Op 20 februari vond aan de Universiteit Hasselt een panelgesprek plaats over plastiekverontreiniging. “Jaarlijks komen in België duizenden tonnen plastic in het milieu terecht. Geen enkele overheid ter wereld heeft controle over ons afval, al beweren ze allemaal van wel”, stelde Toon Eerdekens in het gesprek. De afvalkunstenaar ijvert al jarenlang voor de vermindering van het aandeel plastic in onze afvalberg. De verlegen Limburger is met zijn acties begonnen toen hij op vakantie in het zuiden zag hoeveel plastic aanspoelde op de stranden.
Eerdekens neemt het actief op tegen afvalstoffenmaatschappij OVAM en Fost Plus, de organisatie die instaat voor de selectieve afvalinzameling. Zij stellen aan preventie te doen, maar Eerdekens beschuldigt hen van misinformatie en belangenvermenging. “Zij zeggen aan preventie te doen, maar meer plastic flessen betekent gewoon meer winst voor Fost Plus”, aldus Eerdekens.
“In Nederland belanden er jaarlijks 100 miljoen blikjes en plastic flessen in de berm; bij ons volgens OVAM maar 2,75 miljoen! Verhoudingsgewijs – 16 miljoen Nederlanders tegenover 6 miljoen Vlamingen – zou je dan in Vlaanderen 37,5 miljoen blikjes en plastic flessen moeten verwachten.”
Flessentelling
Regelmatig doet Eerdekens zelf een grote flessentelling. Hij neemt daarvoor een strook weg van 1 km en gaat in de berm op zoek naar plastic flessen. Dat cijfer noteert hij, de flessen gebruikt hij voor zijn kunstwerken. Eerdekens roept op om zelf de proef op de som te nemen en zoekt daarom naar vrijwilligers die, een jaar lang, wekelijks een willekeurige strook weg in Vlaanderen willen controleren. Hij hoopt zo tot een representatief cijfer te komen.
Kris Somers, directeur van Limburg.net, steunt Eerdekens. De afvalintercommunale van Limburg en Diest heeft ook OVAM aangeraden om hem gewoon gelijk te geven. OVAM voelt zich niet aangesproken: “Eerdekens vecht tegen windmolens en beperkt zich tot actie voeren. We hebben hem al meermaals uitgenodigd op een gesprek, maar hij wijst dat af”, vertelt OVAM-woordvoerder Jan Verheyen.
“Het is jammer dat Eerdekens de wapens tegen ons opneemt, want we strijden tegen een gezamenlijke vijand”, vervolgt Verheyen. “Van belangenvermenging is trouwens geen sprake. De overheid en de verpakkingsindustrie slaan de handen in elkaar om zwerfvuil terug te dringen. Het is eerder een vorm van gemeenschappelijke verantwoordelijkheid”, aldus Verheyen.
Carnavalsplastiek
Met de aankomende carnavalsperiode wil Eerdekens zich focussen op één van zijn belangrijkste actiepunten, het terugdringen van carnavalsplastic. “Tijdens carnaval worden er elk jaar tonnen plastic uitgeworpen in de vorm van plastic confetti en snoepverpakkingen. Het alternatief bestaat al jaren: papieren confetti en papieren wikkels zijn wel afbreekbaar”, legt hij uit.
In zelfgemaakt filmpjes toont Toon aan hoe zelfs nadat de poetsdienst is langs geweest, er nog plastic achterblijft in de straten na de carnavalsstoet. In Hasselt en Genk liep hij ook al vooraan in de stoet met één van zijn kunstwerken. Verkleed als Neptunus, de god van de zee, duwt hij een karretje waarop een mossel ligt, die vol zit met plastic afval.
Dit jaar zal Eerdekens opnieuw in de Hasseltse stoet meelopen. In Genk werd hij geweigerd omdat er al te veel deelnemers waren. “Daar zal ik dit jaar dus iets anders moeten verzinnen om de problematiek aan te kaarten”, zegt hij.
© 2014 – C.H.I.P.S. StampMedia – Stef Vananderoye
