vredeswil. Sommige bewakende agenten leken het ook leuk te vinden. Na onze vrijlating genoten we van groentensoep en stevig brood met vegetarisch beleg.
Waarom actie?
Op Kleine Brogel bevinden zich 20 Amerikaanse B61 kernbommen die met Belgische F16’s gedropt kunnen worden. Ze hebben vier instelbare explosieniveaus tussen de 0,3 en de 170 kiloton. Eén enkele B61 heeft een vernietigingskracht tot veertien keer de atoombom op Hiroshima. Bij die aanval kwamen 90.000 to 140.000 mensen om. Vele duizenden stierven later aan kanker. Voor het grootste deel kinderen, vrouwen en mannen die geen soldaat waren. De kernbom maakt geen onderscheid tussen strijders en burgers.
“Geen incidenten”
Dat meldde de legerwoordvoerder op het einde van de actie in Limburg. Dat is te danken aan de puike organisatie van Vredesactie. Voor het vertrek en tijdens de busreis peperden onze begeleiders het goed in: geen geweld, geen provocatie, ook niet met woorden, niets in je zakken dat als wapen kan beschouwd worden (ik had het nagelvijltje van mijn zakkammetje thuisgelaten). En we ondertekenden allemaal een verklaring dat we geen geweld zouden gebruiken. Voor zover ik dat kon vaststellen hebben mijn ongeveer 1000 mede-actievoerders die ordewoorden prima opgevolgd. En het werkte. Politiemensen en militairen werden geleidelijkaan vriendelijker en ook zij provoceerden niet. Intimideren met hun angstaanjagende honden deden ze dan wel en met overtuiging. Eén grote schaduwvlek aan de kant van de overheid: vier journalisten van De Wereld Morgen werden ook opgepakt. Een onaanvaardbare schending van de persvrijheid!
150.000 euro
Zoveel kostte de beveiliging van de basis op de Bomspottingdag, benadrukt Defensie. Er waren 900 militairen opgesteld en er stonden ook 250 agenten van de federale en lokale politie paraat. Heel wat te paard. En er waren een helikopter en overvalwagens. Een indrukwekkend vertoon. Die kosten hoeft de overheid niet te maken, als ze zich in orde stelt met het internationaal recht. Het Internationaal Gerechtshof heeft op 8 juli 1996 kernwapens illegaal verklaard, precies omdat ze geen onderscheid maken tussen soldaten en burgers. Voor mij en de andere vredesmilitanten is die uitspraak veel belangrijker dan de regel die verbiedt dat je over een militaire omheining kruipt. En er zijn de principes van Nuerenberg, grondslag voor de processen tegen de nazi’s en basis van het internationaal strafrecht: iedereen die weet heeft van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid en hier iets tegen kan doen, heeft de plicht het te doen. (Tussen haakjes. Vooral de Amerikanen zouden nogal wat besparen als ze van hun illegale wapens zouden afzien. Volgens het Brookings Instituut hebben ze daaraan sinds de Tweede Wereldoorlog al meer dan 4 triljoen € uitgegeven. Geld dat ze zouden kunnen gebruiken voor hun ziekteverzekering, armoedebestrijding, pensioenen, werkloosheidsvergoedingen en de overgang naar een groene economie.)
Burgerlijke ongehoorzaamheid
Met onze beperkte regelovertreding zitten we in een humaniserende traditie. In Thebe in het oude Griekenland overtrad Antigone een koninklijk bevel: ze begroef haar broer toch. Met acties van burgerlijke ongehoorzaamheid deed Maarten Luther King de burgerrechten van de zwarten erkennen. En Gandhi ging tegen de Britse wet zout scheppen. Hij gebruikte geweldloos verzet om India te bevrijden van het koloniale juk.
En nu?
Hopelijk staat de regering open voor het signaal van de bomspotters. Op 22 en 23 april komen de NAVO-ministers van buitenlandse zaken bijeen in Tallin (Estland). België kan daar met gelijkgezinde landen ondubbelzinnig pleiten voor de terugtrekking van de Amerikaanse kernwapens van ons grondgebied. Dat is dan een stap naar de kernwapenvrije wereld waarover ik droom voor mijn kleinkinderen.
P.S. Half jaren negentig ging ik al naar Kleine Brogel voor een burgerinspectie samen met Jef Ulburgs gewezen senator Groen! en Eloi Glorieux van Vredesactie. Nadien nam ik nog verschillende keren deel.
Hugo Van Dienderen, gewezen volksvertegenwoordiger Groen! en huidig voorzitter van Groen!Plus
