© UN Photo/Sophia Paris
De coronapandemie slaat wereldwijd toe, maar de uitzonderlijke Cubaanse context vraagt voor een analyse. Heeft het Caribisch eiland de middelen, structuren en mogelijkheid om covid-19 de baas te kunnen?
Hoe stop je een besmettelijk virus? Door een goed gezondheidszorgsysteem, stevige sociale bescherming en goede politieke beslissingen.
Wereldwijd zijn landen anders gewapend, maar ook regeringsmaatregelen zijn enorm verschillend. Een Q&A over het coronavirus in Cuba.
Q: Is het gezondheidszorgsysteem hier klaar voor?
A: Cuba staat bekend voor haar solidair en toegankelijk gezondheidssysteem, toch zijn er ook addertjes onder het gras.
Op dit ogenblik roept het gebrek aan opvangruimte voor intensieve zorgen en aan uitrusting voor ademhalingsbijstand vragen op. De overheid lijkt er ook van uit te gaan dat er enkel rekening moet gehouden worden met wie de ‘klassieke’ symptomen vertoont. Dat terwijl 30 tot 50% van wie besmet is met corona, asymptomatisch symptomen vertoont. Het is, samen met een gebrek aan social distancing en een beperkte testcapaciteit, een belangrijk risico.
Q: Hoe kan Cuba bouwen aan een rechtvaardig gezondheidszorgsysteem?
A: Cuba kent een sterk en toegankelijk gezondheidszorgsysteem. Het Cubaanse systeem is 100% publiek. Medicijnen zijn beschikbaar aan minimale prijzen en er is zelfs één arts per 140 inwoners, in België is dat één op 350. Qua ziekenhuisbedden kan Cuba ook mee met de toplanden. Er zijn vijf ziekenhuisbedden per 1000 inwoners, in België zijn dat er zes. Daarnaast is er een sterke eerstelijnsgezondheidszorg met 11000 wijkgezondheidscentra op het hele eiland.
Het gezondheidssysteem is dus erg inclusief en rechtvaardig. Dat blijft ook zo tijdens de gezondheidscrisis.
Q: Wat is het grootste risico voor de gezondheid van de bevolking?
A: De economische blokkade van de Verenigde Staten.
De aanhoudende blokkade, die onder Trump nog zwaarder is geworden, heeft schrijnende gevolgen voor de Cubanen. Heel wat medisch materiaal raakt het land moeilijk of niet binnen. In tijden van een gezondheidscrisis, kan dat nefaste gevolgen hebben. De dreigende mondiale crisis, die het noodlijdend land niet zal sparen, zal ook nog eens extra zwaar zijn door de blokkade.
Die meedogenloze impact van de politiek van de Verenigde Staten, is vandaag onaanvaardbaar. Michelle Bachelet, de hoge commissaris voor mensenrechten van de Verenigde Naties, wil dat de blokkade wordt opgehoffen. “In een context van een wereldwijde pandemie, vergroten de maatregelen die de zorg belemmeren, het gevaar dat we allen lopen”, zei ze. Intussen riep ook de algemeen secretaris van de Verenigde Naties Gutterez wereldwijd op om sancties tegen landen op te heffen.
De coördinatie voor de opheffing van de blokkade van Cuba, waar ook FOS deel van uitmaakt, verstuurde een open brief naar de Belgische regering en de Europese Unie naar aanleiding van de crisis. “De gezondheidsdiensten zijn één van de belangrijkste slachtoffers van de blokkade. De belangrijkste producenten voor geneesmiddelen of moderne medische apparatuur bevinden zich in de VS”, klinkt het.
Q: Welke stappen onderneemt de overheid?
A: Op dit ogenblik geldt er een quarantaine voor zo goed als voor iedereen. Het nationaal rampenplan is in werking gezet en de gezondheidsdiensten bereiden zich voor. De overheid organiseert een preventiecampagne over de ziekte en de hygiënische maatregelen, met bijeenkomsten in alle bedrijven en overheidsinstellingen.
Er is intussen ook een intensievere nationale opsporingscampagne van personen met symptomen van griep en verkoudheid, met opvolging vanuit de eerstelijnsgezondheidszorg. De overheid is ook gestart met het organiseren van de voedselvoorziening en producten voor persoonlijke hygiëne en schoonmaak.
Daarnaast richt Cuba ook de blik op het buitenland. Het land kent een lange geschiedenis van internationale solidariteit, zeker op vlak van gezondheidsdiensten. Sinds 1963 zijn al 407.000 artsen, technici en assistenten naar 164 landen zijn uitgestuurd. Die inspanning neemt tijdens de pandemie nog toe. Intussen zijn er Cubaanse hulpverleners, medicijnen en medische materiaal in de strijd tegen corona met open armen ontvangen in onder andere Italië en Barbados.
