De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Sanda Dia: Spiegeltje aan de wand
Opinie - Thomas Buysens

Sanda Dia: Spiegeltje aan de wand

maandag 10 augustus 2020 16:35
Spread the love

 

De mens is een aap met rituelen. Een ritueel kan theatraal zijn, maar vaak ook heel sacraal. Rituelen stellen ons in een rechte lijn met de holbewoner die we ooit waren. Rituele handelingen kunnen de werkelijkheid transformeren, water veranderen in wijn, stenen in goud, mens in ridder, beschuldigde in vrij man; wie ziek is wordt plots genezen, wie dood is herrijst, wie bezeten is door demonen bevrijd. Het speelt zich allemaal af in het schaduwland tussen psyche en werkelijkheid. Aan de zijlijn is het vaak moeilijk om deze rituelen te doorgronden, of zelfs maar te begrijpen.

Telkens ik aan een studentendoop voorbij wandelde, aan de universiteiten van Kortrijk of Leuven, maar later ook in Brussel, in het Warandepark bij valavond, en zag hoe de “schachten” in hun lange, vuile gewaden moesten platliggen, rondkruipen, of in stoeten wandelen, al zingend, al schreeuwend, geketend, besprenkeld met sausen, vegetatie en inkt; dan leek het me alsof het geen mensen meer waren, maar geesten, spoken, wezens van een andere wereld waartoe ik nooit kon of wilde behoren. Al het decorum, de rangen en linten van de temmers, de fascinatie voor Latijn; ik kon er het fascisme nooit helemaal in wegdenken. Het leek me alsof deze groep, vernederaars en vernederden, leiders en slaven, een soort mystiek geheim deelden, een verborgen waarheid die enkel zij konden begrijpen en die hen onderscheidde van de buitenwereld, een magisch verbond. Ze bewaakten dit geheim als een parel, het straalde van hen af als een gloed.

Toen Sanda Dia in 2018 overleed, hield ik met al mijn studenten Nederlands een debat over de zin of onzin van dopen. Die conversatietafels leidden vaak tot ongemakkelijke situaties, waarbij de gedoopten, inmiddels uitgegroeid tot familievaders of -moeders met een succesvolle job, met enige gêne bekenden dat ze gedoopt waren, en de ongedoopten vol verbazing reageerden op de bekentenis van hun collega’s. “Serieus, ben jij gedoopt? Dat had ik niet verwacht van u.” Ik kon voelen dat de gedoopten onmogelijk konden duidelijk maken aan ons wat zich precies had voltrokken tijdens dat ritueel; het enige wat ze konden zeggen wat dat het vriendschappen voor het leven had gesmeed.

Eén verhaal is me heel goed bijgebleven. Een 35-jarige boekhouder, aan wie ik al meer dan twee jaar les gaf, wilde graag vertellen aan mij en een medestudent wat er precies gebeurd was tijdens die doop. Hij vertelde me dat hij moest plassen in een plastieken bekertje, en dat vervolgens … (vul zelf in). Het ergste was dat hij een plastieken bekertje dat op tafel stond als attribuut gebruikte om zijn verhaal kracht bij te zetten. Het maakte alles des te pijnlijker. Ik wist niet hoe ik moest reageren, en de medestudent evenmin. Ik kon wel een traan voelen in mijn hart, want plots zag ik deze man, zijn onzekerheden, zijn hele zijn, in een ander licht. “Begrijpen jullie het dan niet?” leken zijn ogen te smeken. Er hing een vochtig vliesje over. “Het is niet wat je denkt …” Ik wist zeker dat deze anekdote me rillingen en nachtmerries zou bezorgen, en dat ik hem nooit meer met dezelfde ogen kon bekijken.

Doorheen de eeuwen stapt een samenleving af en toe door spiegels. Aan de andere kant is de wereld ogenschijnlijk krak hetzelfde, en toch is er iets veranderd. Door de spiegel stappen is voor de een heel pijnlijk. Er komen scherven aan te pas. Voor de ander is het een fluitje van een cent. Maar misschien komt er bij de volgende spiegel wel bloed bij kijken. Ik geloof dat we nu in Vlaanderen weer bij zo een spiegel zijn beland.

 

Thomas Buysens heeft dit opiniestuk ook gepubliceerd op zijn blog.

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!