Einde van het begin

Einde van het begin

Het heeft iets kluchtigs dat een regering die met haar bezuinigingen de kunst van het weglaten propageert, in haar akkoord tweemaal hetzelfde tekstfragment opnam. De eindredactie van DeWereldMorgen keek ernaar en besefte wat het inhield om, zoals bij coalitiepartij CD&V klonk, 'de uitgestoken hand' van de dialoog te prefereren boven 'de gebalde vuist' van het eigen gelijk.

donderdag 9 oktober 2014 22:37
Spread the love

Waar kan ik betalen?

Ik lees veel soorten
teksten, ook degene die ‘moeilijk’ worden geacht: hermetische poëzie, filosofie
usw. Maar bij politieke verklaringen deins ik terug. Ik snap ze niet en zal er
een zintuig voor missen. Het moet dus uit verdwazing zijn geweest dat ik het kakelverse
federale regeerakkoord, zoals te vinden op De redactie, opsloeg op mijn computer.

Ik klikte het document
aan. Zeer zeker verdwaasd, want uit beroepsdeformatie, las ik de eerste pagina
en scrollde rechtstreeks naar het einde. Wat was dat? Ik scrollde terug en weer
vooruit. En het klopte: tweemaal exact dezelfde tekst, vier alinea’s lang. Wel
stond er aan het eind van het document ‘Tenslotte’ boven.

De redacteur in mij
schudde het hoofd en voegde een spatie in, zodat het titeltje ook werkelijk de
finale
aangaf.

Fantastisch eigenlijk,
die overlapping op de pagina’s 2 en 152. Tastbaar werd dat tekst mensenwerk is. Een assistent van de
onderhandelaar in een bepaalde materie, die na de zoveelste
‘marathonvergadering’ was vergeten ‘te communiceren naar de eindredactie toe’
of zoiets. Die overlapping is tevens buitengewoon kluchtig, omdat al meer dan
bekend was dat de tekst in het teken stond van bezuinigingen, op mensen.

Dit was de dubbele
passage:

De
partners van de federale regeringsmeerderheid zijn van mening dat de
verschillende bestuursniveaus die de zesde staatshervorming in werking moeten
laten treden, zich moeten laten inspireren door institutionele stabiliteit en
verantwoordelijkheidszin.
De
overdracht van bevoegdheden die aan de gang is en de wil om het socioeconomisch
herstel te doen slagen, leggen loyaliteit, goede trouw en efficiënte
samenwerking op tussen de verschillende bestuursniveaus.
Op
institutioneel vlak komt het er dus op aan tijdens de hele legislatuur, de
zesde staatshervorming toe te passen.
Na
afloop van deze legislatuur zal, zoals voorzien door het kiesstelsel en zoals
toegestaan door de Grondwet, het aan de kiezers zijn om zich uit te spreken
over de verschillende beleidsprojecten.

Hoe kort het fragment
ook is, ik kom meteen in de problemen. Waar gaat dit over? Elke alinea bestaat
in elk geval onbeschaamd flink uit één zin.

De eerste heeft iets
van een manifest, en ademt een soort bescheiden pretentie, waarbij
‘stabiliteit’ en ‘verantwoordelijkheidszin’ de tentstokken zijn voor
‘institutioneel’, het flapperende doek dat te pas en te onpas in elke denkbare
regio en sector wordt opgehangen.

Voor zover ik daar als
Hollander enige gevoeligheid voor heb, meen ik dat daarbij de vermelding en aanporring
van ‘de verschillende bestuursniveaus’ intimiderend is, omdat hier de baas
spreekt. Dat maakt het zware werkwoord ‘opleggen’, in de tweede zin, begrijpelijker
én valser. Er wordt immers ook melding gemaakt van ‘loyaliteit’ en ‘goede
trouw’, twee elkaar enigszins dekkende artikelen die op karakter wijzen.

‘Socioeconomisch’
staat trouwens fout gespeld, daar moet een koppelteken tussen. Of is het passend
dat het ontbreken ervan een glijdende schaal vertoont? Dat handelingen tussen
mensen wat moeten opleveren?

Nu ik toch aan het
schoolmeesteren ben: in de derde zin moet ‘op aan’ juist één woord zijn. Wie
dat niet gelooft, bijvoorbeeld wegens de wanstaltige aanblik van ‘opaan’,
vervoege zich bij de Taaltelefoon, een bureau van de Vlaamse Gemeenschap. Wel
heeft de gehanteerde spelling een dwingender, staccato effect, zeker in
combinatie met het schijnbaar overbodige woordje ‘dus’.

De komma in de derde
zin is helemaal curieus. Te dwingend, zou ik denken: het forceert een pauze,
waarna de klap komt. Grappig is dat in de – kennelijk eindgeredigeerde – versie
aan het slot van het regeerakkoord alsnog een extra komma is ingevoegd, vóór
‘tijdens de hele legislatuur’. Dat is logischer en verlicht de pijn een beetje.

Zo’n door komma’s gevangen
tussenzinnetje in het midden van de bewering demonstreert ook de vierde en
laatste alinea. Toch ontstaat er bij het lezen alsnog iets geforceerds, doordat
dit tussenzinnetje wordt gevolgd door het onderwerp van de hoofdzin, ‘het’.

Omdat ik uit de
literaire branche stam, verleidt zo’n constructie van uitstel me tot symbolisch
lezen. Bovendien is ‘het’ een neutraal, onbepaald lidwoord, terwijl het blijkt
te verwijzen naar ‘de kiezers’.

Heel de tekst
presenteert dwang kortom als objectief en onvermijdelijk. In die zin is het een
geweldige vondst om het federaal regeerakkoord ermee te openen en af te
sluiten. Dat heet een cyclische structuur. En daarmee klopt zelfs de spelling
van ‘Tenslotte’. Het betekent hier zoiets als ‘per slot van rekening’.

Waar kan ik betalen?

take down
the paywall
steun ons nu!