President Donald J. Trump, salutes the troops at the White House reviewing stand during the 58th Presidential Inauguration in Washington, D.C., Jan. 20, 2017. More than 5,000 military members from across all branches of the armed forces of the United States, including reserve and National Guard components, provided ceremonial support and Defense Support of Civil Authorities during the inaugural period. (DoD photo by U.S. Air Force Staff Sgt. Marianique Santos)
Sinds zijn aftreden stuurt Trump de Republikeinse partij met vaste hand richting fascisme. De mainstream media zwijgen het gevaar dood, en de Democraten leggen Trump maar weinig in de weg. De VS gaat de verkeerde kant op. Alleen een revolutie lijkt het tij nog te kunnen keren.
“Trump [kreeg] steeds meer oppositie van partijgenoten. In december 2019 lanceerde een groep vooraanstaande Republikeinen het Lincoln Project, dat over de partijgrenzen heen ijverde voor de ondergang van Trump en het herstel van normen, waarden en rechtsstaat.” Dat schreef ik eerder dit jaar naar aanleiding van Trumps ongelimiteerde steun aan de Joodse staat Israël die een apartheidsbewind uitoefent jegens de autochtone Palestijnse bevolking.1 Trump is dan geen president van de VS meer, zijn greep op de Republikeinen is quasi compleet. Hij is druk bezig de Grand Old Party om te vormen tot een fascistische partij met een personalistische leider en een paramilitaire vleugel.
Trump heeft de Republikeinse partij volkomen in zijn macht
Op de Conservative Political Action conferentie in Dallas op 11 juli herhaalde Trump zijn klachten over de verkiezingsuitslag: de regering-Biden is er gekomen door “verkiezingsfraude” en “stembusvulling”, zijn aanhangers zijn slachtoffers van “links politiek geweld”. Hij zette de ‘Chinese plaag’ nog eens in de verf, en maakte daarmee China tot zondebok voor 600.000 Covid-doden in de VS. Op Conservative Political Action conferenties nemen normaal Republikeinse presidentskandidaten het tegen elkaar op, maar dit maal was het duidelijk een one-man-show. Trump heeft de Republikeinse partij volkomen in zijn macht, en in 2023 is hij en niemand anders de Republikeinse kandidaat voor het presidentschap.2
Er is heel wat af te dingen op het democratisch gehalte van de Amerikaanse samenleving. Tien jaar geleden spuwde de Amerikaanse historicus Mike Lofgren daar zijn gal al over. Het politieke systeem in de VS is verziekt, aldus Lofgren. Big business maakt de dienst uit. De politici zijn gerobotiseerde carrièrejagers, door bedrijven afgeperste egoïsten. De Republikeinen doen er alles aan om de gang naar de stembus te bemoeilijken: strengere identificatievoorschriften, kortere registratieperiodes en nieuwe voorschriften met betrekking tot de woonplaats van de kiezer. Het zijn initiatieven die haaks staan op 200 jaar Amerikaanse traditie om een zo groot mogelijke politieke deelname van burgers te waarborgen. Hoe kan in dat licht de VS andere landen de les spellen, aldus nog Lofgren.3
Trump lanceert zijn martelaar
Trumps speech lijkt geïnspireerd op toespraken van Hitler. Immigranten zijn moordenaars, drugsdealers en mensenhandelaren. Ze liggen aan de basis van werkloosheid en misdaad. Socialisme en marxisme zijn ideologieën die de economische en sociale crisis hebben veroorzaakt. Links gelooft niet in vrijheid, rechtvaardigheid en democratie. Voor marxisten is alles gerechtvaardigd zolang het de politieke tegenstanders schaadt en de radicale agenda van de partij bevordert, aldus Trump. En in een interview met Fox News lanceerde hij zijn martelaar: relschopper Ashli Babbitt, door Trump geprezen als een “onschuldige, geweldige jonge vrouw”, werd “vermoord” door de veiligheidsdiensten van het Capitool. Is dit Trumps versie van Hitlers martelaar, stormtrooper Horst Wessel?4
Dat de Republikeinen probleemloos richting fascisme kunnen koersen, duidt op het failliet van de mainstream media. Die zwijgen het gevaar dood. Ook de Democraten doen dat. Bij zijn aantreden verklaarde Biden: “We hebben een Republikeinse partij nodig. We hebben een sterke oppositie nodig die zich principieel opstelt.” Daarmee spelen de Democraten Trump regelrecht in de kaart. Hun economisch beleid verrijkt de aristocratie en zadelt arbeiders en de middenklasse op met de lasten. Die houding vloeit voort uit angst voor de ‘gewone mensen’. Democraten verdedigen even hartstochtelijk het neoliberale kapitalisme als de Republikeinen van Trump. De angst voor massale protesten en stakingen is groot. Dat is precies waar Trump aan appelleert: alleen hij kan daar tegen optreden.5
Dubbelzinnigheid van de Democraten
Een reactie van de in januari aangetreden Democratische president Biden kon niet uitblijven. In een speech op het National Constitutional Center in Philadelphia had hij het over “de belangrijkste test van onze democratie sinds de burgeroorlog”. “Schaam je je niet?”, zo riep hij uit, zonder Trump bij name te noemen. Maar Bidens voorstellen om de democratie te verdedigen tekenen de machteloosheid en dubbelzinnigheid van de Democraten. Hun stemrechtwetten zijn geen partij voor de Republikeinse aanval op het stemrecht. Ze maken geen komaf met de beweging bij de elite die aanstuurt op dictatuur. En morele oproepen van een zwakke president aan “mijn Republikeinse vrienden om in godsnaam op te staan tegen het ondermijnen van het heilige recht om te stemmen” betekenen niets.
De enige concrete actie die Biden aankondigde is de terbeschikkingstelling van $25 miljoen aan het Democratic National Committee, het hoogste bestuursorgaan van de partij, voor een initiatief om kiezers beter te registreren en voor te lichten over de verzwaarde vereisten die onderdeel vormen van de Republikeinse maatregelen. Het neoliberale tweepartijensysteem in de VS is niet opgewassen tegen de opkomst van fascistische krachten en de groei van het militarisme. Het fenomeen Trump, de transformatie van de Republikeinse partij, en ook de verrechtsing van de Democraten, het zijn allemaal ontwikkelingen die rechtstreeks samenhangen met het economisch verval en de steeds verder voortschrijdende sociale ongelijkheid in de VS.
Werknemers moeten met geweld in toom worden gehouden
Sociale ongelijkheid en eindeloze oorlogen zijn fenomenen die niet thuishoren in een democratie. Maar de Democraten zijn even schuldig aan de ondergraving van de democratie als de Republikeinen. Nadat het Hooggerechtshof zich in 2013 akkoord had verklaard met de uitholling van de Voting Rights Act hebben de Democraten geen enkel initiatief genomen om deze wetgeving te herstellen. Tegen de achtergrond van de groeiende stakingsgolf in tal van sectoren, die de vorm aanneemt van een opstand tegen het rechtse vakbondsapparaat, vrezen de Democraten net als de Republikeinen dat werknemers het neoliberale tweepartijensysteem zullen breken. Dus moeten werknemers met geweld in toom worden gehouden.
Terwijl Biden de luttele som van $25 miljoen op de begroting zet ter verdediging van het recht van burgers om via hun stemrecht invloed uit te oefenen op het regeringsbeleid, stelt hij tegelijk – en met overweldigende steun van de Democraten – een absoluut recordbedrag voor ten behoeve van de Amerikaanse oorlogsmachine: $753 miljard. De Amerikaanse president vindt het dus nodig om 30.000 maal meer te besteden aan de voorbereiding op oorlog tegen onder meer de nucleair bewapende rivalen van het Amerikaanse imperialisme, China en Rusland, dan zich te verzetten tegen wat hij erkent als een fundamentele aanval op de democratie. En dat terwijl een overweldigende meerderheid van de Amerikaanse bevolking een einde wil aan de eindeloze oorlogen.
Vorig jaar riep de liberal (progressief) georiënteerde Amerikaanse denktank New America op tot beëindiging van het Amerikaanse militarisme en herbronning op diplomatie. Die oproep is blijkbaar aan dovemansoren gericht. De VS glijdt af naar een fascistisch regime, de elite grijpt de macht. Dus lijkt alleen een revolutie een halt te kunnen toeroepen aan de lobby van het Amerikaanse militair-industrieel complex en de greep van de neoliberale elite naar de macht.6
Zit de wereld, die moet afrekenen met de gevolgen van de gezondheidscrisis en de klimaatverandering, te wachten op dat soort leiderschap?
1Lookman, Paul, De wereld na Trump en Merkel. Europese rivaliteit, neoliberalisme en het machtsevenwicht, Geopolitiek in context, Koersel, 2021, p. 295-296
2Restin, Maeve: “Trump wins the CPAC straw poll as attendees clamor for him to run again”, in CNN, 12 juli 2021, https://edition.cnn.com/2021/07/11/politics/cpac-trump-speech-straw-poll/index.html
3Lookman, Paul: “Het verrottingsproces van de Amerikaanse democratie, naar Mike Lofgren”, in Geopolitiek in context, 2 oktober 2011, https://geopolitiekincontext.wordpress.com/2011/10/02/het-verrottingsproces-van-de-amerikaanse-democratie-naar-mike-lofgren/
4Rozsa, Matthew: “Ashli Babbitt as the 21st-century Horst Wessel: Symbolic martyr to the fascist cause. Trump’s followers are trying to turn Babbitt into their movement’s martyr: All she needs now is a hit song”, in Salon, 11 juli 2021, https://www.salon.com/2021/07/11/ashli-babbitt-as-the-21st-century-horst-wessel-symbolic-martyr-to-the-fascist-cause/
5London, Eric: “The CPAC conference and the fascist transformation of Trump’s Republican Party”, in World Socialist Web Site, 13 juli 2021, https://www.wsws.org/en/articles/2021/07/13/pers-j13.html
6Lookman, Paul: “Aanhoudend Amerikaans militarisme, of aloude diplomatie?”, in Geopolitiek in context, 9 augustus 2020, https://geopolitiekincontext.wordpress.com/2020/08/09/aanhoudend-amerikaans-militarisme-of-aloude-diplomatie/
