Al Gore publiceerde in 2006 wakker zijn spraakmakende documentaire An Inconvenient Truth, grotendeels een presentatie van grafieken en grimmige beelden van wat de mensheid te wachten staat. Op de klimaattop COP21 in Parijs deed hij dat nog eens over om de delegatieleden wakker te schudden.
Negen jaar na de originele film is de stroom videobeelden van natuurrampen alleen maar gegroeid. Gore herinnert aan de orkanen Hayan en Sandy, de uitzonderlijke watersnood in Spanje, Italië, Frankrijk, China en Japan, en de overstromingen die momenteel Groot-Brittannië en India teisteren.
Tegelijk krijgen andere delen van de aarde te kampen met een alles ontwrichtende droogte, een stijgende zeespiegel en verzilting. Kuststeden met miljoenen inwoners worden bedreigd, de toenemende droogte eist niet alleen een hoge tol van de landbouw, maar verhoogt ook de kans op bosbranden, onder meer in Chili en Australië. Bovendien bleek de klimaatverandering een extra motor voor een aantal andere grote milieuproblemen, zoals de het verlies aan biodiversiteit en de teloorgang van de oceanen.
Medeoorzaak van conflicten
Dat het niet enkel bij gevolgen voor het milieu blijft, tonen de bosbranden in Rusland in 2010, waarbij 55.000 doden vielen. De gevolgen strekten zich veel verder uit, zegt Gore. Moskou beperkte na de branden de export van graan, waardoor de voedselprijzen wereldwijd de hoogte in schoten. In Azië, Zuid-Amerika en Noord-Afrika braken voedselrellen uit, die in Tunesië mee aan de basis lagen voor de Arabische Lente.
De klimaatverandering speelde ook een rol in opkomst van IS in Syrië, zegt Gore. Het land kende tussen 2006 en 2010 een historische droogte, waarbij een groot deel van de veestapel stierf. Meer dan anderhalf miljoen mensen trokken naar de steden en deden er de politieke onrust toenemen. “Net als bij natuurrampen is de klimaatverandering niet als enige oorzaak aan te wijzen”, zegt Gore, “maar is het een factor die de andere oorzaken aanzwengelt en de gevolgen erger maakt”.
Het is voor de voormalige Amerikaanse vicepresident duidelijk dat de mensheid op een cruciaal punt is gekomen. “Tot nog toe hebben we de atmosfeer beschouwd als een een open riool waarin we zomaar kunnen lozen wat we kwijt willen”, zegt hij, “maar we moeten beseffen dat die atmosfeer een essentiële rol speelt om het CO2-evenwicht te behouden dat menselijk leven mogelijk maakt.”
Gore blijft optimistisch, want de voorbije jaren zijn naast de problemen ook de oplossingen steeds duidelijker geworden: hernieuwbare energie is veel sneller betaalbaar geworden dan we tien jaar geleden nog dachten. In Duitsland en Groot-Brittannië is windenergie nu al de goedkoopste vorm van energie. De kost van zonne-energie daalt zelfs nog sneller.
“Organisaties hebben het schitterend gedaan om mensen te mobiliseren voor klimaatmarsen over de hele wereld. We moeten nu echter voortdoen en de beste kans daarvoor is hier en nu in Parijs.” Hij trekt de vergelijking met andere grote morele kwesties in de geschiedenis. “Elke grote morele kwestie kreeg eerst te maken met verschillende harde ‘neen’s: de strijd voor vrouwenstemrecht, tegen slavernij, tegen apartheid, noem maar op. Uiteindelijk kwamen die kwesties altijd neer op de keuze: wat is er juist en wat is verkeerd.”
Bronnen:
Growing Connection Between Climate Change, Terrorism Affects Politics
