Ik kijk reikhalzend uit naar “Here” van Bas Devos en “Augure (Omen)” van Baloji. In 2022 opende “Close” van Lukas Dhont meer dan terecht het 49° Film Fest Gent. Voor de 50° verjaardag is opnieuw een Belgische film de officiële opener : “Holly” van Fien Troch, een paar weken geleden nog in officiële competitie in Venetië.

Het fijne van Film Fest Gent is ook dat het festival wereldpremières en Belgische premières koppelt aan kleine en grote films uit de filmgeschiedenis. Dankzij curator Patrick Duynslaegher zijn dat dit jaar classics zoals “The Cook, The Thief, His Wife and Her Lover” (Peter Greenaway), “Mon oncle” (Jacques Tati), “A Short Film About Killing” (Krzysztof Kieslowski) of “Stavisky” (Alain Resnais).

Film Fest Gent promoot als geen ander Belgisch filmfestival de kwaliteitsvolle Belgische film : Vlaams, Frans- of anderstalig. Indien het festival echter oudere Vlaamse films wil tonen, stelt zich een probleem. Tot 2013 werden speelfilms meestal gedraaid op pellicule. Anno 2023 is het eerder uitzonderlijk dat een film nog gedraaid wordt op pellicule. Succesvolle uitzonderingen zijn bijvoorbeeld “Oppenheimer” of “Asteroid City”. De meeste bioscopen, zeker de commerciële filmzalen, hebben hun filmprojectoren gedumpt en ingeruild voor de zogenaamde DCP projectoren (Digital Cinema Package of Digitale Bioscooppakketten).

Het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) weigert echter halsstarrig samen te werken met Cinematek, het Koninklijk Belgisch Filmarchief met wereldfaam en met een grote expertise in digitale restauratie van analoge film. Ter vergelijking : de Franse Gemeenschap subsidieert de digitale restauratie van maar liefst 100 Franstalige Belgische films en dat in drie jaar tijd. Dankzij deze financiering en de nauwe samenwerking met Cinematek is het volledige oeuvre van Chantal Akerman digitaal gerestaureerd en kan er volgend jaar een grote expositie in Bozar en een volledige retrospectieve in Cinematek en elders georganiseerd worden. Chantal Akermans “Jeanne Dielman, 23 quai du commerce, 1080 Bruxelles” (1975) werd vorig jaar door meer dan 1600 filmcritici en cinefielen in Sight & Sound verkozen tot ‘greatest film of all time’. Na 50 jaar “Citizen Kane” (Orson Welles) op nummer 1 en 10 jaar “Vertigo” (Hitchcock) op de eerste plaats, prijkt tot 2032 “Jeanne Dielman” bovenaan. De eerste vrouwelijke filmmaker ooit, de eerste Belgische bovendien.

Indien Film Fest Gent of om het even welk ander festival een retrospectieve wil wijden aan het filmwerk van Fien Troch, dan kunnen haar eerste films “Een ander zijn geluk” (2005), “Unspoken”(2008) en “Kid” (2012) niet kwaliteitsvol getoond worden met een hoogwaardige digitale filmprojector. Hetzelfde geldt voor de vroege films van Patrice Toye, Dorothée Van Den Berghe en Dominique Deruddere en het volledige filmwerk van Marc Didden, Robbe De Hert, Roland Verhavert en vele andere Vlaamse filmmakers met Oscarnominaties, filmprijzen en festivalselecties op zak.

Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat de al te politieke voorzitter van het VAF, Siegfried Bracke (nog altijd N-VA) zijn veto heeft gesteld bij een dure, maar onontbeerlijke digitale restauratie van zoveel Vlaams filmisch erfgoed door een Belgische, doch internationaal prestigieuze instelling als Cinematek. Achterhaalde politieke inmenging staat de echte zorg voor filmpatrimonium ernstig in de weg. In die zin pleit ik voor de afschaffing van politieke vertegenwoordiging in de raad van bestuur van het VAF en bij uitbreiding ook van andere fondsen, theaters en orkesten,…. Laat alleen echte filmkenners en filmliefhebbers zetelen in de Raad van Bestuur van het Vlaams Audiovisueel Fonds. Dus opnieuw filmcritici, cinefielen, cineasten op rust, in plaats van (oud)-politici met een eigen, ideologische agenda of opportunistische handpoppen van de partijpolitiek.