Naar aanleiding van de Werelddag voor Meteorologie, 23 maart, en van de interministeriële vergadering van het IPCC (Internationaal Panel over Klimaat Verandering) op 21 en 22 maart in Kopenhagen, maakte het VN-orgaan haar jaarlijks rapport over het klimaat bekend. 2023 was niet alleen het heetste uit de geschiedenis van de mens, maar de records schieten boven de donkerste verwachtingen van de wetenschappers uit.
Het rapport van de Wereldmeteorologische Organisatie (WMO) ‘State of the Global Climate 2023’ bevestigde dat voorbije jaar het warmste jaar ooit was. De wereldgemiddelde temperatuur steeg in 2023 1,45 °C boven het pre-industriële gemiddelde van 1850-1900 (met ± 0,12 °C statistische afwijking). De warmste in 174 jaar metingen.
2023 verbrijzelde het record van de vorige warmste jaren, 2016 met 1,29 °C boven het pre-industriële gemiddelde en 2020 met 1,27 °C.
Het 10-jarig gemiddelde voor de periode 2014-2023 ligt 1,20 °C boven dat gemiddelde.
Grafiek: RCraig09, Wikipedia
Klimaatdoelen van COP Parijs (2015) ingehaald?
“Nooit eerder waren we zo dicht bij de ondergrens van 1,5°C van de Overeenkomst van Parijs over klimaatverandering, zij het op dit moment tijdelijk”, zei Celeste Saulo, secretaris-generaal van de WMO.
“De WMO-gemeenschap luidt een Rood Alarm voor de wereld”. “Klimaatverandering gaat over veel meer dan temperaturen. Wat we in 2023 hebben gezien, vooral met de ongekende oppervlaktewarmte van de oceanen, het krimpen van gletsjers en het verlies van zee-ijs op Antarctica, is reden tot bijzondere bezorgdheid,” zei ze.
De ijskappen op Groenland en de Zuidpool smolten nog nooit zo snel als tijdens de voorbije tien jaar. De foto toon de rand van een gletsjer in Groenland omgeven door een laag ijs, waarvan stukken zijn afgebroken door de klimaatopwarming. Foto: NASA.
“De klimaatcrisis is dé bepalende uitdaging waar de mensheid voor staat en is nauw verweven met de ongelijkheidcrisis – zoals blijkt uit de toenemende voedselonzekerheid en volksverhuizingen, en het verlies aan biodiversiteit”.
Ook VN secretaris-generaal Antonio Guterres stelt: “Sirenes loeien over alle belangrijke indicatoren … Sommige records (van 2023) zijn niet alleen absoluut top van de lijst, ze gaan gewoon door het dak. En de veranderingen gaan steeds sneller”.
De concentraties van de drie belangrijkste broeikasgassen – kooldioxide, methaan en lachgas – kenden al in 2022 ongekende hoogtes. Real-time gegevens van specifieke locaties laten verdere stijgingen zien in 2023. De CO2-niveaus zijn 50 procent hoger dan in het pre- industriële tijdperk, waardoor warmte wordt vastgehouden in de atmosfeer. De lange levensduur van CO2 brengt mee dat de temperaturen nog vele jaren zullen blijven stijgen, zelfs als we vandaag helemaal geen CO2 meer zouden lozen.
“De klimaatcrisis is DE bepalende uitdaging waar de mensheid voor staat en is nauw verweven met de ongelijkheidcrisis”
Wereldwijd was elke maand van juni tot december recordwarm. Vooral september 2023 was opmerkelijk, met een enorme sprong (0,46 tot 0,54 °C) boven het vorige wereldwijde record voor september, aldus het rapport. De verschuiving van La Niña naar El Niño omstandigheden in het midden van 2023 droeg zeker bij aan de snelle temperatuurstijging van 2022 tot 2023
Daardoor hopen sommige wetenschappers dat (een deel van) deze reuzensprong nadien zal terugvallen. (La Niña en El Niño zijn een aantal maanden waarin het weer in grote delen van de wereld afwijkt van het gemiddelde, nvdr).
Er zijn niet enkel hitterecords gebroken, maar er werden ook duizelingwekkende stijgingen genoteerd, ook dus voor broeikasgasniveaus, én voor oceaanverzuring, zeespiegelstijging, Antarctische zee-ijsbedekking en gletsjerkrimp. De wereldwijde set van referentiegletsjers toonde het grootste ijsverlies sinds 1950, in zowel het westen van Noord-Amerika als in Europa.
Slachtoffers van het ontspoorde klimaat
Het aantal mensen dat wereldwijd acuut in voedselonzekerheid leeft, is meer dan verdubbeld, van 149 miljoen mensen vóór de COVID-19 pandemie tot 333 miljoen mensen in 2023. Klimaatextremen zijn misschien niet de hoofdoorzaak, maar ze verergeren wel de situatie, aldus het rapport.
“Al deze stijgingen gaan sneller dan we hadden verwacht en we moeten nog uitzoeken hoe dit komt”
Hittegolven, overstromingen, droogtes, bosbranden en snel in kracht toenemende tropische cyclonen veroorzaken vandaag al veel ellende en chaos, waardoor het dagelijks leven van miljoenen mensen ontwricht raakt en vele miljarden economische verliezen werden geleden, zei Jim Skea, voorzitter van de IPCC conferentie. “En de zeespiegel blijft maar stijgen, met alle gevolgen van dien voor kleine eilandstaten en laaggelegen kustgemeenschappen.”
“En dit alles is, zoals we hebben aangetoond, te wijten aan meer dan een eeuw menselijke activiteiten, waaronder het verbranden van fossiele brandstoffen en ongelijke en niet-duurzame patronen van energie en landgebruik. (…) Al deze stijgingen gaan sneller dan we hadden verwacht en we moeten nog uitzoeken hoe dit komt”
De verontrustende implicaties werden vorige week ook onderstreept door Gavin Schmidt, directeur van het Goddard Institute for Space Studies van de NASA in New York. Schmidt schrijft in het tijdschrift Nature dat het erop kan wijzen dat een opwarmende planeet nu al “fundamenteel verandert hoe het klimaatsysteem werkt”. De recordsprong in hitte van 2023 kwam “uit de lucht vallen”, zei hij, “ Er is voor het eerst een ongekende kenniskloof ontstaan”, sinds wetenschappers dankzij satellietgegevens ongeveer 40 jaar geleden een realtime overzicht van het klimaatsysteem kregen.
De opwarmende planeet verandert wellicht nu al fundamenteel hoe het klimaatsysteem werkt
Dat kan betekenen dat we minder goed weten wat ons te wachten staat m.b.t. droogte en neerslagpatronen die de voedseltekorten nu al verergeren.
Après nous le déluge
In dezelfde week werd het hoofd van ‘s werelds grootste oliemaatschappij: Saudi Aramco, toegejuicht toen hij op een energieconferentie in Houston zei dat het tijd was om “de fantasie van het uitfaseren van olie en gas op te geven”. Amin Nasser zei dat de wereld meer moet investeren in fossiele brandstoffen om aan de vraag te voldoen in een tijd waarin de schone energietransitie “zichtbaar faalt op de meeste fronten”.
CEO’s van olie, gas en steenkool blijven zeggen dat ze moeten voldoen aan de vraag naar fossiele brandstoffen die nog steeds de motor zijn van de wereldeconomie. Recent hebben ook zogenaamde meer ‘duurzame’ Europese oliemaatschappijen hun klimaatdoelstellingen afgezwakt met als excuus de oorlogen in Oekraïne en Gaza.
Investeerders trekken zich terug uit klimaatinitiatieven waar ze zich pas bij aangesloten hadden en onze premier vindt het nodig “de pauzeknop” in te drukken voor de klimaatinspanningen, want INEOS moet een stikstofkrediet krijgen om nog meer plastics te produceren met fracking-oil uit de VS.
CEO grootste olieconcern ter wereld: “We moeten de fantasie van het uitfaseren van olie en gas opgeven”
Uit electorale schrik voor de boerenprotesten die voor de kar van de agro business gespannen worden, knabbelt de Europese politiek vandaag de eigen Green Deal steeds verder af, terwijl die voordien al ‘too little too late’ was ….
‘Eerst de winst, ondanks de mensen en de planeet’, lijkt steeds meer het ongegeneerde devies. Klimaatrelativisme is trending onder de economische elite en de ‘partijen van het midden’ die hun belangen in zo weinig mogelijk regelgeving vertalen. De klimaatbeweging heeft dringend nood aan een nieuw elan van strijdbaarheid voor de toekomst van de mens.
Bronnen:
- The world is warming faster than scientists expected
- Climate Change: WMO’s Report Confirms 2023 Was Hottest Year
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
