De hetze rond de anti-islamfilm “Innocence of muslims” uit Amerika zorgt ook voor heel wat discussie over onze houding tegenover de Islam. Op 19 september verscheen in De Standaard een opiniestuk van de Gentse professor in vergelijkende cultuurwetenschap –  Saligram Narayanrao Balagangadhara heet de man – waaruit ik afleid dat de moslims van ons niet kunnen verwachten dat we de Islam respecteren, omdat je niet iets kunt respecteren waar je niet achter staat. Hij schrijft o.m. “….vanuit heidens perspectief is het bestaan van een religie zoals de islam (of het christendom) op zich al een ‘heiligschennis’”.

Ik kan de redenering wel volgen. Respect betonen betekent waarderen, dus waarde toekennen aan iets. Wat je niet kan waarderen, kan je ook niet respecteren. Maar is dat niet wat kort door de bocht?

DIALOOG

Mensen hebben verschillende meningen, maar toch moeten ze met elkaar optrekken. Dat geldt des te meer als we grondige maatschappelijke veranderingen tegemoet gaan. Als we willen slagen in dat samen optrekken zullen we moeten leren wat een dialoog is.

Bij een dialoog stellen mensen zich als gelijken op. Er is een principiële bereidheid om het standpunt of de overtuiging van de ander te begrijpen, daar “in te komen”. Men argumenteert het eigen standpunt, en bekritiseert dat van de ander eveneens met argumenten waarvan men hoopt dat de ander de juistheid er van inziet, of ze ten minste als waardevol aanvaardt.. De bedoeling is een modus vivendi te vinden waarmee we minstens met elkaar voort kunnen en hopelijk samen op weg kunnen gaan naar een veranderende leefwereld.

In dat geval brengen we respect op voor de mening die iemand heeft omdat hij ons daarmee open tegemoet treedt, ook al kunnen we die mening zelf niet waarderen.

VEELEISEND

We mogen wel  even doen opmerken dat wij van de moslims vragen dat ze respect opbrengen voor de basiswaarden van onze samenleving. We eisen niet alleen dat ze die erkennen maar ook dat ze die zelf toepassen zo gauw ze zich in de samenleving bewegen. We kunnen als basiswaarden o.m. aangeven: de gelijkheid van vrouw en man, de scheiding van kerk en staat, de vrijheid van  meningsuiting, de democratie als samenlevingsvorm. Ons argument daar bij is: wie een huis binnen treedt, moet de regels van het huis respecteren. Waarderen dus. Toepassen.

Al we zo veeleisend zijn, kunnen we het wellicht ook opbrengen om hen open tegemoet te treden, ten minste als ze dat zelf ook willen.

Ward Bosmans
20 september 2012