“De Titanic, toen het grootste schip ter wereld, is samen met een groot deel van de passagiers gezonken omwille van prestige-belangen van de aristocratie en de economische elite. Met het blijven binnenhalen van reeds gedoemde industrie zoals deze van Ineos dreigt ook de haven van Antwerpen en een groot deel van de havenarbeiders kopje onder te gaan. Ook nu staren politici zich blind op de uiterlijke schijn van een prestigeproject waarmee enkele gladde jongens snelle winsten boeken. Maar economen wijzen erop dat het project helemaal tegen de economische; toekomstperspectieven ingaat en milieudeskundigen waarschuwen voor de contradictie met aangegane politieke verbintenissen zowel op lokaal, nationaal als Europees niveau. Doorgaan zal ons duur te staan komen, financieel en ecologisch.”
Haven op ramkoers door Ineos Project One De geplande fabriek bestaande uit een ethyleenkraker en een propaandehydrogenatiefabriek, zal
schaliegas uit de Verenigde Staten omzetten in een gigantische hoeveelheid plastic. Bij dit proces komen enorm veel broeikasgassen vrij – soortgelijke krakers stoten 1,5 miljoen ton CO2 uit. Dat is evenveel als de jaarlijkse uitstoot van 150.000 Belgen, en zou de uitstoot van de Antwerpse haven doen stijgen met 8,3%. Daarbij is de uitstoot van methaan bij de ontginning van schaliegas nog niet inbegrepen, en evenmin de acht grote gastankers die deze komen leveren. Methaan is een enorm krachtig broeikasgas. “Het is een raadsel hoe de haven dit rijmt met haar ambitie om de koolstofuitstoot tegen 2030 te halveren”, aldus Jasmijn Defize, één van de deelnemers aan de actie. “Bovendien zal deze fabriek de productie van wegwerpplastic nog vergroten, terwijl plasticvervuiling zowel in de Schelde als wereldwijd een groot probleem is.”
Een verouderd petrochemisch verhaal
Econoom Geert Noels noemde dit project “economische waanzin”: deze extreem vervuilende industrie zou zo enkel voordelig zijn voor de korte termijnwinsten van een klein aantal bedrijven. Volgens experten is zelfs de winstgevendheid helemaal niet zeker. Wereldwijd trekken wetenschappers aan de alarmbel om plastic vervuiling en uitstoot van broeikasgassen te stoppen. Zowel op lokaal, nationaal als Europees niveau komt er wetgeving om dergelijke petrochemische activiteit aanbanden te leggen.
Zo doet Gunvor, één van de drie raffinaderijen in Antwerpen, de boeken toe en dreigt een collectief ontslag voor 230 werknemers. De petrochemie staat er ondanks hun woekerwinsten bekend om in financieel slechte papieren te zitten. De gedaalde vraag naar olie door de COVID-crisis was er te veel aan voor Gunvor. De andere twee raffinaderijen Total en ExxonMobil zijn in staat hun olieproducten verder te verwerken tot producten waarvan de vraag nog intact is, zoals plastics. Dat maakt hen in tegenstelling tot Gunvor Petroleum Antwerpen, minder kwetsbaar voor instortende olieprijzen. Desondanks bevinden ook deze petrochemische bedrijven zich in gevaarlijk vaarwater.
Ook voor Ineos is dit het geval. Zo werden recent nog Ineos obligaties op niveau BB+ geschat, zogenaamde ‘junk bonds’. En dit bovenop de sterk schuldgebaseerde bedrijfsvoering van Ineos.
Op weg richting een sociaal drama
Door enorme wereldwijde investeringen in schaliegas is recent een overcapaciteit aan productie van plastics ontstaan die de winstmarges van producenten fors onder druk zet. Volgens Bond Beter Leefmilieu is Gunvor is aldus “de eerste dominosteen die valt” binnen een verouderd petrochemisch verhaal. Ineos zou met Project One wel eens de volgende kunnen worden. “En wie zal voor deze faillissementen opdraaien? De belastingbetaler die de rommel moet opkuisen, maar ook de arbeiders die nu een mooie job beloofd wordt maar snel geconfronteerd zullen worden met herstructureringen, sluitingen en faillissementen.”
Volgens de activisten is er geen plaats voor Ineos Project One in de Antwerpse haven van de toekomst. Jasmijn: “De haven van Antwerpen zal CO2- neutraal en circulair zijn, of niet meer van deze tijd. Een overheid die projecten steunt en subsidieert die hier haaks op staan, bouwt actief mee aan een nieuw sociaal drama in de haven. Politici die dit steunen hebben geen toekomstvisie.”
Petitie voor bezorgde burgers
De activisten roepen de Antwerpenaar en alle burgers op om mee in actie te komen tegen dit “subsidieslurpend en extreem vervuilend en klimaatontregelend project”. Dit kan bijvoorbeeld door de petitie te ondertekenen die momenteel loopt op de facebookpagina van de campagne Ineos Will Fall. Deze petitie zal overhandigd worden op de laatste gemeenteraad van de Stad Antwerpen voor het zomerreces, aanstaande maandag 29 juni.