Volgens  Koen Geurts, die het boek in samenwerking met Roma bemiddelaars schreef, was het hoog tijd voor
een nieuwe stand van zaken: “Er is in de afgelopen tien jaar veel
veranderd. Zo is er sinds 2007 vrij verkeer van mensen mogelijk. Dat
Oost-Europese lidstaten nu deel zijn van de EU is een nieuw gegeven.”

Europa

Wat belangrijk is om te
vermelden is dat er Europees geen verbetering te zien is
in de situatie van Roma.

Er is een enorme leegloop
van landen en dorpen. Die mensen willen niet weg, maar worden bijna gedwongen om
te emigreren. Het HIVA beaamt dit feit.

Ook blijkt uit het boek dat
er een enorme politieke desinteresse heerst. Veel landen zijn de Roma liever
kwijt dan rijk. West-Europa koestert een erg repressieve aanpak.
Geurts geeft een voorbeeld: “In Brussel worden enorm veel
petities opgesteld tegen Roma’s. Men wil niet dat ze op straat zitten omdat dat
een onveilig gevoel geeft. De politiek gaat hier in mee.”

Toch is het in Europa niet
enkel kommer en kwel. Er is sinds kort een nieuw Europees kader voor de
behandeling van Roma’s. En zelfs de Wereldbank stelt dat integratie van Roma
een absolute must is.

De toetreding van met name
Roemenie en Bulgarije heeft geleid tot een sterke toestroom van Roma. Sinds
2006 zijn er zeven keer meer Roemenen naar ons land gekomen, onder wie veel Roma.

Brussel

Op dit moment leven er
ongeveer 10.000 Roma in Brussel. Dat is bijna een verdubbeling ten opzichte van 2004. Opvallend is dat er vooral veel Bulgaarse Roma’s deze kant op zijn
gekomen. Afgelopen
jaar is de toestroom van Roma’s echter afgenomen.

Wat voorts opvalt, is dat
veel Roma in België overwinteren, om ’s zomers weer in eigen land
te gaan werken. De Roma die zich hier vestigen, werken ook voor het overgrote
deel, aldus Foyer.

De groep Roma in Brussel is
zeer divers. De meeste Roma zijn geen nomaden, maar mensen die op zoek zijn naar
een stabiele basis. Ze werken, kopen huizen en de schooldeelname wordt steeds
groter.

Gaby werkt al zestien jaar als
bemiddelaar met Roma en getuigt: “In het begin vroeg niemand om
onderwijs. Nu ontmoet ik moeders die ik tien jaar geleden hielp met de geboorte
van hun kinderen als ik bij scholen op bezoek ga. Inmiddels weten ze meer over
het schoolsysteem dan ik. Daar ben ik erg trots op.”

Bemiddelaars

De Roma-bemiddelaars die bij
de projecten van Foyer zijn betrokken, zijn erg belangrijk. Zij zorgen voor goed
contact met de verschillende Roma-families.

Onderwijs is het
belangrijkste thema. De bemiddelaars zorgen dat steeds meer Roma- kinderen naar
school gaan. Het is een van de belangrijkste hefbomen voor integratie.

Ook de emancipatie van de
Roma is belangrijk. Als niemand de families leert hoe ze zelfstandig moeten
zijn, leunen ze vaak op hulpverleners. Ze doen dan niks om hun eigen situatie te
verbeteren.

De bemiddelaars helpen echt
met dit probleem. Ze werken samen met scholen en sociale diensten en zorgen dat
de Roma onafhankelijk worden. Nu betalen veel Roma’s huur en hebben ze een
baan.

Opvallend is dat eigenlijk
enkel Roemeense Roma bedelen, ze zien het als een baan. De meeste andere Roma’s
werken in de horeca of de schoonmaak. De groep is divers, en bemiddelaars weten
hoe ze met de verschillende groepen moeten omgaan.

Slowakije

Een relatief nieuwe groep
zijn de Roma uit Slowakije. Ondanks hun geringe aantal, ongeveer driehonderd
man, vallen ze op in het Brusselse straatbeeld.

De groep zou het meest passief zijn. Een Roma- bemiddelaar vertelt: “Deze Roma
worden in Slowakije echt onderdrukt, ze hebben daar niks. Als ze hier komen
vertellen ze me dat het wonen aan het Noord Station zo ontzettend fijn is, veel
beter dan thuis. We moeten deze mensen actief begeleiden zodat ze zelfredzaam
worden.”

Uit het boek blijkt dat
Foyer heel veel bijdraagt aan het goed terechtkomen van de vele verschillende
Roma’s. Ze hopen dat de overheid hun harde werk opmerkt, zodat ze in de
toekomst nog meer kunnen doen om de Roma tot volwaardige burgers te maken. 

ROMA IN BEWEGING. Diverse groepen en evoluties in Brussel. Handvaten voor onderwijs en hulpverlening. Foyer, Brussel, 412p