Als deel van het VRT-Journaal vanavond 1 augustus ’23 was er een kleine documentaire overgenomen van de BBC, over een team Snipers, sluipschutters-scherpschutters van het Oekraïense leger die nachtelijke actie ondernemen aan het front tegen Russische soldaten, met name ter hoogte van Bachmoet. De scherpschutter in oorlogstijd is een fenomeen. Het gaat om een welbepaald soort soldaat die je niet zonder het juiste talent kunt worden.
Deze schutters camoufleren zich met zeer veel zorg. Werken alleen en in volledige in stilte en met vele uren van aandachtig wachten. Een deel van hun eigenheid en werk is ook gelegen in een aangepaste karabijn en kogel.
Geen gewone jager
Om je een idee te geven: in onze tijd als jagers op grofwild midden jaren negentig in de wouden van Oost-België jaagden wij met een 7 x 64 wapen. De kogels waren dus 7 mm breed en de huls met kruit gevuld was 64 mm lang. Onze buks was uitgerust met een telescoopvizier dat 7 x vergroot. Met deze combinatie jaagden wij tot maximaal 200- 250 m. Ikzelf legde een jong en minder gezond hert om op 21 september 1994 in het woud op een kilometer of 12 van Malmedy op 185 m, dat was meteen mijn verste schot ooit. In de wereld van de jacht is het Amerikaanse kaliber .300 een van de zwaarste; het wordt gebruikt voor groot en gevaarlijk wild zoals beren. Ook op het grootste en zwaarste hert dat er bestaat – de eland – zijn die kalibers in zwang.
Onnodig te vermelden dat raak schieten over een grote afstand de schutter m/v een apart genoegen en grote voldoening verschaft. Het fenomeen dringt door in het gewone taalgebruik – bijvoorbeeld waar men in het Engels spreekt van “a long shot” voor een gewaagde verklaring of een idee dat extra veel intelligentie of diepte-inzicht vereist.
De Snipers in het leger gebruiken wapens en kogels die speciaal gericht zijn op de zeer lange afstand. Je doelwit is immers zelf gewapend. Het kaliber (doormeter) van de AX.338 Accuracy International – een hedendaags Sniperwapen – is van dezelfde orde van grootte als het boven beschreven jachtkaliber. De kogels zijn echter heel wat langer. Zoals je kunt zien op de infofiche die ik bestudeerde op 21 juli in het kader van het militaire defilé te Brussel, is de werkzame afstand van dit soort wapen van nationale makelij, niet minder dan 1200 meter. Meer dan een kilometer ver weg dus, kan je doel zich bevinden! Daartoe zijn de kogels extra lang en breed en (dus) veel zwaarder dan gewone kogels, zodat ze meer energie kunnen bevatten en verder kunnen vliegen.
Ballistieke uitdaging
Bij zulke lange-afstandsschoten wordt rekening houden met de ballistische baan van het projectiel extra belangrijk. Na een bepaald punt, bijvoorbeeld op 250 m van de loopmond, begint de kogel immers te dalen. Daar moet de instelling van je vizier en je hoogte bij het mikken zo goed mogelijk rekening mee houden.
Psychologische uitwerking
De inzet van Snipers aan het front kan een belangrijke psychologische impact hebben op de regimenten van de vijand aan het front. Met sluipschutters in de buurt lijkt je leven nooit meer zeker. Het moreel van de troepen is altijd van groot belang.
Het statuut in oorlogstijd
In de tweede wereldoorlog werden deze specialisten op sommige slagvelden meteen afgemaakt wanneer ze werden gevangen genomen. Zij kregen dus niet de normale rechten van de krijgsgevangene (POW, Prisoner Of War).
Dat is begrijpelijk als je beseft dat frontsoldaten zeer gehecht zijn aan hun makkers, vaak voor elkaar door het vuur gaan, en dat een Sniper vaak tientallen individuele vijanden weet te doden. De Soldaat in de reportage gaf aan dat zijn team al een 250- tal Russische soldaten op de teller had, waarvan hijzelf er 76 had gedood. (Hierbij valt het op te merken: de claims van schutters en van jachtvliegtuigen in WO II waren aan beide zijden vaak fiks overdreven. Enkel “bevestigde” claims komen op het rapport van de bevoegde commissie.)
_____________________________________________________________________________________
Excursus: hoe win je een oorlog?
Het is duidelijk dat deze soort gespecialiseerde soldaten een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan de kansen tijdens een oorlog. Ook al zal je natuurlijk de oorlog niet winnen door de bijdrage van deze verborgen scherpschutters. In een oorlog zijn vele krachten nodig om te kunnen winnen. Veel genoemde zijn o.a. overwicht in de lucht; degelijke tanks; snelvurende krachtige artillerie (houwitzers); paratroepen die uit de lucht kunnen ingezet worden (verwant aan de ook zeer fysiek getrainde Speciale Eenheden of Commando’s); een performante industrie die de voertuigen vliegtuigen en munitie aanmaakt; een goede logistiek die voeding, brandstof en munitie ter plaatste brengt aan de fronten; goede medische equipes – de bekende Hospiks of Medics; desgevallend een performante militaire vloot; en vandaag de dag natuurlijk krachtige cyber beveiliging en de middelen om op dit vlak ook offensieve acties te ondernemen. Daarnaast zijn goed opgeleide kaders (officieren) nodig en goed getrainde en dappere manschappen.
Bovendien is de motivatie van groot belang. Daarbij speelt een grote rol dat soldaten m/v hun eigen land verdedigen. Dan is de motivatie uiteraard het hoogst. Schoolvoorbeeld is hoe de Vietnamese troepen (Vietkong) de veel beter uitgeruste Amerikanen versloegen. Een ander voorbeeld is de taaie weerstand die de Duitse troepen tijdens WOII opbrachten nadat na D-Day en Normandië de geallieerden naar het Oosten oprukten tot over de Duitse grenzen. Dat hadden zelfs de meeste hoge generaals van de Britten en de Amerikanen niet zien aankomen. Ze hadden veel vroeger een instorting van het militaire verzet van de Luftwaffe en de Wehrmacht verwacht.
Met Geld maak je het goede weer
Tot slot is de financiering van een oorlog een niet onbelangrijke factor. Meestal gaan staten leningen aan om een langer durende oorlog te voeren. Na WO II heeft Groot-Britannië nog tientallen jaren schulden afbetaald aan Amerika. De laatste aflossing gebeurde na de eeuwwende en bedroeg nog honderden miljoenen dollar. Het land was door de uitputtingsslag van WO II niet alleen zijn wereldrijk voor eens en altijd kwijt; het was nog vele jaren na VE-Day (8 mei 1945) een arm land waar nog tot 1954 bepaalde stoffen en voedingsmiddelen enkel via rantsoeneringsbonnen te krijgen waren; toen in België voeding al lang weer normaal verkrijgbaar was.
______________________________________________________________________________________
Bovenaan het Sniper-geweer met kenmerkende lange loop & telescoopvizier; in hedendaagse uitvoering standaard met knaldemper
Bekende namen
In WO II waren er enkele tientallen beroemde sluipschutters bij de geallieerden, de Russen incluis, waaronder Simon Häyhä en Vasili Zajtsev, en ook bij de Duitsers, zoals Sepp Allerberger. Er waren in het Rode Leger ook vrouwelijke sluipschutters. De bekendste is Ljoedmila Pavlitsjenko geweest. Rusland eert de laatste tijd haar nagedachtenis danig en er is dan ook een mooie film over haar gemaakt.
Boeken en films
Ironisch is dat die film in feite in Oekraïne is gemaakt door KINOROB en NEW PEOPLE in 2018 “met de steun van het Urkaïnian State Film Agency. De titel is Red Sniper bij ons – met Nederlandse ondertitels – en oorspronkelijk luidde hij The Battle for Sebastopol. Na de oorlog werd Pavlitsjenko naar de USA gestuurd voor promotiedoeleinden en zij raakte bevriend met de intellectuele reus Eleanor Roosevelt – de echtgenote van de president die in de laatste weken van de oorlog stierf kort na de meeting met Churchill en Stalin in Yalta. Ljoedmila zou 309 slachtoffers hebben gemaakt en in de slag om Odessa haar beste vriendin verliezen en zelf bijna sterven.
Over de Finse sluipschutter Häyhä die ongeveer 500 vijanden doodde en daarmee de meest succesvolle sluipschutter ooit is, verscheen op 10 april bij uitgeverij Menlu een stripverhaal; het komt in drie sobere kleuren, wit, zwart en rood.
Deze soort soldaten werd bekender dankzij de films Enemy at the Gates/Stalingrad en American Sniper.
De monografie Elk schot een treffer. De 10 dodelijkste sluipschutters van WO II, uitgave bij Karakter Uitgevers, 2016, is verhelderend.
Spoken
De eenheid in Oekraïne noemt zich De Spoken. Hun schouderbadge verbeeldt een doodshoofd met toegeknepen ogen en een “baard” die uit lange tanden lijkt te bestaan. Een griezelig logo voor een indrukwekkend en ontzagwekkend soort militairen.
PS. Eleanor Roosevelt heeft een groot deel van de ideeën en de formuleringen in het charter van de Verenigde Naties – onder andere over de Mensenrechten – zelf bedacht en geschreven. De VN die onder andere als doel hadden en hebben de wereld een veiliger plek te maken en zoveel mogelijk oorlogen te vermijden. Het huwelijk met de president, Franklin Delano Roosevelt, was geen geslaagd huwelijk wat de liefde betreft. Beide echtelingen zijn echter zeer creatief en ‘vruchtbaar’ geweest met hun inzet op het wereldtoneel.
Illustraties
Eigen fotomateriaal gedeeld onder creative commons
Steun voor een nieuwe website
We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.
