In
januari 2000 lekte 1,3 miljoen liter petroleum uit een gebroken
olieleiding. Die kwam allemaal in de Baai van Guanabara terecht, de
grootste baai van Brazilië. Rio de Janeiro ligt op de westelijke
oever van deze baai. Sinds de olieramp van 2000 is het aantal kleine
ambachtelijke vissers in de Baai van Guanabara met 60 procent
gedaald. Nu zijn er nog maar negenduizend over.

Grote
olievelden

Vroeger
was bijna 80 procent van de baai visgebied, nu nog nauwelijks meer
dan 10 procent, zegt activist Alexandre Anderson de Souza, leider van
de plaatselijke vissers. De olie-industrie bezet bijna de helft van
het gebied en breidt nog uit. In 2006 begon Brazilië steeds meer
grote olievelden onder de Atlantische Oceaan te ontdekken. In de
buurt van de baai gaat daarom in 2016 een tweede raffinaderij van
start.

“De
olie-industrie betekent het einde – het einde van de visserij, van
de vissen en van de Baai van Guanabara”, zegt Anderson. Ook het
milieu komt in gevaar, zegt hij. Staatsoliebedrijf Petrobras heeft
eilanden in de baai ingenomen voor verwerkings- en opslaginstallaties
en voor olie- en gasleidingen. Het geluid en de trillingen van gas en
olie die onder hoge druk door de leidingen worden gepompt, hebben een
zware impact op het zeeleven.

Nationaal
Park

Op
60 kilometer van Rio de Janeiro, vlakbij de noordoostelijke oever van
de baai, komt er bovendien een nieuw knooppunt voor de
olie-industrie, het petrochemisch complex van Rio de Janeiro Comperj.
“Men heeft de locatie voor het Comperj slecht gekozen”, zegt
bioloog Breno Herrera. “Het bedrijf komt te liggen tussen
beschermde natuurgebieden en een nationaal park. Het bedreigt
rivieren die nog van goede kwaliteit zijn. Het is het laatste goed
bewaarde gebied in de Baai van Guanabara.”

Weinig
banen

De
nieuwe oliewinning en de daarmee samenhangende groei van de
scheepsindustrie bieden grote kansen voor de economie in de deelstaat
Rio de Janeiro. Veel werkgelegenheid levert dat echter niet op. “De
olieproductie genereert weinig banen. Ze heeft gekwalificeerde mensen
met hoge lonen nodig en die willen dure diensten. Daardoor stijgen de
plaatselijke kosten, wat andere industriesectoren verzwakt”, zegt
Alexandre Szklo, energie-expert van de Federale Universiteit van Rio
de Janeiro.

Voor
de kust van de stad Campos, 280 kilometer ten noordoosten van Rio de
Janeiro, wint men al dertig jaar olie. Het betekende de doodsteek
voor de plaatselijke suikerindustrie. De leefkosten stegen er tot het
niveau van een grootstad. Rio de Janeiro is nu al een van de duurste
steden ter wereld. In vijf jaar tijd zijn de woningprijzen in de
middenklassewijken verdrievoudigd.

Bron: Petróleo,
especie acuática e invasora en la capital del carnaval