Burgers in conflictgebieden werden in 2010 door de internationale gemeenschap vaak ongelijk beschermd, zo meldt een nieuw Oxfam-rapport. Op dit moment maakt de VN-veiligheidsraad een evaluatie van haar tekorten en successen over het principe ‘bescherming van de burgers’.

In haar rapport ‘Protection of civilians in 2010’ keek Oxfam naar 18 gewapende conflicten waarbij burgers getroffen werden. De organisatie onderzocht o.a. het aantal burgers dat gedood en verkracht werd of ontheemd raakte, alsook de acties die de VN-veiligheidsraad niet of wel ondernam. Verder bekeek het rapport ook het probleem van kindsoldaten en het aantal humanitaire medewerkers, dat gedood werd in de loop van 2010.

Enkele frappante bevindingen:
– De landen waar in 2010 de meeste burgerdoden vielen, waren Irak (minstens 4.000), Pakistan (meer dan 3.500), Afghanistan (meer dan 2.700) en Somalië (meer dan 2.000) ;
– Vorig jaar telde Soedan ongeveer 5 miljoen ontheemden, het grootste aantal in de wereld. Daarvan raakten 532.000 mensen ontheemd in 2010 alleen;
– 16% van de bevolking in Somalië is ontheemd;
– In 10 van de 18 onderzochte landen werden kindsoldaten gerekruteerd;
– Afghanistan was ook in 2010 het gevaarlijkst voor humanitaire medewerkers: 29 medewerkers werden gedood, 71 ontvoerd. Dat is 8 keer meer dan in 2008.

“De internationale gemeenschap beslist op een vrij arbitraire manier welk land voorrang krijgt bij de bescherming. In de eerste maanden van 2011 was dat trouwens net zo: weinige van de recente conflicten konden op zoveel politieke wil en daadkracht rekenen als de spanningen in Libië”, zei Nicolas Vercken, Oxfam-medewerker en auteur van het rapport. “In Colombia bv. raakte een kwart miljoen mensen ontheemd, maar het land kwam zelfs niet op de agenda van de VN-veiligheidsraad.”

Essentiële informatie ontbreekt
Het rapport toont ook aan dat de lidstaten bitter weinig informatie over de getroffen burgers in conflictgebieden aan de VN bezorgen. Over de conflicten in Afghanistan en Irak, die veel in het nieuws komen, is heel wat achtergrondinformatie voorhanden. Maar de VN-veiligheidsraad heeft vaak het raden naar de toestand van de burgers in de meeste conflictzones zoals Somalië, de Democratische Republiek Congo en Jemen.

Nicolas Vercken: “Ik begrijp niet hoe de VN-veiligheidsraad efficiënte beslissingen kan nemen zonder vooraf over de essentiële gegevens en analyses te beschikken. Zonder dát kan de raad de betrokken partijen onmogelijk op hun plicht wijzen dat ze de burgers moeten beschermen. Hij kan evenmin de juiste maatregelen treffen. Maar die informatie is er dus momenteel simpelweg niet.”

Coherentie nodig
“De VN-veiligheidsraad heeft verschillende opties om het geweld tegen burgers in conflictgebieden te voorkomen of te beperken. Er is niet 1 mirakeloplossing maar toch verdienen burgers in welk conflict dan ook – of ze nu gewond, ontheemd of verkracht werden- aandacht van de internationale gemeenschap. We moeten coherent zijn. Dat is waar het internationaal humanitair recht en het principe van de bescherming van burgers om draait”, zei Surendrini Wijeyaratne, humanitair beleidsmedewerker van Oxfam.

Het rapport roept de VN, samen met regionale organisaties, nationale overheden, ngo’s en verschillende andere partijen op om meer informatie aan de VN-veiligheidsraad door te spelen over de bedreiging van burgers in conflictgebieden. Dat is een eerste stap om een coherente respons voor de bescherming van burgers te garanderen.

Meer info:
– Lees het volledige rapport ’Protection of civilians in 2010’. Of lees hier de samenvatting van het Oxfam-rapport.