Vrije meningsuiting

Vrije meningsuiting zorgt voor pluralisme, het wezenlijk kenmerk van de democratie. Wetten die de vrije mening beperken brengen niets bij. Vaak monden dergelijke wetten uit in zinloze discussies.

• De negationismewet is overbodig; hij wordt nauwelijks toegepast. 
• De racismewetgeving brengt ons tot een onnozel debat over Zwarte Piet.
• De antidiscriminatiewetgeving leidt ons naar een nog gekker debat over de Kerststal.
• Unia opent zelfs een dossier over Miss België die een ‘lachend kakske’ post op sociale media.
• Klap op de vuurpijl is de seksismewet: nu zijn zelfs bloemenmeisjes op een wielerkoers ongewenst.

Waar zijn we eigenlijk mee bezig?

De wil van de kiezer?

De keuze van de kiezer wordt bij verkiezingen maar ten dele gerespecteerd en dit enkel bij de keuze van de politieke partij.
De keuze van de politieke mandataris gebeurt volgens de volgorde op de lijst. Zo moet iemand op een zogenaamde niet-verkiesbare plaats in eerste instantie zijn/haar stemmen geven aan de hoger genoteerde kandidaten. Een duidelijk misprijzen van de keuze van de kiezer en een bewijs van de dictatuur van het partijbestuur. Daarbij kan de kiezer nooit een specifieke politieke mandataris afstraffen indien hij/zij zijn/haar werk niet deed in de voorbije legislatuur.

Het Brexit-referendum versus de Zwitserse inspraak

De Brexit doet de Europese Unie op haar grondvesten daveren. De bundeling van feiten en emoties in een referendum hakte keihard in op een constructie die niet langer meer gericht is op de bescherming en ondersteuning van haar 508 miljoen burgers. Nogal logisch dat de gevestigde machten zich nu zo kanten tegen het referendum, terwijl die net aantonen dat dergelijke democratie precies voor maatschappelijke sturing zorgt. Anders glijden we verder af naar een verlicht despotisme van dominante particratie, een niet verkozen EU-commissie en vooral wisselende financiële en economische belangencoalities.

Zwitserland leert ons hoe zo’n participatieve politiek, met name een referendum, dient aangepakt te worden. Maar omdat de egocentrische, narcistische politici uit alle partijen en op alle echelons aan hun macht en hun centen verkleefd zijn, verhinderen zij dat. Zij zijn ons democratisch deficit!

Zwitsers zijn, naast de traditionele verkiezingssystemen, niet vies van referenda. En de uitslag van die referenda respecteren ze. Ze gehoorzamen de wetten netjes zolang ze zelf de regels hebben mogen mee bepalen. Maar komen die regels echter van buitenaf, door schimmige instanties opgesteld, dan worden ze heel wantrouwig.
Zo’n Zwitsers referendum is niet niks en valt geenszins te vergelijken met wat onze politici als referendum in elkaar boksten in bijvoorbeeld Antwerpen i.v.m. het ringtracé of wat Farrage en Johnson bekokstoofden i.v.m. de Brexit in de UK.
Samen met de stembrief krijgt iedere stemgerechtigde burger de aanbevelingen van alle partijen en, alsof dat nog niet genoeg is, verstrekt de overheid een brochure waarin de pro’s en de contra’s objectief worden uiteengezet. Dat heeft gevolgen voor het dagelijkse leven. Er komen levendige discussies op straten en pleinen, in cafés en huiskamers en ook in kranten en de druk bekeken tv-programma’s als Arena (Duitstalig) en Infrarouge (Franstalig).
Deze Zwitserse democratische traditie bleef gehandhaafd van 1300 tot op vandaag. Zwitsers wilden zelf beslissen over hun dagelijkse dingen en hun landheer werd slechts geduld voor zover hij die beslissingen respecteerde. Dat was toen en is nu nog revolutionair. Zo’ n democratie wil Jan en Mieke Modaal!

Het resultaat van het Zwitsers referendum over immigranten schoot Euro-politici echter in het verkeerde keelgat. Ze verweten de Zwitsers xenofoob te zijn. Onzin en leugens: 24 % zijn er buitenlanders! Bij ons is dat een heel pak minder!
Het toont nogmaals aan dat politici uit Vlaanderen, België en Europa geen democratische inspraak dulden!
De vraag dringt zich op of de middeleeuwse organisatie van de openbare zaak niet democratischer was dan de zogezegd modernere staatsvormen die daarna kwamen. Misschien waren het wel de Zwitsers die al die eeuwen gelijk hadden – onvolmaakt gelijk, maar toch, gelijk.
Ik denk dat Geert Van Istendael met bovenstaande uitspraak het bij het rechte eind heeft.

De ‘inspraak’ bij ons, is enkel een ‘uitspraak’ van zelfingenomen politici

Inspraak wordt bij monde van de politieke klasse van de kansel geroepen. Maar in de praktijk treden ze die inspraak met de voeten. Voorbeelden te over.

In het Kortrijk van toenmalig burgemeester Stefaan De Clerck (CD&V) startte men ooit met vragen- en inforondes in de diverse deelgemeenten. Maar al vlug bleek dat wie kritiek of andere ideeën naar voor schoof i.p.v. die die het beleid in het hoofd had, al vlug van een kale reis thuiskwam. Het werd van kwaad tot erger tot er geen info-rondes meer kwamen. 
In Sint-Niklaas heeft de coalitie N-VA & SP.a & Groen onder leiding van Lieven Dehandschutter (N-VA), Marijke Henne (N-VA) en Freddy Willockx (SP.a) het referendum omtrent de vuilnisophaling en de privatisering errond gewoon naar de vuilbak verwezen.
Even hallucinant is het in Antwerpen. Toon men afkwam met het Meccanotracé als alternatief voor het BAM-tracé (Beheersmaatschappij Antwerpen mobiel) vond de stadscoalitie er niets beter op dan de gevangenis ‘Poort van Beveren’ letterlijk zo neer te poten dat het een sta-in-de-weg werd voor het Meccanotracé. Nochtans kon dat perfect anders; er zijn voorgaande … De Antwerpse schepen Koen Kennis (N-VA) zegt het onomwonden: referenda zijn niet de goede manier want politici zijn verkozen mandatarissen. De N-VA bassistekst van 2004 zegt nochtans andere dingen. M.a.w. de burger tekent een blanco cheque bij de verkiezingen!

Het is nogal duidelijk dat politieke partijen allergisch zin voor participatieve democratie en dat ze hun hand niet omdraaien om volksbedrog te plegen. Wat een verschil met Zwitserland!
Nochtans: participatieve democratie, op alle echelons, richt het beleid op de reële noden, vernieuwt en versterkt permanent de drie samenlevingspijlers: overheid, economie, bevolking. Het leidt tot directe en grotere betrokkenheid. Het is de waarborg voor de welvaartstaat waar de winsten niet louter geprivatiseerd en de verliezen niet enkel gesocialiseerd worden.

Het kan anders!

De econoom Geert Noels lanceerde de idee dat de toekomst aan de stadstaat is. Volgens hem heerst teveel de gedachte dat alles altijd groter moet zijn. Noels zelf gelooft meer in decentralisatie. Kleinere entiteiten zijn volgens hem robuuster en vooral flexibeler. Vandaar dat hij gelooft dat de oplossingen voor onze problemen en uitdagingen eerder te vinden zijn in steden en stadstaten.

Dirk Holemans, coördinator van denktank Oikos en ijveraar voor een sociaal-economische samenleving, gelooft niet in ongebreidelde en onbegrensde (economische) groei. De mens en de samenleving zijn immers meer dan de som van wat ze economisch produceren. En een groeiende economie zal wellicht voor meer werkgelegenheid en andere economische voordelen zorgen, maar ze is in geen geval een graadmeter voor het welbevinden van de bevolking.

Er is wel wat voor te zeggen, voor een (her)organisatie van onze samenleving, waarbij de beslissingsmacht terug dichter bij de burger komt. Zeker als het doel is om het beleid beter af te stemmen op de noden en wensen van die burger en om die burger meer bij dat beleid te betrekken. Het is een manier, zo niet dé manier om een veel hechtere samenleving te bouwen. Als je als burger het gevoel krijgt dat er naar je geluisterd wordt, dat je iets kan bijdragen en dat jouw acties en inzet ook iets betekenen voor jouw samenleving, dan zal je ook bereid zijn om er meer energie in te steken. Er bestaan genoeg manieren om gezamenlijk op een ordentelijke en efficiënte manier tot breed gedragen beslissingen te komen.

De grootste hinderpaal voor het uitbouwen van zo’n subsidiaire samenleving is echter niet de haalbaarheid of betaalbaarheid ervan. Nee, dat zijn we zelf.
We zijn er van overtuigd en worden door onze politici overtuigd dat onze wereld zo complex in elkaar zit, dat je die niet zomaar eventjes kan veranderen. En daarom verkiezen we om de vijf jaar beleidsmakers. Zij moeten het dan maar oplossen en op hen kunnen we dan foeteren als het ons niet aanstaat.
Dat kan veel beter … maar politici zullen dat niet graag horen …
Ik ben het volledig eens met Tom Garcia van Vlinks en David Van Reybrouck
over het belang van burgerbewegingen en burgerparticipatie. Net als zij vind ik dat we er werk moeten van maken.