“Al die problemen hebben wat mij betreft te maken met het fenomeen van de opgesplitste uurroosters”, vertelt één van de militanten ons. “We zijn lange uren in de weer, maar daartussen zitten hele vensters waarin we niet aan het werk zijn, en niet betaald worden. Zo wordt het onmogelijk om een voltijds uurrooster bij elkaar te werken. De barema’s zijn laag, dus wie niet voltijds kan werken balanceert op de rand van de armoede. Dat, op zijn beurt, geeft stress die je voelt in je gezinsleven, en die op je gezondheid inwerkt.”

Dubbel zoveel kans jong te sterven

Actie dag van de schoonmaker. Foto: Jeroen Permentier

De gezondheid van de schoonmakers staat ook onder druk door de aard van het werk. Volgens onderzoek van ACV Voeding en Diensten uit 2018 heeft 74% van de schoonmakers fysieke of psychische klachten ten gevolge van het werk. Het gaat vooral om fysieke klachten zoals rug- of nekpijn (79,9%), pijn aan de gewrichten (68,3%), psychische klachten zoals stress (41,1%) en vermoeidheid of slapeloosheid (37,6%). Werknemers hebben meer gezondheidsklachten naarmate de anciënniteit stijgt. Negen op de tien schoonmaakbedrijven respecteert de gezondheidsvoorschriften niet.

Recenter onderzoek wijst uit dat 72% van de nachtschoonmakers slaaptekort heeft. In België werkt meer dan de helft van het personeel in de schoonmaaksector vroeg in de ochtend, ’s nachts of in ploegen.

Elke dag met schoonmaakproducten werken zorgt ook voor gezondheidsrisico’s. Astma en andere aandoeningen van de luchtwegen komen meer voor in de sector. Ze zijn er mee de oorzaak van dat schoonmakers dubbel zo veel kans hebben om jong te sterven dan mensen die in een andere sector werken. Ook bevatten veel schoonmaakproducten hormoonverstoorders, wat risico’s meebrengt voor de ongeboren kinderen van zwangere schoonmaaksters.

Respect voor de schoonmaker

De petitie die ACV Voeding en Diensten lanceert heeft een simpele eis, één euro loonsverhoging per uur. Vandaag behoren zowel de job van schoonmaker in een bedrijf als het beroep van poetshulp tot de drie laagst betaalde jobs in België. De vakbond wil ook dat het werk werkbaarder gemaakt wordt, door arbeidsduurvermindering, en erkenning van een aantal aandoeningen als beroepsziekte.

En dan is er ook die eeuwige stereotypering. Schoonmaker zou een beroep zijn waarvoor je geen bijzondere vaardigheden nodig hebt. In België verdienen meer dan 200.000 personen, vooral vrouwen, hun brood door schoon te maken: huishoudhulpen in de dienstencheques, kamermeisjes, ruitenwassers, conciërges, schoonmaakpersoneel in scholen of bedrijven.

De vakbond wil meer respect voor de professionele schoonmaker. Ze koppelt dat ook aan een pleidooi om in de gezinnen het huishoudelijk werk eerlijker te verdelen.