Eind december 2010 vond in Tunesië een volksopstand plaats tegen het dictatoriale regime van president Ben Ali. Die opstand kwam er nadat een groetenverkoper in het stadje Sidi Bouzid door de politie van de straat werd weggepest. Mohammed Bouazzizi stak daarop zichzelf uit protest in brand en overleed na enkele dagen aan zijn verwondingen.
Dat was meteen het begin van een hele reeks volksopstanden in de Arabische wereld. De revoluties kregen de naam ‘Arabische Lente’, maar sommige ervan, zoals in Jemen en Syrië zijn nog lang niet voorbij. Nadat Ben Ali’s dictatoriale regime, na 23 jaar aan het bewind, op 14 januari 2011 ten val kwam, werd een overgangsregering geïnstalleerd, met goedkeuring van alle politieke en maatschappelijke actoren.
Democratische verkiezingen voorbereiden en organiseren
De hoofdtaak van de overgangsregering was democratische verkiezingen voorbereiden en organiseren. Er werd een onafhankelijke ‘Hoge Raad voor de Voorbereiding van Verkiezingen’ opgericht, onder leiding van Kamel Jendoubi, ex-voorzitter van de Euro-Mediterrane Mensenrechtenraad. Die kreeg als opdracht de verkiezingen concreet voor te bereiden en te organiseren. Deze hoge raad kwam tot stand met de actieve participatie en medewerking van alle politieke en maatschappelijke actoren.
Allereerst werd werk gemaakt van het ontmantelen van Ben Ali’s partij, het Rassemblement Constitutionel Démocratique (RCD). Drempels om nieuwe politieke partijen op te richten, werden weggewerkt en een stormvloed aan politieke partijen bood zich aan: van miniscule dorpspartijen tot bekendere nationale partijen die onder het Ben Ali-regime in de illegaliteit waren verdwenen. De verkiezingsprogramma’s voor de stembusgang van 23 oktober zijn dan ook zeer uiteenlopend.
Van partijen die een verharde weg eisen in hun dorp tot partijen die zelfs ambities hebben om jarenlange internationale conflicten te helpen oplossen. Een belangrijke verwezenlijking van de overgangsraad is de verplichting dat de partijen hun kandidatenlijsten met genderpariteit dienden samen te stellen. Dat betekent dat op iedere partijlijst evenveel vrouwen als mannen kandidaat zullen zijn.
Nooit eerder geziene verkiezingscampagne tot in het kleinste dorp
Inmiddels dingen meer dan 170 partijen mee bij de komende verkiezingen van zondag. De verkiezingscampagne is dan ook een nooit eerder gezien fenomeen in het Noord-Afrikaanse land. Tientallen nieuwe kranten, tijdschriften, TV-kanalen en radiostations met verschillende visies en ideologieën schoten als paddenstoelen uit de grond en zorgden voor de nodige publiciteit en verkiezingssfeer. Dit zowel op politieke bijeenkomsten, debatten, congressen, betogingen tot zelfs verkiezingscaravanen in de meest afgelegen dorpjes van de Tunesische Sahara.
Op enkele schermutselingen na is de campagne dan ook zeer vreedzaam verlopen. Deze verkiezingscampagne is dan ook uniek te noemen in de Arabische wereld. Voor het eerst sinds de onafhankelijkheid van Tunesië in 1956 konden de Tunesiërs genieten van volledige vrijheid van meningsuiting, pers, debat en vereniging. Vrijheden waar onder oud-president Habib Bourguiba en de in januari afgezette president Ben Ali geen sprake kon van zijn.
Ennahada zou als grootste partij uit de stembus komen
Volgens analisten zou de partij Ennahada, een islamistische partij, die zichzelf graag vergelijkt met Erdogans Rechtvaardigheidspartij (AKP) in Turkije, als grootste partij uit de stembus komen met ongeveer 20 procent van de stemmen.
De meer progressieve partijen (onder andere de PDP, Congrès pour la République, Ettakatol, …) en de nationalistische partijen (UDU, PUP, …), die zeer talrijk zijn, maar ook onderling erg verdeeld, zouden samen als een formatie een hogere score bereiken.
Nadat de nieuwe constituante een nieuwe grondwet voor Tunesië zal hebben opgesteld, worden er ook nog gemeentelijke, provinciale, parlements- en presidentsverkiezingen georganiseerd.
De Europese Unie heeft de voorbereiding van dichtbij opgevolgd en ondersteund. De EU hoopt uiteraard op een geslaagde overgang van Tunesië naar een volwaardige democratie. Een delegatie van het Europees Parlement zal in het kader van een Europese observatiemissie de eerste vrije verkiezingen in een land van de Arabische Lente bijwonen.
De Tunesiërs in het buitenland (Europa, Amerika, Azië) kunnen zich wenden tot hun lokale consulaat om er hun stem uit te brengen. Dit kan al op 20, 21 of 22 oktober. Zij krijgen samen 18 zetels toegewezen van de 217 zetels tellende constituante.
De eerste verkiezingsresultaten worden maandag 24 oktober verwacht.
