Verslag van een verloren veldslag
In Ardooie, tussen de Oude Lichterveldestraat en de Watervalstraat, lag een bos. Het was niet al te groot, en er stonden vooral populieren in wat wel gepast was op die natte grond. Maar het was een oud bos. De kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden vermeldde het al, dus nog ruim voor Napoleon. Die kaart heet de Ferrariskaart. Toen onlangs in Wilrijk een oud bos gekapt werd, onder massaal protest, spraken de actievoerders over het ‘Ferrarisbos’. Welnu, Ardooie heeft dus ook zijn Ferrarisbos, en ja het wordt ook met de grond gelijkgemaakt.
De reden voor de kap is een verkaveling. Een zéér gevaarlijke verkaveling, voor de mensen die er willen wonen en naast een huissleutel van de verkavelaar best ook een paar rubber laarzen en een voorraad zandzakjes krijgen. Maar ook gevaarlijk voor de buurt. Het bos was een spons die water opslorpte. Vervang dit door verharde wegen, gebouwen en daken en het water zal zich een andere weg moeten zoeken in de buurt.
Een verkavelingsvergunning komt er niet zomaar. Er is een beslissing van het Schepencollege voor nodig, en later in beroep van de Bestendige Deputatie. Tweemaal werden bezwaren ingediend, maar tweemaal werden ze genegeerd. Nadien volgt de Raad voor Vergunningsbetwistingen en tenslotte is er de Raad van State. Helaas, de buurt verloor de Raad voor Vergunningsbetwistingen uit het oog en ving bot bij de Raad van State. De vergunning is verleend, definitief, onomkeerbaar en uitvoerbaar.
Maar toch lagen er nog andere ijzers in het vuur, een beek en een weg. De Robeek West loopt dwars door de verkaveling, en moet verlegd worden om de kavels te kunnen intekenen. Maar een beek verleg je niet zonder vergunning. Onder toepassing van oude wetgeving kreeg de verkavelaar de vergunning, maar onder de strikte voorwaarde dat de werken binnen de twee jaar zouden starten. En dat gebeurde niet, een gerechtsdeurwaarder stelde de dag na het verlopen van de vergunning vast dat de werken niet begonnen waren. De verkavelingsvergunning werd verleend onder voorwaarden; ze kon slechts doorgaan als er ook een vergunning was om de beek te verleggen. Geen vergunning voor de beek, want verlopen, geen geldige verkaveling. De buurt had weer hoop.
Helaas, valse hoop. Men was er in geslaagd de vergunning voor de beek te vernietigen – wie kon weten dat die verkaveling inderdaad meer dan twee jaar zou stilliggen? En ze werd vervangen door een nieuwe vergunning, nu volgens een nieuwe wet. Een vergunning zonder einddatum en gekoppeld aan de verkavelingsvergunning. Is de verkaveling toegestaan, dan mag de beek ook verlegd worden. Vaarwel argument.
De trage weg gaf meer perspectief. Dwars door de verkaveling lopen twee veldwegen, sentier 71 of het ‘Landsmansstraatje’ en sentier 60 of de ‘Lange Armoedeweg’. Toen in de achttiende eeuw deze veldwegen in de atlas van de buurtwegen werden opgetekend, hadden ze nog kleurrijke namen. Sentier 71 was wettelijk verlegd omwille van de verkaveling, maar sentier 60 niet! Die liep nog ongewijzigd volgens zijn oude tracé, op de kaart duidelijk ten zuiden van de Roobeek. Een landmeter bevestigde onze vermoedens. Hij gaf aan dat de veldweg over de kavels liep die in de verkavelingsvergunning waren opgenomen. Een laatste strohalm. Niemand, ook een verkavelaar niet, mag een trage weg zomaar innemen als die niet wettelijk is afgeschaft. Als men voor het uitvoeren van de verkaveling de wet moet overtreden, dan kan zo een verkaveling niet uitgevoerd worden.
Op korte termijn, het weekend voor de kap definitief begon, riep de buurt Groen en Samen-plus ter hulp. Via de procedure van het milieustakingsrecht wilden we de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg vragen de werken onmiddellijk tegen te houden, om onomkeerbare en illegale landschapsschade te voorkomen. Helaas, zo snel gaat dat niet. Vooraleer dat recht kan uitgeoefend worden, moet aan heel wat vormvereisten voldaan worden, onder meer het deponeren van het dossier door een advocaat bij de griffie. In het weekend is de griffie van eerste aanleg gesloten en maandagmorgen begon de kap. Zelfs een er inderhaast bijgeroepen gerechtsdeurwaarder had niets in handen. Dan maar de politieke weg. Wat zou de gouverneur er van vinden als een burgemeester de wet laat overtreden en de verkaveling niet tegenhoudt?
Opnieuw een stok in de wielen van onze goede bedoelingen. Sentier 60 loopt volgens de kaart ten zuiden van de Robeek. In realiteit zien we hem echter ten noorden van de beek, en buiten de verkaveling liggen. Het is niet omdat hij in het verleden illegaal verlegd is, dat ons argument geen steek meer zou houden. Maar is dat wel zo? De vaststelling van de landmeter geeft ons vertrouwen, maar de twijfel komt van een andere hoek. Niet de weg maar de beek zou in een ver verleden wettelijk verlegd zijn. En dus is ook het argument van sentier 60 waardeloos geworden.
Daar staan we dan. Na vele uren vergaderen, opzoeken, schrijven en studeren zijn alle middelen uitgeput. Niets kan de verkaveling tegenhouden. Maar een schande blijft het. Wat we wél hebben zijn recente foto’s die tonen hoe heel het bos bij hevige regen over water staat. Foto’s die duidelijk de waardeloze watertoets van de verkavelaar tegenspreken. Nu staat het bos onder water, later de huizen, daar kan geen twijfel over bestaan. Ondanks alle verzet, alle inspraak, alle mogelijke en onmogelijke verweermiddelen kan niemand de verkavelaar tegenhouden. Hij moet en zal goed geld verdienen met die grond, en wat er nadien met de bewoners en met de buurt gebeurt, dat zal hem worst wezen.
En het bos, huis voor zo vele dieren en vogels, met zijn eeuwenoude geschiedenis en zijn eeuwenoude bosgrond, dat moet en zal tegen de grond. Ach ja, het wordt gecompenseerd. Dat is wettelijk verplicht. Maar wat haalt het uit dat de verkavelaar wat geld in een bosfonds te stoppen, als daarmee in Limburg of elders bos wordt aangeplant. Daarmee komt in deze Ardooise buurt de groene long niet terug. Daarmee blijven de buurtbewoners in de kou en het nat staan, want ook hun groene spons is weg. Het beleid zou zich diep moeten schamen.
We willen een andere oplossing. Het liefst willen we de verkaveling stoppen en door nieuwe aanplant de schade aan het bos herstellen. Is deze verkaveling niet meer te stoppen, dan zullen we de gevolgen ervan moeten dragen. Maar laat ons dan, in dezelfde buurt, vlak bij, grond vrijmaken en een nieuw bos aanplanten. Onze kinderen zullen er wel bij varen, en ooit, na twee- driehonderd jaar natuurlijke evolutie, zal het misschien de waarde krijgen van het verloren bos nu.
Dank aan allen die ons in deze strijd hebben geholpen, Alain Cloet, Bart Cabanier, Carlo Herpoel, Michel Deneire, de landmeter die liever anoniem blijft, en alle andere vrienden, buurtbewoners en sympathisanten.
groeten,
Veerle Dejaeghere, Samen-plus Ardooie, activiste en buurtbewoonster
Mike Van Acoleyen, Groen, milieudeskundige
