Als België morgen meedeelt dat het een handelsakkoord en een militair akkoord met Rusland gaat afsluiten, en dat op de militaire basis van Kleine Brogel Russische raketten gestationeerd zullen worden i.p.v. de Amerikaanse, is dat volkomen legitiem. België is immers een onafhankelijk land, dat zelfstandig beslist over zijn beleid en zijn relaties met andere staten. Misschien moet België eerst uit de NAVO stappen, om juridisch geharrewar te voorkomen? Dat is snel geregeld, een ontslagbrief is gauw geschreven. België uit de NAVO, en de NAVO uit België – maar het tweede volgt vanzelf uit het eerste, daar hoef je je niet voor in te spannen.
Toch zou het kunnen dat er zich praktische problemen voordoen, zoals een bezetting van België door NAVO-troepen, en ook dat zo’n zelfstandig optreden van België leidt tot de afschaffing van de Belgische staat, of het onder curatele plaatsen ervan. Dit enigszins fictieve voorbeeld om te verduidelijken wat het probleem met Oekraïne is. En met Edwy Plenel, de baas van het onafhankelijke, linkse medium Mediapart in Frankrijk. Hij meent dat het Oekraïne vrijstaat om zich bij de EU en de NAVO aan te sluiten, hoewel Rusland al lang en herhaaldelijk gezegd heeft dat dat niet kan.
Het is een lang en goed gedocumenteerd artikel, met veel doorklikjes en bronverwijzingen dat Plenel gepubliceerd heeft: “Contre l’impérialisme russe, pour un sursaut internationaliste” (2 maart jl.). Interessant aan het artikel is de beschrijving van wat er misgaat in Rusland, het autoritaire karakter van de regering, de kneveling of liquidatie van opponenten en dissidenten, het conservatisme en de reactionaire ideologie. Alleen: wat heeft dat met het buitenlands beleid te maken? Moet je landen militair aanvallen omdat ze autoritair en reactionair zijn, of autoritair en progressief? Dan komt de halve wereld in aanmerking voor militaire overname of inperking, en dat overstijgt de reële mogelijkheden van landen of coalities die dat zouden willen. Rusland deugt niet, China deugt niet, Amerika zit fout, Iran is crapuleus, Brazilië is niet acceptabel enzovoort. Er wacht ons een gigantische grote schoonmaak als we dat principe huldigen.
Open deur
Maar, ik trap even een open deur in: zo werkt het niet, in de praktijk is veel van die kritiek op binnenlands beleid van landen bedoeld om een reden te hebben om ze in diskrediet te brengen en ze eventueel militair of economisch aan te pakken. Maar dat nogal evidente inzicht ontbreekt bij Edwy Plenel. Hij verwijt Rusland dat het de val van het bewind van Achar Al Bashad in Syrië heeft tegengehouden. Want de Syrische president staat voor “een van de ergste dictaturen van de Arabische wereld”. Wantoestanden in een of ander land geven andere landen (die genoeg macht hebben daartoe) het recht om in te grijpen via oorlogsgeweld?
Wat Plenel helemaal buiten beschouwing laat, is de internationale context en de machtsverhoudingen daarbinnen. Rusland heeft zijn haven aan de Middellandse Zee en van daaruit zijn verbinding met de Zwarte Zee in Syrië. En Rusland heeft er ook belang bij in die regio aanwezig te zijn. Turkije is immers een NAVO-bondgenoot en tegelijk een bondgenoot van Oekraïne, en een wapenleverancier: Oekraïne zette bijvoorbeeld Turkse drones (goede kwaliteit, prima prestaties, hoogst gevaarlijk) in tegen de Russische separatisten binnen zijn grenzen. Rusland heeft dus goede redenen om Turkijes buurland Syrië te steunen en daar een tegengewicht tegen Turkije in stand te houden.
Overigens is Turkije niet beter dan Syrië. Ook daar worden oppositie en dissidentie bestreden met opsluiting of liquidatie. Moet de NAVO zijn bondgenoot Turkije niet dringend bombarderen, om hem op betere gedachten te brengen? Daarover dadelijk meer. Eerst nog even terug naar Plenels visie op Rusland. “De invasie van Oekraïne verplicht ertoe de ongeziene dreiging van het Russische imperialisme juist in te schatten. Zij vergt een stevige golf van internationale solidariteit om het Oekraïense volk, dat weerstand biedt, te verdedigen en te helpen. Een nieuw Russisch imperialisme bedreigt de wereldvrede, en het is Russisch. Het is die realiteit die de Russische invasie in Oekraïne ons verplicht onder ogen te zien.”
En: “het eerste doelwit van dit imperialisme is de vrije wil van de volkeren om over zichzelf te beslissen, hun recht om hun lot zelf te kiezen, hun vrijheid om hun toekomst uit te vinden.” Dat volkeren zomaar gelijk wat kunnen beslissen, zonder te kijken naar hun omgeving en de banden die ze daarmee hebben of de tegenstanders die ze hebben, heb ik hierboven al proberen te karakteriseren als een groteske fictie, met het voorbeeld van België. Maar dat het eerste doelwit van de Russische politiek is het zelfbeschikkingsricht van de volkeren uit te schakelen, is een verzinsel van Plenel, zonder enige bron. Dat zelfbeschikkingsrecht is, voor zover het bestaat, overal ingeperkt door de politieke realiteit van machtsverhoudingen, coalities en vijanden. Het is pijnlijk dat een prominente mediafiguur als Plenel zich zo vergaloppeert. Ook dat Russische imperialisme is trouwens onzin. De NAVO en de EU omsingelen Rusland, en als dat land zich daartegen verzet, is dat imperialisme?
Geen solidariteit met Oekraïne!
Wij moeten dus, volgens Plenel, en volgens vele anderen, solidair zijn met Oekraïne? Met die gevaarlijke idioot Zelensky, die vindt dat zijn land tot de EU en de NAVO moet kunnen toetreden? En wij moeten instemmen met die dwaze Duitse madam, Ursula Von der Leyen, die vindt dat Oekraïne uiteraard tot de EU moet kunnen behoren? Ok voor mij, zodra er Russische raketten in Kleine Brogel staan!
Versta me niet verkeerd: ik ben niet voor oorlogsgeweld, en ik leef mee met wat de bevolking van Oekraïne meemaakt, en ik ben voor hulp aan vluchtelingen. Maar de solidariteit is dubieus: alle mensen in nood hebben recht op hulp, en die uit Oekraïne gaan niet voor op die uit Somalië of Libië of Syrië en noem maar op. De hulpcampagne voor Oekraïners moet losstaan van de goedkeuring van het beleid van Zelensky en de standpunten van de NAVO en de EU. Hulp voor Oekraïense vluchtelingen hoort geen steun aan Oekraïne te zijn. Anders worden wij misleid en misbruikt.
De ene invasie is de andere niet
Misleid en misbruikt worden we in elk geval. Twee dagen na Plenels ontspoorde artikel, publiceerde German Foreign Policy een stuk over “De geïgnoreerde invasie”. Terwijl het mediakabaal alle aandacht richt op Oekraïne en hoe slecht, gemeen, wreed, onethisch en krankzinnig Poetin & Co wel zijn, kan Turkije haast ongemerkt hetzelfde doen als Rusland. Het voert aanvallen uit op de zichzelf besturende Koerdische gebieden in Noord-Syrië. Precies op 24 februari, toen de Russische aanval op Oekraïne begon, beschoot Turkije met een drone een civiel busje in Syrië. Maar dat is maar een detail van de militaire interventies van Turkije, die tot doel hebben de Koerdische gemeenschap in Syrië te verstoren en te verdrijven. Dat gebeurt met instemming of zwijgende goedkeuring van de VS (die het luchtruim in Syrië grotendeels controleren) en van de NAVO.
De NAVO belette ook een onderzoek i.v.m. oorlogsmisdaden van Turkije in Syrië, met name het gebruik van witte fosfor tegen burgers. Interessant om te weten, nu het Internationaal Gerechtshof zich wil gaan bezighouden met Russische oorlogsmisdaden tegen burgers in Oekraïne. De rechtspraak is niet neutraal, maar functioneert binnen de behoeften van een machtsblok, en wordt zo een wapen daarvan. Misschien moet België toch maar uit de NAVO stappen, uit zelfrespect? Wij zijn een vrij land, en beslissen zelf over onze toekomst!!!
zie ook de reactie in een blog op Mediapart: https://blogs.mediapart.fr/olivier-tonneau/blog/030322/plenel-et-melenchon-sur-lukraine
https://www.german-foreign-policy.com/news/detail/8860
