De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Eric Hulsens

De steeds verdere aftakeling van de Franse rechtsstaat via de affaire-Paty

woensdag 30 juni 2021 06:34

Spread the love

“Vonnis, veroordeling en executie binnen het uur op dezelfde manier: met het mes.”

(commentaar van een mediagebruiker bij een bericht over Abdelhakim Sefrioui (1) )

De moslimactivist Abdelhakim Sefrioui voerde samen met de vader van een leerlinge van Samuel Paty actie tegen het ontspoorde onderwijs van deze leerkracht, met name het tonen aan kinderen van cartoons die de Profeet en de islam beledigen. Nadat Paty vermoord werd door een geradicaliseerde jongeman die vervolgens door de politie op straat werd doodgeschoten, probeerde men meteen die activisten verantwoordelijk te stellen voor de moord. Abdelhakim Sefrioui zit daardoor al sinds oktober 2020 in de gevangenis, in geïsoleerde opsluiting, wat een vorm van mishandeling is als het langdurig is, en dat is het inmiddels. Op 17 mei vroeg zijn advocate, Elise Arfi, zijn vrijlating en zijn buitenvervolgingstelling, maar die zijn op 28 juni door justitie geweigerd. Sefrioui blijft in hechtenis wegens beschuldiging van compliciteit bij de moord op Paty. De advocate wil nu tegen deze beslissing een zaak aanspannen in cassatie.

Het vermoeden van onschuld

Een andere advocaat van Sefrioui, Antoine Alexiev, heeft al op 4 november 2020 in een open brief aan de president, de premier, de nationale procureur inzake antiterrorisme en de volksvertegenwoordigers en senatoren gewezen op de onheuse manier waarop Sefrioui behandeld werd, en welke nefaste gevolgen dat zou hebben op de rechtspleging. (2) Om te beginnen werd het vermoeden van onschuld, een basisprincipe in de rechtspleging en evenzeer van belang in de media, met de voeten getreden.

De advocaat licht toe: “De twijfel spreekt altijd in het voordeel van de beschuldigde. De vervolgende autoriteiten en de rechters moeten in alle omstandigheden de bewijzen ten laste en ter ontlasting onderzoeken.

“Zo wordt het vermoeden van onschuld geschonden als de verantwoordelijken voor het onderzoek de betrokkene, zonder nuance of voorbehoud, aanduiden als een van de aanstokers van een moord. Dat is een verklaring van schuld die het publiek ertoe aanspoort daarin te geloven en die vooruitloopt op de inschatting van de feiten door de bevoegde rechters.”

“Hetzelfde gebeurt als een procureur ondubbelzinnig verklaart dat een gepubliceerd artikel een terroristische bedreiging bevatte. Een dergelijke verklaring zonder nuance noch reserve legt de schuld van de betrokkene vast en spoort het publiek ertoe aan hem al schuldig te vinden voor er gevonnist is.”

“Wat de heer Sefrioui betreft, vanaf zaterdag 17 oktober, al een uur na zijn aanhouding, werd hij voorgesteld als medeplichtige van de barbaarse daad die op de heer Paty werd verricht. Heel het internet rumoerde ervan.”

“De informatie werd zonder enig voorbehoud gegeven. Zijn foto, zijn naam en de beschuldiging tegen hem werden van alle kanten naar hem teruggekaatst. Zijn afbeelding werd niet onscherp gemaakt. Zijn naam werd niet afgekort, of als dat wel het geval was, werd hij identificeerbaar gemaakt als de stichter van het collectief Cheik Yassine. Niemand heeft gepreciseerd dat hij viel onder het vermoeden van onschuld.”

“Als gevolg daarvan lijkt hij duidelijk schuldig in ieders ogen, zowel van het publiek als van de autoriteiten. Zijn schuld is boven alle twijfel verheven en het gevaar dat hij vormt lijkt definitief vast te liggen. Niemand kan hem nog anders zien dan als schuldige.”

“De verklaringen van de autoriteiten die belast waren met het dossier overschreden ruimschoots het informatierecht van het publiek. (…) Het vermoeden van onschuld van de heer Sefrioui is geschonden. Op dit ogenblik moet hij beschermd worden tegen een volksgericht dat alleen maar zou te wijten zijn aan de publiciteit die aan hem gegeven is. Hij is het slachtoffer geworden van een mediatisering die geen enkel van de aangehaalde principes gerespecteerd heeft.”

Wetswijzigingen tijdens een lopend onderzoek en de voorbereiding van een proces

De advocaat van Sefrioui haalt een tweede belangrijk punt aan waardoor zijn cliënt onrecht wordt aangedaan: de nieuwe wetgeving die naar aanleiding van de moord op Paty wordt ingevoerd. Die wetgeving beïnvloedt een lopend onderzoek en het daaropvolgende proces, en dat kan helemaal niet. Een verdachte wordt op die manier beoordeeld volgens een wet die nog niet bestond op het moment van de geïncrimineerde feiten, en de rechters staan onder druk en worden ertoe gedreven de feiten te interpreteren volgens de nieuwe rechtsnorm. De rechters zijn daardoor niet meer vrij in hun beslissing, en het resultaat wordt fataal voor de beschuldigde.

“Met betrekking tot de wet over het ‘separatisme’ werd er beslist twee nieuwe beschikkingen toe te voegen. Om te beginnen zal de bescherming van de functionarissen en vertegenwoordigers van de staat versterkt worden door degenen die druk op hen uit te oefenen te bestraffen. De heer Eerste Minister heeft onderstreept dat hiermee zouden geviseerd worden: ‘de uitspraken of gedragingen zoals die zich hebben voorgedaan in Conflans-Sainte-Honorine tegenover de heer Paty.’”

“Bovendien heeft de Eerste Minister gepreciseerd dat gepland wordt ‘diegenen te bestraffen die persoonlijke informatie online plaatsen die het leven van iemand anders, bijvoorbeeld van een leraar, in gevaar brengt’.”

De advocaat besluit dat een toekomstig proces tegen zijn cliënt gecompromitteerd is en dat diens hechtenis arbitrair is.

Het begrip compliciteit stilzwijgend omgevormd

De advocate Elise Arfi heeft tegenover de rechtbank geargumenteerd dat er in hoofde van Abdelhakim Sefriou geen sprake is van compliciteit inzake de moord op Paty. Hij kende de moordenaar niet en heeft er nooit contact mee gehad.

Maar kort na de aanslag op Paty verklaarde minister van binnenlandse zaken Darmanin dat het hier ging om “de eerste aanslag waarvan het wapen niet alleen een mes is, maar een ideologisch wapen dat dat is van de Franse islamistische broeinesten”. (4) Versta: zelfs als de actievoerders Sefrioui en Chnina geen weet hadden van de moordplannen van Anzorov, dan nog zijn zij mee verantwoordelijk voor de aanslag. Zij zijn medeplichtig. Bovendien zie je hier hoe niet de dader van de moord beschuldigd wordt van de misdaad, maar iedereen die geacht wordt ideologische affiniteit te hebben met de dader. Maar eigenlijk er is niets mis mee dat je Paty beschuldigt van wangedrag en aandringt op zijn ontslag; dat is iets heel anders dan oproepen tot executie. De nieuwe denktrant die Darmanin promoot ondermijnt het recht en opent de poort voor een mateloze repressie.

De advocate van Sefrioui die ervoor pleit hem buiten vervolging te stellen en vrij te laten, ging in op de kwestie van de medeplichtigheid: “de benoeming van de feiten zoals die blijkt uit de termen van het gerechtelijk onderzoek naar Abdelhakim Sefriou wegens medeplichtigheid aan moord en band met een terroristische organisatie roept een fundamentele vraag op: hoe kan je medeplichtige zijn van een dader die je niet kent, die je nooit gezien hebt, met wie je nooit gecommuniceerd hebt?” Het strafwetboek zegt daarover (artikel 121-7): “Medeplichtige aan een misdaad of een delict is de persoon die wetens en willens, door hulp of medewerking daaraan de voorbereiding of de voltrekking heeft vergemakkelijkt. Is ook medeplichtige de persoon die door een gift, een belofte, een bedreiging, een bevel, misbruik van gezag of macht een wetsovertreding zal hebben mogelijk gemaakt of instructies zal hebben gegeven om ze te begaan.”

De beschuldiging van Sefrioui berust volgens de onderzoeksrechters op de volgende klachten: “Een video maken en bijdragen tot de verspreiding ervan waarin inlichtingen onthuld of doorgegeven worden ter identificatie en professionele lokalisering van Samuel Paty, gebruikmakend van de autoriteit berustend op zijn geafficheerde functies als lid van de Raad van imams van Frankrijk om een gevoel van haat op te wekken tegenover de zo tot doelwit gemaakt leerkracht, gekoppeld aan het tonen van religieuze karikaturen en op die manier de omlijning van het criminele project van de hoofddader te vergemakkelijken.” “Dit allemaal in perfecte kennis van de ideologische en criminele context gekoppeld aan de verspreiding en het tonen van religieuze karikaturen en de aansporingen om over te gaan tot moorddadige handeling verspreid door terroristische organisaties.”

In de tekst van de onderzoeksrechters zie je gebeuren wat advocaat Alexiev voorzien had: justitie redeneert volgens normen en criteria die nog niet bestonden op het ogenblik van de actie tegen Paty, maar pikt zaken op uit de nieuwe wetgeving tegen het separatisme die in de maak is. Maar hoe kan je iemand beoordelen en veroordelen volgens wetten en interpretaties daarvan die er niet zijn op het ogenblik van de geïncrimineerde daad?

De nieuwe wetgeving en de nieuwe denktrant zijn een bedreiging voor de rechtsstaat

Links in Frankrijk zou er goed aan doen de nieuwe wetgeving tegen het separatisme kritisch te bekijken. De stilzwijgende verruiming van het begrip compliciteit en de nieuwe bescherming voor mensen in staatsdienst, met name voor leraren, maken kritiek geven nagenoeg onmogelijk en organisatoren van acties uiterst kwetsbaar. Volgens de nieuwe logica kan het volgende gebeuren: je roept (als individu of als groep) op tot een actie tegen een onrecht of een maatschappelijk probleem, maar tijdens of na die actie wordt er geweld gebruikt door iemand van buiten je aanhang: een vechtpartij, een moord, een brandstichting van auto of gebouw. Dan ben jij degene die de de wetsovertredingen “gefaciliteerd” heeft en strafbaar daarvoor, zelfs al heb je geen contact en geen band met de dader van het criminele gedrag en zelfs al behoort die niet tot je aanhang of organisatie.

Deze nefaste ontwikkelingen gaan samen met een toenemende agressie en miskenning van de rechtsstaat bij burgers, zoals het citaat boven dit artikel illustreert. De doodstraf terug invoeren, en snelsnel vonnissen en executeren! De stemmingmakerij tegen de islam die o.a. door de regering gevoerd wordt, schept op zich een klimaat van moordlust. Daarbij moet er nog maar eens aan herinnerd worden dat Samuel Paty pedagogisch en deontologisch in fout was en dat de actie voor zijn ontslag er maar kwam omdat noch de schooldirectie noch de inspectie wilden ingrijpen. Het wangedrag van Paty valt niet onder de vrije meningsuiting, die niet van toepassing is op de school. Daar moet je je houden aan het charter van de laïciteit dat uithangt en dat bepaalt dat je respect moet betonen voor de levensbeschouwingen van de leerlingen. Het tonen van mateloos kwetsende cartoons is daarmee uitgesloten. Maar ook pedagogisch is volstrekt onduidelijk waarom Paty het nodig vond met name de obscene cartoon te tonen, vlugvlug, zonder uitleg. Hij was aan het knoeien, en het officiële Frankrijk blijft dat ontkennen en doet alsof hij een modelleerkracht was. Hoe diep kan een land zinken?