Na de Paasvakantie verwachten Actiegroep Leefmilieu Rupelstreek (ALR), Climaxi, Red onze Kleiputten en Burgerplatfrom OnzeMobiliteit een uitspraak van de rechter ten gronde. Een jaar geleden, in januari 2023, probeerden deze milieuverenigingen nog de bouw van de tunnel stil te leggen tot VITO haar studie klaar had. Minister Zuhal Demir wachtte niet op de studie om de bouw te vergunnen.

De VITO-studie, gepubliceerd in september 2023, spreekt duidelijke taal. Lantis is niet in staat alle PFAS-ketens te meten, laat staan te zuiveren. Lantis bouwt de Oosterweeltunnel dicht bij de fabriekssite van 3M. 3M produceerde niet enkel lange keten, maar ook korte en ultrakorte keten PFAS. Net die korte en ultrakorte keten kan Lantis niet zuiveren volgens VITO. De studie staaft de ongerustheid van de actiegroepen. Dit betekent dat Lantis al ruim een jaar korte keten PFAS loost in de Schelde. De bouw van de Oosterweeltunnel zorgt ervoor dat PFAS over de ganse wereld verspreid worden. Eenmaal PFAS in het milieu aanwezig is, is het verwijderen ervan uit oppervlakte-, grond en drinkwater zeer moeilijk en zeer duur.

Vervolgens is er het waterarrest van 8 februari 2024. Het arrest komt er naar een beroep tegen de vergunning van het categorie-2 stort uitgebaat door het bedrijf Silvamo in Kortemark. Het arrest stelt dat de instanties die de vergunning verleenden geen aandacht hadden voor de mogelijke impact van het lozen van PFOS op het oppervlaktewater. De vergunningverleners schonken geen aandacht aan de mogelijke achteruitgang van het oppervlaktewater. Dat kan zomaar niet volgens het waterarrest. De Europese Kaderrichtlijn Water stelt dat de kwaliteit van de waterlopen tegen 2027 moeten verbeteren. Dus moeten aanvragers en verleners van vergunningen elke extra lozing verantwoorden en toetsen aan de Kader Richtlijn Water. Voor de actiegroepen is het waterarrest een bevestiging dat PFAS lozen in de Schelde niet zomaar kan.

Tot slot is er de memo van 3M aan OVAM uit 2022, opgesteld door een erkende bodemdeskundige. Daaruit blijkt dat al in 2008-2009 een PFAS-watersanering zich opdrong van 3M en de omgeving. Een grondige studie van de waterhuishouding had toen echter geen zin. De Oosterweelwerken gingen die waterhuishouding rond 3M toch helemaal in de war sturen. Kortom, was er geen sprake geweest van Oosterweel dan kon de waterhuishouding rond 3M al jaren eerder worden onderzocht en de PFAS vervuiling van het grondwater aangepakt.

Climaxi en ALR treden als actiegroepen op in dit grote dossier. Een uitspraak in deze zaak wordt na Pasen verwacht.