Ik schrijf dit in de ochtend nog voor alle stemmen geteld zijn. Toen ik om 6u de eerste resultaten checkte, stond Trump al op 244 kiesmannen. Er werden beelden getoond van verwarde mensen en blikken van ongeloof in de ogen van mensen die wellicht ‘with her’ waren. Andere beelden toonden jonge witte vrouwen van begin 20, vol ongeloof. Nog een ander beeld vatte een totaal andere realiteit. Een witte man van middelbare leeftijd die op de overleden acteur Philip Seymour Hoffman leek, tilde zijn hoofd met rode baard in de lucht en spreidde zijn armen wijd met een wit Make America Great-petje in de hand, alsof hij klaar was om god te omarmen voor de overwinning. Alsof hij tot god zei: we speelden het klaar, vriend.

Tegen alle verwachtingen in heeft deze man gelijk. Trump leek op dat moment klaar om de 45ste president van de VS te worden. Een gek nummer voor een gekke race met een nog gekkere kandidaat. Maar is de realiteit zo gek?

Saul Williams zei eerder al dat Trump niet zo nieuw is. In een recent interview op Politically Reactive zei de hiphop-activiste en voormalige vice-presidentskandidate voor de Green Party Rosa Clemente dat de realiteit die we binnentreden met Trump niets nieuws is voor de vele mensen van kleur die leven in armoede en in getto’s in de VS. Ze verwijst niet enkel naar de totale afwezigheid van overheidsdiensten maar ook naar de ‘muren’ die vele generaties mensen in een parallel universum hielden waar ze rechteloos en ontheemd waren. Het enige verschil is dat dit gevoel van rechteloosheid nu door veel meer mensen zal ervaren worden.

De eerste waar ik aan denk zijn de vele witte vrouwen, in het bijzonder de feministes die onvermoeibaar en krachtig campagne voerden voor Hillary. Er zullen ongetwijfeld pogingen ondernomen worden om een meerderheid van witte mannen in de senaat en het Congres controle te laten krijgen over de lichamen van vrouwen door gaten vinden om de arbortuswetgevingen zoals Roe versus Wade aan te tasten. Veel jonge vrouwen zullen honderden kilometer moeten rijden om in een andere staat een abortus uit te voeren.

Zoals bij de Brexit in het Verenigd Koninkrijk tonen deze verkiezingen dat veel witte mensen (vooral mannen) een gevoel van verworvenheid hebben. Dit gaat niet over de superrijken als Trump maar eerder de witte mensen die in of bijna in armoede leven. Op Democray Now had filmmaker Michael Moore het over de mensen die in plaatsen als Michigan leven, de mensen die hun job in de fabriek verloren en die de groeiende migratie als een bedreiging zien. Zij hielpen de haatspeech van Ukip-leider Nigel Farage verspreiden en zij moedigden ook de misogyne, xenofobe haat van Trump aan.

Maar wat velen van hen niet beseffen is dat Trump hen niet zal redden. Jobs zijn niet schaars door de komst van nieuwe migranten, maar – zeker in de VS – door de gebrekkige verdeling van de rijkdom. In het Verenigd Koninkrijk kunnen het parlement en de rechtbanken de deugdelijkheid van de Brexit nog in vraag stellen. Ook in de VS zijn er checks en balances die de macht van de president inperken.

Maar het probleem is de sinistere realiteit van de kiesrechtgeografie. Die kiesrechtgeografie bepaalt de Amerikaanse politiek en ze zal dat blijven doen. Het presidentschap van Obama werd er vaak door aan handen en voeten gebonden. Het hertekenen van de grenzen van de kiesdistricten liet de Republikeinen toe om om het Congress voor zich te winnen. Ook de samenstelling van het Supreme Court kunnen ze zo onrechtstreeks bepalen. De kans bestaat dat het Supreme Court nu een meer conservatieve samenstelling zal krijgen. Obama is er nog steeds niet in geslaagd om een nieuwe rechter in het Supreme Court benoemd te krijgen, omdat het Congress tegenwerkt.

Trump mag dan wel een president zijn die verdeeldheid zaait en polariseert, het echte gevaar schuilt in de samenstelling van het Congress en de staten. Om een oorlog te beginnen moet het Congress bijvoorbeeld stemmen. Ook over het defensiebudget van 600 miljoen dollar (een budget dat groter is dan China en zes andere landen samen, en dat zeven keer groter is dan het onderwijsbudget) moet het Congress stemmen. Om de oorlogen tegen terreur en tegen de islam te blijven voeren, moet eerst een strijd gevoerd worden in de staten en het Congress. Maar, om Trumps woorden te gebruiken, de strijd in het Congress is “rigged”. Pleidooien om het defensiebudget te beperken maken geen kans.

In zijn boek “Ratf**ked: The True Story Behind the Secret Plan to Steal America’s Democracy” wijst David Daley op de fijne kneepjes van de techniek om kiesdistricten te hertekenen. Hij toon aan hoe deze ingreep bijdroegen tot de overwinning van rechts in de VS.

Onder Trump zullen dingen van kwaad naar erger evolueren. Maar de vraag is of er veel zal veranderen aan het systeem op zich. Zeven landen worden momenteel door de VS gebombardeerd, oorlogen met drones zullen blijven gevoerd worden. Het toezicht op moslims zal verscherpen, vrouwen zullen moeten vechten tegen wetten die hun dicteren wat ze met hun lichamen wel of niet mogen, de moorden op mensen van kleur door de politie zullen blijven plaatsvinden. Maar dat zal niet noodzakelijk te wijten zijn aan Trump, wel aan het feit dat het Congress en de parlementen van verscheidene staten bevolkt worden door rechtse politici. En net dat werd mogelijk gemaakt door de kiesdistricten te hertekenen.

Het voordeel aan dit alles is dat we meer activisme zullen zien. We zullen meer bondgenoten en lotgenoten hebben in de strijd. Een mooi voorbeeld daarvan zijn de vele witte, latino en zwarte bewegingen zoals Black Lives Matter die hun krachten gebundeld hebben met de First Nation people tegen de uitbreiding van de North Dakota Pipeline.

Er vindt een Trumpificatie van de politiek plaats, maar echt nieuw is dit niet. Mensen als Jean-Marie Le Pen en Filip De Winter gebruiken een taal als die van Trump al jaren. Het enige verschil is dat Trump een internationaal platform heeft. Ook elders zien we Trumps verschijnen, denk aan de Filipijnen of aan Sarkozy in Frankrijk die de islamofobe kaart trekt door statements te maken omtrent het soort voedsel dat schoolrestaurants mogen serveren.

In dit nieuwe tijdperk van Trumpificatie moeten we onze hoop vestigen op activisten en op een verdere radicalisering van bestaande bewegingen. Er moeten allianties gesloten worden die de muren van de macht en de onderdrukking zullen slopen.

Enkele uren later, wanneer ik klaar was met een eerste versie van deze tekst, zet ik mijn laptop aan is de nachtmerrie werkelijkheid geworden. Ik kan niet anders dan verbaasd zijn. Ik eindig met een citaat van Malcolm X:

“…if you sit around and wait for the one who’s in power to make up his mind that he should end it, you’ll be waiting a long time. And in my opinion, the young generation of whites, blacks, browns, whatever else there is, you’re living at a time of extremism, a time of revolution, a time when there’s got to be a change. People in power have misused it, and now there has to be a change and a better world has to be built, and the only way it’s going to be built—is with extreme methods. And I, for one, will join in with anyone—I don’t care what color you are—as long as you want to change this miserable condition that exists on this earth.”

Tunde Adefioye is stadsdramaturg bij de KVS.