Drie vaststellingen bij de voorlopige verkiezingsresultaten in Antwerpen, vanuit ons perspectief:

1. onze thema’s zaten bovenaan in de verkiezingsdebatten en zullen dus politiek belangrijk blijven

2. impact van ‘strategische stemmers’ blijft beperkt op stadsniveau: vermoedelijke democratische oppositie (samenvallend met pro Meccano partijen) komt versterkt uit de verkiezingen: van 4,71% (Groen, 2 zetels) in voorbije legislatuur naar ruim 20 % (Groen, pvda+, Open Vld). Bovendien met sterke individuele politici.

3. Stadspartij lijkt te zijn afgestraft op te weinig links-progressieve opstelling: verschuiving naar Groen en pvda+, die samen met N-VA de winnaars van de Antwerpse verkiezingen zijn. Overigens onze proficiat aan Bart de Wever en N-VA voor deze overwinning.

De combinatie van deze drie vaststellingen betekent dat de tot dusver onverzettelijke BAM-partijen sp.a, CD&V en N-VA politiek meer onder druk zullen kunnen worden gezet vanuit de gemeenteraad – ook al omdat we weten dat deze partijen geen ‘monolieten’ zijn op dit vlak: intern bestaat ook twijfel over Oosterweel. Het verzet tegen het BAM-tracé en pleidooien pro Meccano en pro overkapping zullen in de komende legislatuur makkelijker een politieke stem krijgen. Dat ontbrak tijdens de voorbije legislatuur, toen dat verzet noodgedwongen bijna uitsluitend op niet-partijpolitiek niveau een stem kreeg.

Toelichting bij bovenstaande:

1. In tegenstelling tot bij een volksraadpleging ben je als actiegroep tijdens verkiezingen geen actieve deelnemer aan de debatten en heb je geen hegemonie over het thema (er zijn immers meerdere campagnethema’s). Het hoogste waarop je in dergelijke context kan mikken is dat je thema’s toch zo hoog mogelijk op de debatagenda van de kandidaten raakt. Dat is gelukt: in Antwerpen gingen de verkiezingsdebatten o.a. en in belangrijke mate zelfs over grote en kleine mobiliteit en over het Oosterweeldossier, met zijn afgeleiden: Meccano, overkapping, stadsontwikkeling, gezondheid, woonkwaliteit, de plek van doorgaand verkeer enzovoort. Deze thema’s zullen bijgevolg ook na 14 oktober politiek belangrijk blijven.

2. De impact van de strategische stem – nog aangevuurd door de in de media opgevoerde ‘titanenstrijd’ – dreigde dit keer opnieuw, zoals in 2006, de ideologische of thematische voorkeursstem weg te duwen. Dat is niet gebeurd.

Voor ons was de vraag niet wie burgemeester zou worden, omdat beide kandidaat-burgemeesters  ‘BAM-politici’ zijn en hun partij pro Oosterweel gaat. De vraag was hoe sterk de democratische oppositiepartijen uit de strijd zouden komen. Want tijdens de vorige legislatuur kon het brede verzet tegen het BAM-tracé zich politiek maar moeilijk vertalen, gelet op de grote BAM-coalitie en de kleine oppositie.

De vermoedelijke democratische oppositiepartijen (alle pro Meccano) behalen samen (op basis van een derde van de getelde stemmen, weliswaar) ruim 20 %. Dat vertaalt zich wellicht in 10 zetels. Dit zal voor onze thema’s een veel sterkere, nuttiger én partijoverschrijdende oppositie opleveren dan tijdens de voorbije legislatuur, toen Freya Piryns (Groen) de facto de enige democratische oppositiestem vertolkte.

Bovendien verzamelen de (vermoedelijke) oppositiepartijen heel wat individueel politiek talent: mensen als Almaci, Van Besien, Turtelboom, Mertens, Branders, Piryns of Baelemans kunnen de BAM-partijen op een krachtige wijze het vuur aan de schenen leggen.

Nog deze vaststelling: de twee partijen die expliciet de pro-overkapping-kaart trokken (Groen en pvda+) zijn significant groter geworden dan in 2006.

Manu Claeys en Wim van Hees, voor stRaten-generaal en Ademloos