Eind september kwamen de staats- en regeringsleiders van de 193 VN-landen samen in New York om er de ‘2030 Agenda for Sustainable Development’ te ondertekenen. Alle landen zetten zich achter de nieuwe mondiale agenda, die bestaat uit 17 duurzame ontwikkelingsdoelen of Sustainable Development Goals (SDG’s), die tegen 2030 behaald moeten worden. Noem het een “mondiale regeerverklaring”, of zoals premier Michel het uitdrukte “een kompas voor de komende 15 jaar”. Wij zetten op een rijtje wat we leuk vinden aan de SDG’s, en wat niet.

Likes

1) In tegenstelling tot de Milleniumdoelstellingen (MDG’s), die vooral een kader voor ontwikkeling waren voor het Zuiden, zijn de SDG’s universeel en gelden ze voor alle landen. Zowel ontwikkelingslanden als ontwikkelde landen zullen hervormingen moeten doorvoeren om de doelen tegen 2030 te behalen. Ook België dus!

2) De SDG’s leggen de link tussen economische, sociale en ecologische uitdagingen. Er moet met alle drie de dimensies tegelijkertijd worden rekening gehouden. Duurzame ontwikkeling staat centraal in deze agenda; het besef dat de verschillende crisissen in de wereld op elkaar inspelen, wordt eindelijk bevestigd.

3) Tijdens het Action-2015 debat liet Kitty Van der Heijden, directeur World Resources Institute, er geen twijfel over bestaan: “Waarom zijn de SDG’s een echte doorbraak te noemen, een ‘triomf voor het multilateralisme’? Omdat, ondanks de zwakke punten in de agenda, er eindelijk een verknoping is van de 3 pijlers. De sociale, de ecologische en de economische.”

4) De SDG’s kwamen tot stand via een participatief proces, in overleg met betrokkenen van over de hele wereld. De civiele maatschappij was betrokken bij het overleg en de SDG’s zijn het resultaat van het harde werk dat geleverd werd door heel veel organisaties en individuen wereldwijd.

5) Het moet gezegd, in deze moeilijke tijden zijn de SDG’s een knap staaltje internationale diplomatiek en een hoopgevend signaal. Het is een overeenkomst tussen 193 landen over een brede reeks thema’s (17 doelstellingen met 163 targets!) met de VN in de stuurcabine. De agenda valt best ambitieus te noemen.

6) In de SDG’s komen een aantal elementen aan bod die voor FOS en voor onze Zuidpartners heel erg belangrijk zijn.

-Sociale bescherming wordt erkend als hefboom voor ontwikkeling. In doelstelling 1, 5 en 10 schuift men sociale bescherming naar voor als middel om de doelen te behalen. Om de armoede uit te bannen, de ongelijkheid te verminderen en gendergelijkheid te bevorderen, is sociale bescherming essentieel.

-Doelstelling 8 is gewijd aan inclusieve en duurzame economische groei, met waardig werk voor allen. Bescherming en promotie van arbeidsrechten, waardige en veilige werkomstandigheden (met speciale aandacht voor migranten, vrouwelijke werknemers en werknemers in precaire jobs) en gelijk loon voor gelijk werk zijn enkele van de targets onder SDG8, waar FOS en haar partners dagelijks aan meewerken.

-In de derde SDG over gezondheid en welzijn, legt men de nadruk op universele dekking van de gezondheidszorg (universal health coverage). Iedereen moet financieel beschermd zijn tegen gezondheidskosten, toegang hebben tot kwalitatieve gezondheidsdiensten en tot veilige, kwalitatieve en betaalbare medicijnen en vaccins.

-Tot slot wordt in de agenda seksuele en reproductieve gezondheid naar voor geschoven als een prioriteit. In SDG 3 over gezondheid en SDG 5 over gendergelijkheid wordt ondermeer aandacht besteed aan de preventie van hiv, de gezondheid van moeders en gezinsplanning, relationele en seksuele vorming. Lees meer over seksuele en reproductieve rechten in de SDG-agenda

Dislikes

1) De SDG’s zijn een pak ambitieuzer dan de MDG’s. Er zijn dus ook duidelijk meer middelen nodig. Op de recente top in Addis Abeba kwamen er echter geen duidelijke engagementen voor ontwikkelingsfinanciering uit de bus. Opnieuw werd het reeds 45 jaar oude engagement van de 0,7% besteding van het BNP aan ontwikkelingssamenwerking op de lange baan geschoven. Door de besparingen op ontwikkelingshulp, de begrotingstekorten van overheden en de naweeën van de financiële crisis valt te vrezen voor een volwaardige financiering voor de agenda.

2) De SDG’s vertrekken nog steeds vanuit het klassieke geloof in het “trickle-down effect”, het geloof in een systeem waarin economische groei centraal staat. Er is geen radicale verandering van analysekader of systematische analyse van de oorzaken van de huidige toestand. De SDG’s kunnen slachtoffers van het systeem misschien vooruithelpen, maar ze veranderen niets aan het systeem zelf.

3) En daar zitten we met een groot probleem: binnen dat geldende systeem zijn er heel wat tegenkrachten en omgevingsfactoren die de vooruitgang kunnen belemmeren.

Dries Lesage (docent Internationale politiek UGent): “We mogen niet naïef zijn over de zware tegenkrachten die aanwezig zijn. Ik geef een voorbeeld: de SDG over energie pleit voor toegankelijke energie voor iedereen, voor hernieuwbare energie, energie-efficiëntie, maar tackelt op geen enkele manier, rechtstreeks, de sector van de fossiele brandstoffen. We maken een fossil fuel boom mee op aarde, want het gaat hier over andere machtsgroepen dan zij die de SDG’s onderhandeld hebben. Zij zitten ook op deze planeet, en zijn heel hard bezig met een omgekeerde agenda.”

De SDG’s mogen dus een ambitieuze intentieverklaring en een stap in de goede richting zijn, om tegen 2030 effectief te komen tot een duurzame wereld, zullen we het bredere systeem in vraag moeten blijven stellen en beleidsmakers wijzen op incoherenties in hun beleid. Ze kunnen niet beweren achter de SDG’s te staan, en ondertussen maatregelen treffen waarbij de belangen van bedrijven primeren op die van mensen. Beleidscoherentie wordt ons stokpaardje.

Pistes voor de uitvoering door België

Premier Michel zei tijdens de VN-top in New York dat België zich engageert om de agenda uit te voeren. 11.11.11 en ruim 30 andere organisaties waaronder FOS formuleerden alvast aanbevelingen over hoe België de agenda kan omzetten in realiteit en bundelden ze in een dossier. Met het dossier willen we het debat over het thema aanzwengelen in België. De in New York aanwezige Belgische ministers kregen al een kopie overhandigd. We zullen hen aan hun beloftes houden!

Meer info: 11.be-SDG’s
Meer info: Debat Action 2015

Bron: 11.be

08 oktober 2015
Auteur: Liesbet Vangeel
Contact: liesbet.vangeel@fos-socsol.be