Twintig jaar geleden kwam de eerste versie van ‘De dagen van Sjaitan’ van Said El Haiji uit. Dit jaar kwam het nog eens uit bij Jurgen Maas, waar verschillende Arabische romans werden vertaald in 2021. Het boek werd op jonge leeftijd geschreven door de auteur, toch was het verrassend diepgaand en stilistisch in orde. Geniet van dit boek dat nu twintig jaar later weer in de kijker komt te staan.
Said El Haji debuteerde in 2000 met De dagen van Sjaitan, dat enthousiast werd onthaald. In 2006 stelde hij met Annelies Verbeke 25 onder de 35 samen, een bloemlezing van nieuwe Vlaams-Nederlandse schrijvers. In dat jaar publiceerde hij ook zijn tweede roman, Goddelijke duivel, en in 2011 De aankondiging. In 2013 verscheen zijn verhalenbundel Sta op en leef, vader. In het najaar van 2020 publiceerde hij het goed ontvangen Gemeente zegt ik Nederlands leren, over zijn ervaringen als nt2-docent.
Uitgeverij Jurgen Maas is de zusteruitgeverij van het Belgische EPO in Nederland. Deze uitgeverij geeft veel journalistieke non-fictie en fictie uit over de MENA (het Midden-Oosten en Noord-Afrika). Jurgen Maas is een politicoloog en een journalist die werkte als radiomaker, presentator en tegenwoordig is hij de bedenker van het tijdschrift ZemZem.
Aan dit boek is er een proloog en een epiloog die je stilistisch omver vagen. Twee klaagliederen die je terug meenemen naar de orale cultuur van de berbers in de Rif. De berbers die geloven in animisme en magie, maar ze werden door de eeuwen heen geassimileerd door de moslims en de Arabische cultuur.
Ze hebben dus een mening over integratie, het gaat van kwajongensstreken tot de moraal en strikte discipline van de ouders die afstammen uit de Rif van de jaren dertig. Vanuit tegenstrijdige rollen ontstaat Sjaitan, of vertaald de duivel. Hij broedt op de integratiethematiek, hij gelooft dat de ouders hun kinderen moeten loslaten anders gaan ze misdadigers worden.
Het middenstuk is dus een discussie tussen een Imam en Sjaitan, naar een definitieve beslissing wie het heft binnenhaalt. Is er een deus-ex-machina nodig om deze Griekse tragedie te doen eindigen.
Het is een moderne roman omdat er hedendaagse thema’s aan bod komen, zoals peer-pressure, kindermishandeling, racisme en progressie.
Hadji Said schrijft in lange zinnen, vaak ook samengesteld. Vergeet dus niet dat dit een hoogstaand boek is, het kan doorgaan voor een klassiek werk.
Het is een mythisch boek, streeft naar een mengeling van het mondaine en het metafysische. De Nederlandse cultuur waar deze Riffijnengemeenschap in leeft zorgt voor een mondaine bemiddeling met de mythische Berberse.
Er wordt steeds in de derde persoon enkelvoud verteld. Als de auteur naar Allah verwijst wordt het duidelijk een hoofdletter.
Het is dus vlot geschreven, maar heeft toch enkele onverstaanbare woorden en ingewikkelde denkpatronen. Toch is het interessant lezen, de auteur krijg van mij vijf sterren op goodreads.
20 euro Nederlands Paperback 9789491921896 Druk: 1 mei 2021 186 pagina’s Auteur Said El Haji Uitgeverij Jurgen Maas
