Hoe en waarom BDW de Vlaamse goegemeente de mythe van de “moeder van alle verkiezingen “ (2014) dwingend oplegt.
BDW stelde reeds bij aanvang van de verkiezingsstrijd voor de gemeenteraden dat zijn doel verder reikte dan het burgemeesterschap van Antwerpen. Zijn overwinning noemde hij onmiddellijk “historisch”: “de kracht van verandering begon in Antwerpen”. Hij liet de Antwerpen in zijn overwinningsspeech in de kou staan over hun stad en richtte zich zonder omwegen tot Elio Di Rupo.
Wat daarbij opvalt: de publieke opinie verneemt amper iets over concrete beleidsopties. Verder dan dat de auto’s niet tot aan de poorten van de kathedralen zullen worden gebracht, gaat zijn publieke uitspraak over mobiliteit niet. Amper meer over de aanpak van armoede, enz.
Aan grote “mythische” begrippen evenwel geen gebrek. De slogan alleen al “de kracht van verandering” . De “gezond” rechtse onderstroom in Vlaanderen. Confederalisme. Van 2013 maken ze op de receptie 1302. Pieter De Coninck en Hendrik Conscience, …..
Wat zal er veranderen? in welke richting? Wat is rechts? De debatten achteraf over confederalisme gaan over de semantiek. Wat houdt rechts in? 1302 was slechts een voetnoot in de geschiedenis van wat nu Vlaanderen is. De Slag van Pevelenberg (1304) maakte veel (zo niet alles) ongedaan. Aan de zijde van de Fransen vochten Brabanders,.. Aan de grondslag lagen feodale, sociale en economische motieven. Hij kreeg slechts Vlaams belang door Consciences De Leeuw van Vlaanderen (1836).
Ten gronde komt het er op neer dat BDW zijn concrete politieke bedoelingen verhult in een fantasmagorische (W. Benjamin) retoriek. Walter Benjamin analyseerde aan de hand van de fantasmagorie o.a. de Hausmanisering van Parijs onder Louis Napoleon Bonaparte (Napoleon III: grondlegger van het Tweede Keizerrijk na een ‘democratische’ – volgens sommigen een ‘anarchistische’ tussenperiode ). Benjamin toont in zijn Passagenwerk aan hoe de classicistische aankleding van de boulevards en de passages de januskop van het kapitalisme demonstreert (zie ook Lieven De Cauteur, (1999), De dwerg in de schaakautomaat.) De vernieuwingen worden vermomd in beelden uit een mythisch verleden en tonen zo impliciet een verlangen naar ouderwetse orde en gezag waarvan de mythen getuigen. Mythologische fascinatie als tegengif voor onzekerheid en angst.
Zo ook probeert BDW een “stichtingsmythe”van een breuk met het verleden en verandering (vooruitgang) te lanceren. Hij wil de geschiedenis ingaan als de stichter van het onafhankelijke Vlaanderen. Zei hij niet dat zijn verkiezing tot burgermeester een “historische” gebeurtenis was? Dat daar “geschiedenis” werd geschreven. En hij lanceert die mythe met veel ijver en passie in de Vlaamse publieke opinie zodat ze een ontegensprekelijke boventoon wordt in de verkiezingsstrijd , die op die manier niet over de feitelijke economische en sociale dimensie gaat.
Eigen aan een mythe is dat ze bezwerend is door aan wat in de feiten instrumenten zijn een (menselijk) gelaat te geven. ‘Verandering’ is niet krachtig. Verandering is instrumenteel. Kracht is wat uitgaat van mensen. Ideologie (of ze nu ‘rechts’ of ‘links’ is) is niet gezond of ongezond. Levende wezens zijn dat.
Eigen aan een stichtingsmythe is bovendien dat ze zich opwerpt als ontegensprekelijk. Daarom claimt BDW ook dat hij en hij alleen de drager ervan is. En tegenover de mythe bestaat er geen geloofwaardig alternatief. Er is zelfs geen (links of rechts of Belgisch) alternatief denkbaar. Daarom doet hij kritiek op zijn stellingen af als “onder de gordel” of als “idiote ideeën van intellectuelen”. Of het Vlaams Belang als marginaal. Zo blijft hij en hij allen over (“allen tegen een- een tegen allen”) als de Mozes die Vlaanderen uit de ‘marxistische ‘ PS-staat naar een Vlaams beloofde land zal leiden.
