Gebrek aan uitvinderswerkzaamheid, een vereist criterium voor patenteerbaarheid
Twee jaar na het begin van de pandemie heeft 11% van de mensen in de lage-inkomenslanden een eerste vaccinatie gekregen tegenover 75% van de mensen in de hoge-inkomenslanden.
Deze ongelijke verdeling is te wijten aan het monopolie van een handvol farmabedrijven, waaronder Pfizer/BioNtech. Zij dienden verschillende patentaanvragen in. Bij 2 van hen blijkt nu dat er sprake is van een duidelijk gebrek aan uitvinding, een criterium voor patenteerbaarheid.
“Dokters van de Wereld heeft de ingediende patenten laten onderzoeken. Daaruit blijkt dat twee geclaimde octrooien niet gerechtvaardigd zijn omdat de noodzakelijke wetenschap reeds bestond: BioNtech heeft de kennis van de huidige stand van de techniek op het gebied van mRNA-vaccins eenvoudigweg toegepast op een nieuw virus, Sars-CoV-2. Dit legt ook uit waarom Pfizer/BioNTech maar een paar weken nodig had om zijn vaccin op punt te stellen …”
De juridische actie maakt deel uit van het engagement van Dokters van de Wereld om de toegang tot zorg en dus ook Covid-19-vaccins te verbeteren. Daarnaast wil de organisatie paal en perk stellen aan het globale misbruik van medische patenten om steeds grotere winstmarges te verzekeren.
Kolossale kost voor de samenleving
“De publieke sector heeft meer dan 5 miljard dollar geïnvesteerd in de R&D van privébedrijven én nam het financiële risico van 50 miljard dollar[1] op zich door de aankoop van de vaccins te pre-financieren. Vandaag controleert Pfizer/BioNTech twee derde van de Belgische markt[2] en worden de wereldwijde verkoopcijfers van vaccins geraamd op 32 miljard dollar in 2022 voor Pfizer en 13 tot 17 miljard voor BioNTech[3]. Het “whatever it takes“-beleid van de regeringen t.o.v. farma-multinationals is uitgemond in een kolossale kost voor de samenleving”, zegt Dr. Xavier de Béthune, woordvoerder geneesmiddelenbeleid.
“Op het eerste zicht lijkt 20 euro per vaccin-dosis een aanvaardbare prijs. [4]. Tot je kijkt naar de gigantische overheidsinvesteringen in het onderzoek (die wij als burger mee hebben gefinancierd). Tot je inziet dat de productiekosten van een dosis slechts 1 à 2,5 euro bedragen. Tot je kijkt hoe zwaar dit weegt op nationale begrotingen en onze zorgsystemen. Tegen de hoogste kostprijs schatten we in dat de totale kost meer dan 250 miljoen euro[5] lager had kunnen zijn.”
Omdat onderzoek en ontwikkeling op het gebied van vaccins massaal met overheidsmiddelen zijn gesteund, is het tijd dat de Europese staten de controle terugkrijgen. De overheid kan nog steeds ingrijpen en moet dat ook doen: “Dankzij overheidsinvesteringen in onderzoek maken een handvol bedrijven vandaag gigantische omzetten, weegt de kost van vaccins enorm door op de nationale begrotingen van landen én wordt de toegang tot vaccins tegelijk wereldwijd geremd. Dit is een onevenwichtige en onrechtvaardige situatie die moet worden rechtgezet”, besluit Dokters van de Wereld.
