Deze week werden de Financieel Verantwoordelijken van de Brabantse voedselteams uitgenodigd voor een overleg. Deze vrijwilligers verdienen een titel met hoofdletters, want ze dragen een grote verantwoordelijkheid: De correcte afrekening van de door hun team bestelde lokale producten aan de voedselteamboer. Samen met de boer zochten we tijdens ons overleg naar werkbare oplossingen voor de gebruikelijke deficiten in het huidige betalingssysteem.
De vergadertafels waren voor de gelegenheid voorzien van Fair Trade Chips. Misschien dacht ik hiermee de moeilijkste vragenstellers de mond te kunnen snoeren. En omdat ik van centen niet veel snap, had ik ook op mijn tafel een kommetje gezet. Met een mond vol chips valt het minder op dat je met een mond vol tanden staat.
In de pauze merkte ik tot mijn verbazing dat ik stevig had zitten grazen: onwillekeurig en onbedacht eten zonder echt honger te hebben. Paniek! Want de moeilijkste vragen moesten nog komen. De Verantwoordelijke naast mij keek me berispend aan, toen ze zag dat ik ook haar deel verorberd had
Verontschuldigend stuurde ik haar vandaag het interview met Michael Moss in MO toe. De onderzoeksjournalist verlegt in dit artikel mijn verantwoordelijkheid voor het vreten naar de voedingsindustrie. Deze heeft mij tot heavy user van junkfood gekneed. Door er voor te zorgen dat er altijd en overal producten kunnen worden voorgeschoteld die de honger niet stillen maar net bevorderen, is het “GroteBedrijvenBeleid” er in geslaagd mij te degraderen tot verslaafde grazer.
Eten om meer te willen eten, dus. Hoe leg je zoiets uit aan je grootouders? Vanuit het economisch perspectief dat ook een basisrecht als voedsel vandaag winstmaximaliserend moet zijn. En kostenefficiënt natuurlijk. In de praktijk betekent dit laatste dat alle dure maar voedzame ingrediënten worden vervangen door ongezonde equivalenten als zout, suiker en vet.
Dit beleid zorgt er voor dat ik als verslaafd consument in een aantrekkelijke, maar erg toxische leefomgeving opgroei. Wie helpt deze junk hieruit? Volgens Moss is de dealer de healer. Maak gezonde producten goedkoop, panklaar en sexy. En de consument geneest, zonder dit echt te beseffen. Het bedrijf blijft baas over mijn buik.
Net als Moss concludeert ook professor Liebermann, bioloog aan de gerenomeerde universiteit van Harvard, dat ons voedings- en leefpatroon vandaag erg ongezond is. Vanuit de evolutieleer toont hij aan dat we met al onze gretigheid roofbouw plegen op ons zelf. Het menselijk lichaam is (nog) niet aangepast aan een wereld van computers en junkfood. Onze manier van voedsel verbouwen, verwerken en vermarkten mag dan wel revolutionair veranderd zijn, onze buik is dat evenwel niet.
Want net als de aarde met haar grondstoffen, is ook het lichaam gelimiteerd. Op een maagring na, kunnen we het niet echt veranderen. De omgeving waarin dit lichaam zich bevind, daar kunnen we wel wat aan doen. Jaag de fastfooddealer er uit, en vervang hem door volkstuintjes en een looppiste.
Wie verandert die omgeving? Gezondheidseconoom Lieven Annemans gaf met zijn recente studie de overheid nog maar eens een duwtje in de juiste richting door te concluderen dat zij op twintig jaar tijd maar liefst vier miljard euro zou kunnen besparen als te dikke Belgen enkele kilo’s zouden afvallen. De buik bekeken door de bril van het Bruto Binnenlands Product.
Hier is mijn droom: Spendeer een fractie van dat uitgespaarde bedrag aan het motiveren van lokaal verankerde groepen die op hun eigen verschillende manieren gezonde lokale, biologische en seizoensgebonde voeding een plaats geven in onze samenleving. Samentuinen, zelfplukken, de boer bezoeken … voeling met voedzaam eten, voedselproductie begrijpen en beleven.
