De armoedegrens

Met volle moed begin ik het rapport Give her a break! Over armoede en uitsluiting bij vrouwen met een migratieachtergrond^[1] van Meryem Kanmaz te lezen. Een studie die ze heeft uitgevoerd in opdracht van het Minderhedenforum. Ik lees dit voor mijn werk, tijdens mijn vrije tijd. Meryem Kanmaz werd me aangeraden als zijnde een straffe madam die haar mond durft opendoen. My cup of tea, dus. Ik geraak maar aan p.16 en word al snel afgeleid door de berekening van de armoedegrens. Zelf heb ik het tijdens mijn jeugd niet zo breed gehad, maar ik dacht altijd dat wij een middenklasse gezin waren, gezien onze basisnoden werden vervuld. Pas een aantal jaar geleden zei mijn moeder me doodserieus dat we volgens haar ons in de lage klasse bevonden. Ik geloofde haar, zij was immers de boekhoudster van het gezin, maar tegelijkertijd dacht ik dat we dan aan de bovenzijde van deze lage klasse bevonden. Nu zag ik de berekening op p.16 in dit rapport en werd ik nieuwsgierig naar de armoedegrens tijdens mijn jeugdjaren. Ik heb deze dan ook berekend aan de hand van de formule van de Statbel^[2] en maakte gebruik van de mediaan netto maandinkomens die te vinden zijn in de studie van Horemans, Pintelon en Vandenbroucke (2011)^[3]. Ik heb dit gedaan voor twee jaartallen en had daar mijn redenen voor. In het jaar 1996 waren alle kinderen binnen het gezin jonger dan 14 jaar, wat een andere factor (0,3 per kind) oplevert om te gebruiken binnen de formule. Tijdens het tweede jaartal (2005) was de jongste van de drie kinderen 14 jaar en werd de factor gelijkgesteld aan die van een volwassene, namelijk 0,5. In het jaar 1996 was de armoedegrens voor een gezin bestaande uit twee ouders en drie kinderen jonger dan 14 jaar gelijk aan €2414,88 per maand^[4] terwijl dit in 2005 steeg naar €3202,20 per maand^[5]. Ik zag onmiddellijk aan deze cijfers dat wij als gezin hieronder zaten. Om hier zeker van te zijn heb ik met mijn moeder gebeld en zij heeft me bevestigd dat we als gezin in 1996 nipt onder de armoedegrens zaten en in 2005 er al helemaal van verwijderd waren.

Tranen aan de telefoon

Ik ben aan de telefoon in tranen uitgebarsten. Ik wist dat we het niet breed gehad hebben thuis. We konden ons geen mooie reizen permitteren zoals mijn leeftijdsgenootjes, ik bleef elke zomer als enigste kind achter in de straat. We konden niet dikwijls uit gaan eten, alleen bij heel speciale gelegenheden zoals bij het afstuderen en dan nog was het zo goedkoop mogelijk. Ik werd gepest in school omdat ik de kledij droeg van mijn zus die 6 jaar ouder was. Ik droeg mijn sportschoenen zo lang dat ik ze moest vastbinden met ducktape op het volleybalveld omdat ze zodanig versleten waren. Ik heb van mijn 16^e een vakantiejob uitgeoefend omdat onze ouders wilden dat we verder konden studeren en ik heb altijd braafjes de helft van mijn inkomsten op een aparte rekening geplaatst om mijn universiteitskosten te kunnen betalen. “Kennis is macht” zei mijn pa altijd en daarom blijf ik studeren. De enigste reden waarom ik zo snel mijn rijbewijs heb gehaald was dankzij Rijbewijs op School, een initiatief dat intrede deed toen ik in het zesde middelbaar zat. Mijn punten op het theoretisch rijexamen waren zo goed dat ik een kortingsbon kreeg om te gebruiken bij een rijschool, iets wat ik ook zelf heb moeten bekostigen. Ik heb nu al zeven jaar mijn rijbewijs en nog geen enkele auto, gezien ik die niet nodig heb en die ook te duur is voor mij. Ik heb leren leven met weinig en ik ben daar tevreden mee.

Maar ik ben in tranen uitgebarsten omdat ik weet dat ik kan overleven met het geld dat ik nu heb hoewel ik voel dat ik niet LEEF. Ik ben een aantal aankopen telkens maar aan het uitstellen, omdat ik bang ben dat mijn geld te snel verdwijnt van mijn rekening. Ik ben een aantal doktersbezoeken op de lange baan aan het schuiven omdat ik bang ben dat die te veel zouden kosten. Nu heb ik verhoogde tegemoetkoming kunnen verkrijgen bij mijn mutualiteit en ik ben hen daar dankbaar voor. Ik zal binnenkort een aantal afspraken eindelijk kunnen maken met een gerust hart. Maar dit is niet de enigste reden waarom ik weende aan de telefoon. Mijn tranen waren er vooral voor al die andere mensen die het nog moeilijker hebben dan mezelf, die nog minder geld hebben om te overleven. Mijn tranen waren er ook van frustratie. Ikzelf heb het gevoel dat ik kan voldoen aan mijn basisbehoeften, maar dan mag ik niet ziek zijn, mag ik geen ongeval meemaken, mag er mij niets overkomen. Ik kan het mij niet veroorloven dat mij iets lichamelijks of mentaal overkomt, want ik heb het geld niet om mezelf dan te verzorgen. Die gedachte is een extra stress-factor in mijn leven en ik vraag me oprecht af of rijkere mensen weten hoe het is om onder constante stress te leven.

Door mijn tranen heen probeerde ik mijn moeder uit te leggen waarom ik weende. Onmacht. Besef. Frustratie. Ik weende omdat er politici zijn in ons land die niet weten hoeveel een brood kost bij de bakker. Ik weende omdat er politici zijn in ons land die in intercommunales zitten en in één dag tijd evenveel verdienen als mijn beide ouders samen in één maand (en andere mensen vinden dit een schappelijk dagloon). Ik weende omdat er politici zijn die denken dat werklozen en leefloners enkel maar profiteurs zijn die liever geld krijgen dan te werken en dat terwijl die vergoedingen echt niet zo hoog zijn om een deftig leven op te bouwen. Ik weende omdat ik me elke dag schuldig voel dat ik niet elke bedelaar geld kan geven, gezien ik zelf mijn huur en kosten nog moet kunnen betalen. Ik weende omdat iemand als Zuhal Demir staatssecretaris voor Gelijke kansen en Armoedebestrijding kan worden, terwijl die de volgende uitspraak achter haar kiezen heeft: “Als mensen merken dat ze hun rekeningen niet kunnen betalen, zullen ze harder hun best doen”. Wel mevrouw Demir, mijn ouders deden hun best. Ze deden heel hard hun best om hun drie kinderen alle kansen te geven die nooit aan hen werden gegeven. Ze gaven hun vrije tijd op, ze bezuinigden op alles wat ze maar konden, ze kweekten zelf hun groentjes, ze maakten zelf hun brood, ze bouwden zelf een deel van de meubels en deden nog zoveel meer waarvan de kinderen niet eens weet hebben. Allemaal om ons, hun kinderen, een betere toekomst te geven. Iets dat hen ook gelukt is, maar aan welke prijs? Mijn ouders hebben niet eens deftig kunnen genieten van hun leven. Daarnaast hebben we het geluk gehad niet al te ernstige zaken mee te maken. Ja, ik was bijna dood als kind, ja, mijn pa was bijna dood door onveilige werkomstandigheden, ja, mijn ma heeft lange tijd niet kunnen werken door een ernstige reactie op een noodzakelijke operatie aan haar pols waarvan haar werk de oorzaak was. We hebben als gezin allerlei dingen meegemaakt, maar we zijn er wonderwel in geslaagd om er goed uit te komen. Maar ik kan je alvast zeggen, moesten wij als gezin het netto-inkomen gehad hebben van één politicus zoals meneer Bracke, dan kan ik je verzekeren dat wij als gezin een veel betere ontplooiing zouden gekend hebben. Zonder stress, zonder zorgen en met veel meer mogelijkheden om te groeien!

De revolutie is op komst

Vandaag ben ik erachter gekomen dat ik een kind binnen een kansarm gezin was. Dit besef geeft mij de kracht om verder te strijden tegen allerlei ongelijkheden. Dit besef zorgt er ook voor dat ik nog meer walg van de partijpolitiek die momenteel aan de gang is in ons land. Dit besef doet mij afkeren van de grote politieke partijen waarin geldwolven, racisten, seksisten en aanranders de hand boven het hoofd wordt gehouden. Deze manier van politiek voeren is op macht belust en past niet binnen een democratie. In ons land doen wij niet aan democratie en het is dan ook hoog tijd om onze wereldvreemde ministers weg te voeren.

De revolutie is op komst.

[1] http://www.minderhedenforum.be/files/media/bdd45b21f6461eab4069be030fb9c939.pdf

[2] http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/arbeid_leven/eu-silc/armoede/

[3] http://www.centrumvoorsociaalbeleid.be/sites/default/files/D%202011%206104%2002_augustus%202011.pdf

[4] (60% van €1677)*2,4 = €2414,88

[5] (60% van €1779)*3 = €3202,20