Bovendien is de hoofdstad São Tomé precies 475 jaar geleden gesticht door Portugese kolonisten.

Alda Graça do Espírito Santo werd in São Tomé geboren op 30 april 1926. Als jonge studente in Portugal kwam ze er in contact met de historische leiders van Afrikaanse bevrijdingsbewegingen zoals Amilcar Cabral van Guinee-Bissau en Agostinho Neto (eveneens een bekend dichter) van Angola.

Dat inspireerde haar enorm om zich ook te engageren in de strijd voor de emancipatie van de gekoloniseerde volkeren en de vrouwenemancipatie.
 
In haar talrijke gedichten en poëziebundels gaf ze uitdrukking aan deze strijd. Al snel kwam ze in conflict met de beruchte PIDE, de politieke politie van het Salazar-regime, die een strenge censuur uitoefende tegen elke vorm van verzet tegen de rechtse dictatuur en het kolonialisme.

Ook zij verdween een tijdlang in de gevangenis. Haar faam als nationale ‘heldin met de pen’ werd definitief gevestigd toen ze in 1953 haar beroemde gedicht ‘Trindade’ schreef over het bloedbad dat Portugese soldaten hadden aangericht onder de bevolking van het gelijknamige stadje in het centrum van het eiland.

Toen ze midden de jaren zestig werd vrijgelaten, keerde ze naar haar vaderland terug. Daar begon ze meteen met de organisatie van culturele organisaties die stilaan uitgroeiden tot bewegingen die opkwamen voor de onafhankelijkheid van São Tomé van Portugal. 

Zo stichtte ze onder meer de União dos Escritores e Artistas de São Tomé e Príncipe (UNEAS), de bond van schrijvers en kunstenaars, die ze zou blijven leiden tot in februari 2009. Gezondheidsproblemen dwongen haar om haar functies neer te leggen. Ze stierf uiteindelijk op 9 maart 2010 in een ziekenhuis in de Angolese hoofdstad Luanda. 

Na de Anjerrevolutie van 25 april 1974 in Portugal kwam de onafhankelijkheidsstrijd in de kolonies in een stroomversnelling. Het nieuwe bewind in Lissabon had oren naar de verzuchtingen van de nationalistische bewegingen in Afrika.

Alda Graça werd minister van Cultuur in de overgangsregering die São Tomé op 12 juli 1975 naar de onafhankelijkheid leidde. Ook later heeft ze nog enkele keren een ministerpost bekleed en was ze twee ambtstermijnen voorzitter van het parlement. Zij bleef haar hele leven wonen in haar eenvoudig huis in een voorstad van de hoofdstad.

“Voor jongeren van vandaag zijn haar inspirerende ideeën van emancipatie en culturele onafhankelijkheid nog altijd een belangrijk voorbeeld”, verklaarde minister van Onderwijs en Cultuur, Jorge Bom Jesus, in zijn speech bij de opening van de culturele week in de hoofdstad São Tomé.

De stad vierde op 22 april haar 475ste verjaardag van de stichting door Portugese kolonisatoren. Bij die gelegenheid liet de overheid de stad schoonvegen en de historische gebouwen kregen een likje verf.

São Tomé is daarmee een van de oudste steden in Centraal-Afrika en weerspiegelt de culturele erfenis van eeuwen vermening van Portugese en Afrikaanse elementen.

De rivier die dwars door de stad snijdt, ligt er helaas bij als een open riool. Alda Graça had dat al jaren geleden voorspeld in haar gedicht Mataram o Rio da Minha Cidade (‘Zij doodden de rivier van mijn stad’).