Nog maar vijf jaar geleden was de inzet van incassobureaus een
beperkt fenomeen. Binnen de verenigingen waar armen het woord nemen, waren zulke getuigenissen toen vrij uitzonderlijk. Vandaag is het
schering en inslag. Uit alle hoeken van Vlaanderen lopen de
getuigenissen binnen. Recent duiken zelfs de eerste getuigenissen op
dat sommige scholen samenwerken met deurwaarders. Voor het Netwerk
tegen Armoede is dit op de eerste plaats een teken aan de wand, dat
het Vlaams onderwijs langzaam maar zeker onbetaalbaar aan het worden
is. Op de eerste plaats voor gezinnen in armoede.

In
het secundair onderwijs stelt zich het probleem van de betaalbaarheid
(nog) scherper. De bedragen die de gezinnen daar moeten betalen voor de
opleiding van hun kind liggen een heel stuk
hoger dan die van het basisonderwijs, waar er met een maximumfactuur
gewerkt wordt. De problemen zijn gekend. Zeker nu de digitalisering van het onderwijs definitief doorgebroken lijkt, schieten de
schoolfacturen in het secundair onderwijs de hoogte in. Ook gigantisch zijn
de verschillen tussen de studierichtingen, en zelfs tussen scholen
onderling.

Opleidingen
in het beroeps- en technisch onderwijs, richtingen waar  – het buitengewoon onderwijs even buiten beschouwing gelaten – jongeren
uit gezinnen in armoede in Vlaanderen blijkbaar een abonnement op
hebben, zijn opvallend duurder dan het aso. Maar elke jongere moet
kunnen studeren wat hij graag wil. Hiervoor zijn meerdere
maatregelen noodzakelijk die buiten het kostenverhaal vallen. Des te
opvallender is het dat een structurele aanpak om de schoolkosten te
beheersen volledig ontbreekt in de hervorming van het secundair
onderwijs. De urgentie lijkt nog niet overal te zijn doorgedrongen.
De Vlaamse regering moet dringend het secundair onderwijs terug betaalbaar maken.

Drie terreinen

Het
Netwerk tegen Armoede vindt dat de problematiek van de onbetaalde
schoolfacturen op drie terreinen moet worden aangepakt: structureel
beheersen van de schoolkosten, optrekken van het gezinsinkomen en een
sociale correctie.

Structurele
maatregelen om de kosten te beheersen zijn, volgens ons, het invoeren
van een maximumfactuur voor de eerste graad van het secundair
onderwijs, voor meerdaagse uitstappen, en voor de tweede en derde graad secundair onderwijs per studierichting. Ook zou het schoolmateriaal nodig voor
het behalen van de eindtermen, gratis ter beschikking mogen worden gesteld.

De inkomenszijde kan worden verbeterd door niet alleen
de schooltoelagen automatisch toe te kennen, maar ook door ze op te
trekken voor de laagste inkomens en door ze afhankelijk te maken van
de te verwachte kostprijs van de studierichting in de tweede en de
derde graad secundair onderwijs. Een hervorming van het kindergeld,
nu een Vlaamse bevoegdheid, moet leiden tot het verhoogd beschikbaar
inkomen voor de gezinnen die dat nodig hebben.

Ook
na het nemen van deze maatregelen zullen scholen worden
geconfronteerd met, weliswaar minder, onbetaalde facturen. Hier moet
ruimte zijn voor wat het Netwerk tegen Armoede een sociale correctie
noemt. Voorzie in combinatie met een sociale schoolkas de
mogelijkheid om voor bepaalde gezinnen delen van de schoolfactuur
kwijt te schelden.