De schrik zit er blijkbaar goed in bij onze premier. Begin september waarschuwde hij in een interview aan Bloomberg News al voor ernstige gevolgen van de uit de hand gelopen energieprijzen: “Het risico daarvan is de-industrialisatie en ernstig gevaar voor fundamentele sociale onrust.”

Begin oktober deed hij die waarschuwing nog eens over, ditmaal bij Financial Times: “Onze bevolking krijgt facturen die compleet krankzinnig zijn. Op een gegeven moment zal het breken. Ik begrijp dat mensen boos zijn. Mensen hebben niet de middelen om het te betalen.”

In verschillende landen kwamen tienduizenden mensen op straat tegen de onbetaalbare energieprijzen. En de winter moet nog beginnen.

Hij weet waarover hij spreekt. De afgelopen weken kwamen o.a. in Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Italië, Tsjechië en ook in ons land tienduizenden mensen op straat tegen de onbetaalbare energieprijzen. En de winter moet nog beginnen.

België laat zijn bewoners in de kou

We stevenen af op de grootste aanslag op onze levensstandaard in een generatie. Naar verwachting zullen burgers en bedrijven in de Europese Unie tot zeven maal meer uitgeven aan elektriciteit en gas in vergelijking met de vorige jaren. In België ligt de geschatte jaarprijs van elektriciteit en aardgas voor een gemiddeld gezin op 9.210 euro. Waanzin.

Een serieus antwoord op Europees niveau blijft uit en daarom gaan de landen zelf aan de slag met maatregelen. In onze buurlanden Frankrijk, Nederland en Duitsland wordt een prijzenplafond opgelegd. Idem voor Portugal en Spanje.

In onze buurlanden wordt een prijzenplafond opgelegd. Bij ons ligt de geschatte jaarprijs voor een gemiddeld gezin op 9.210 euro.

In Frankrijk bijvoorbeeld mag de prijs voor elektriciteit met maximaal 4 procent stijgen in vergelijking met vorig jaar en die van gas is bevroren op het tarief van oktober 2021. In het Verenigd Koninkrijk worden de jaarprijzen voor een gezin bevroren op 2.875 euro.

Naast het sociaal tarief geraakt België voorlopig niet verder dan een tegemoetkoming van een kleine 400 euro per gezin dit jaar. Zelfs als de maandelijkse steun van 200 euro wordt uitgebreid tot de rest van de winter trekt Duitsland in verhouding tot het bnp nog steeds 5,5 maal zoveel uit als België. In het Verenigd Koninkrijk is dat viermaal zoveel en in Frankrijk en Nederland bijna tweemaal zoveel.[1]

Dat verklaart voor een groot deel de zenuwachtigheid van onze premier.

Wat kan en moet er gebeuren?

Omdat België in vergelijking met de meeste van onze buurlanden een grote schuldenlast heeft is de enige aangewezen piste het geld te halen waar het zit, en dat is niet bij de gewone burgers.

Naast de energiereuzen hebben grote bedrijven en banken in België de laatste tijd zeer goed geboerd. Er werden vorig jaar recordwinsten geboekt en miljarden aan dividenden uitgekeerd. Vorig jaar is het aantal dollarmiljonairs met 7.500 toegenomen in België. Jaarlijks wordt vanuit ons land voor meer dan 100 miljard euro geparkeerd op belastingparadijzen.

Een peulschil van die fortuinen is genoeg om de energierekeningen van alle Belgische gezinnen te bevriezen op het niveau van vóór de energiecrisis.

Een peulschil van die gigantische fortuinen is genoeg om de energierekeningen van alle Belgische gezinnen te bevriezen op het niveau van vóór de energiecrisis. Maar daarvoor zal druk van de straat en de werkvloer nodig zijn.

Een stevige rijkentaks en het belasten van overwinsten op de energiereuzen zijn een noodzakelijke eerste stap, maar ze lossen het probleem van de woekerprijzen op de elektriciteits- en gasmarkten niet op. De voormalige Griekse minister van Financiën Yanis Varoufakis zegt daarover het volgende:

“De elektriciteitssector van de Europese Unie is een goed voorbeeld van wat het marktfundamentalisme heeft gedaan met elektriciteitsnetwerken over de hele wereld… Het is tijd om de schijnmarkten af te bouwen.” Energie is een basisbehoefte en behoort net zoals onderwijs en gezondheidszorg in handen te zijn van de overheid en niet van mensen die enkel op winst uit zijn.

Dat is werk voor de middellange termijn. Op korte termijn kan er nog iets anders gebeuren om de op hol geslagen energiemarkt weer in goede banen te leiden, namelijk het opheffen van de sancties tegen Rusland en ook tegen Iran. De Duitse politica Sahra Wagenknecht zegt daarover:

“Het idee dat we Poetin straffen door miljoenen gezinnen in Duitsland in armoede te storten en dat we onze industrie vernietigen terwijl Gazprom recordwinsten maakt – ja, hoe dom is dat?”

Terwijl energiereuzen woekerwinsten opstrijken en de militaire industrie gouden zaken doet, betaalt de werkende bevolking in Europa het gelag.

Aviel Verbruggen, voormalig hoogleraar in milieu en energie economie en voormalig lid van het IPCC (het VN forum van klimaatwetenschappers) denkt in dezelfde richting:

“Europese politici beëindigen best de sancties en embargo’s op gasuitvoer van Rusland en Iran, landen met werelds grootste gasvoorraden. De gasprijs zou snel dalen, de Europese economie zou niet in de afgrond tuimelen en Poetin zou minder geld verdienen met Russische gasverkoop dan hij vandaag casht.”

Terwijl energiereuzen woekerwinsten opstrijken en de militaire industrie gouden zaken doet, betalen de werkende mensen in Europa het gelag. Bij de bevolking stijgt het bewustzijn dat dit zo niet langer kan.

Op 21 september mobiliseerden de vakbonden in Brussel voor betaalbare energie en bescherming van de koopkracht. Deze betoging was een opwarming voor de algemene staking van 9 november. Kou of geen kou, het belooft een warme winter te worden en premier De Croo maakt zich terecht zorgen.

Lees ook:

– Energiecrisis: de Europese Centrale Bank pleit voor een rijkentaks. Waar wacht België op?
– Energiefactuur: Griekenland en Spanje romen overwinsten af, waarom kan België dat niet?
– De waanzin van de vrije energiemarkt

Note:

[1] Berekend op basis van Financial Times.