Colloquium georganiseerd in samenwerking met het Ruusbroecgenootschap en het Universitair Centrum Sint-Ignatius (UCSIA) van de Universiteit Antwerpen.
Donderdag 1 december 2016
- 20.00-21.30 uur Freedom “Incised upon the Tablets”
Ada Rapoport-Albert (University College London)
Vrijdag 2 december 2016
- 09.00-09.15 uur Welkom
- 09.15-10.00 uur Of Heresy and Piety: Islamic Law and Transgressive Mystics
Asghar Seyed-Gohrab (University of Leiden) - 10.00-10.45 uur Freedom of the Spirit: Meister Eckhart and his Legacy
Ben Morgan (Worcester College, University of Oxford) - 10.45-11.15 uur Koffiepauze
- 11.15-12.00 uur Types of Freedom in Jewish Mysticism
Moshe Idel (Hebrew University of Jerusalem)
De sessie wordt gemodereerd door Dr. Theodor Dunkelgrün (CRASSH Centre for Research in the Arts, Social Sciences and Humanities, University of Cambridge).
Met aansluitend: Ruusbroecdag 2016
Ieder jaar herdenkt het Ruusbroecgenootschap de sterfdag van Jan van Ruusbroec, 2 december 1381, met de organisatie van de Ruusbroecdag. Op een vrijdagmiddag rond 2 december wordt dan een klein colloquium georganiseerd.
Mystieke vrijheid – tradities en toekomst
Datum: vrijdag 2 december 2016 (14u00-18u00)
Organisatie / co-organisatie: Ruusbroecgenootschap en UCSIA
“Mystiek” en “vrijheid” worden zelden met elkaar in verband gebracht. Vandaag verstaan we vrijheid spontaan als een modern, seculier begrip dat verwijst naar het recht op vrije ontplooiing van het individu. Het mag daarom verrassen dat vrijheid ook een belangrijk motief is in het werk van Jan van Ruusbroec en van andere mystici.
In deze conferentie verkennen we de plaats van het vrijheidsmotief in de christelijke mystieke traditie. Hoe kunnen volle overgave aan God en vrijheid samengaan? Waarin bestaat precies het emancipatorische vermogen van mystiek? Kan wat mystieke denkers uit het verleden over “vrijheid” te vertellen hebben nog relevant zijn voor vandaag? Omdat heden en toekomst intercultureel zijn, brengen we de christelijke traditie in dialoog met het boeddhisme, de spirituele filosofie waarin “bevrijding” het kernbegrip is.
Programma
14u00 Welkom en inleiding op het thema
Veerle Fraeters, directeur van het Ruusbroecgenootschap
14u30 Vrijheid bij Jan van Ruusbroec
John Arblaster, postdoctoraal onderzoeker Faculteit Theologie en Religiestudies KULeuven
15u00 Presentatie Engelstalige brochure van de bibliotheek van het
Ruusbroecgenootschap
15u15 Pauze
15u45 Mystiek, vrijheid en moderniteit
Marc De Kesel, wetenschappelijk secretaris en senior onderzoeker Titus
Brandsma Instituut Nijmegen
16u15 Vrijheid in boeddhisme
Bart Dessein, professor Boeddhistische filosofie, Universiteit Gent
16u45 Paneldebat met de sprekers
Moderator: Luc Braeckmans, academisch directeur UCSIA
17u30 Receptie
Hier volgt een beetje een captatie van wat er gezegd werd maar heb dit, als u me niet kwalijk neemt, hier en daar aangevuld met eigen “belevingen” en reflecties 😉
Ps als er in de tekst “mysticus” staat dan wordt dit zowel vrouwelijk als mannelijk bedoeld – gender is dus geen drempel!
De avond van 1 december wordt ingeleid door Dr. Theodor Dunkelgrün.
Vele mystici zijn rebellen, dagen uit en zetten dingen in beweging.
Vrij van vorm in een materiële wereld.
Je dient de betekenis van “zonde” te kennen om te kunnen transcenderen.
Verander de belemmeringen vanuit je”zelf”.
Synchroniseer de breinfrequenties. Je brein is een zender-ontvanger.
Ada Rapoport-Albert: mystiek komt van het Griekse mystikos, “geheimzinnig”.
Ze heeft het over de verschillende types van Mystieke Vrijheid.
- De vrijheid zoals naar voor wordt gebracht in Islamitische mystieke teksten
- Vrijheid als een alternatief tegenover de normatieve wetten
- De religie van de Liefde
Vrijheid = azadi (uit het Perzisch) betekent ook revolutie, bevrijding en in het Arabisch is het hurriya.
Vrijheid is een stap op het mystieke pad. Je wordt vrij van gehechtheid.
Verhevenheid ligt in bescheidenheid en vrijheid in tevredenheid.
Vrijheid is dienstbaarheid en de anderen dienen.
Is soefisme vrijheid? Ja! Het is een eer in bescheidenheid en een bevrijding van de slavernij. Transgressie = “break the rules”!
Pure dichtkunst. Los en losbandig.
Ada verwijst naar The Conference of the Birds or Speech of the Birds (1177), wat een lang en vereerd Soefi gedicht is van ongeveer 4500 lijnen geschreven in het Perzisch door de dichter Farid ud-Din Attar, a.k.a. Attar of Nishapur.
Ruusbroecdag 2 december:
Dr. Theodor Dunkelgrün heet de aanwezigen weerom welkom en dan komt professor Asghar Seyed-Gohrab aan het woord met het verhaal van Sheykh Sanan uit the Conference of the Birds.
https://journeyintosufism.wordpress.com/2015/02/10/the-story-of-sheikh-sanan-and-his-path/
Mystiek heeft niets te maken met religie! Religie claimt de mysticus… Religie is voor velen een comfortzone en men kijkt op naar die mysticus die dit normalerwijze niet graag heeft. Religie is een weg naar spiritualiteit, het transcendente, het overstijgende. Alle echte mystici vertellen het zelfde verhaal op een verschillende manier. Alles zit in je”zelf” en je kan die deur openen, is wakker worden. Het collectieve geheugen (God, Allah, het universum, het “AL”,…)
Ben Morgan neemt over en begint met Meister Eckhart, doctor in de spiritualiteit. Hij heeft het “boek van de waarheid” geschreven te Augsburg.
De transmissie van de radicale Eckhartian “Sister Catherine” verhandeling – BSB CGM 133
Meer info bv hier: http://www.enlightened-spirituality.org/Meister_Eckhart.html
Een verklaring van de Soefi termen ‘fana’ [volledig opgaan in God] and ‘baqa’ [Eeuwig bestaan in God].
In het boek “the Sea of Faith” van Don Cupitt (2003) stelt hij dat er een enkelvoudig, innerlijk (immanent) en voortdurend geheel is waarvan we allen een naadloos deel zijn.
Een mysticus denkt niet, maar voelt eerst en gebruikt dan pas het verstand. Hij brengt alles in verbinding middels mentale kracht. “de Kracht van Intentie, zelfs Suggestie en Gedachteoverdracht”. Vandaar dat je deze kracht niet mag misbruiken! Je kan enkel de mystici verstaan als je ook “zo” bent. Een mysticus is volledig vrij en gebruikt “de samenleving” om zijn missie te volbrengen.
Over naar Moshe Idel.
Hij gaat het meer hebben over de Kabbalah.
De Thora is niet enkel een object maar meer mystieke “kennis” in evolutie. Over deze heel oude “kennis” kan je vele uren vertellen.
Normaliter komt er weldra op de webstek van UCSIA een officiële samenvatting van dit colloquium.
Heb tijdens de toespraak van Moshe Idel het volgende gereflecteerd:
Voel ook (persoonlijk) dat je een mysticus kan zijn zonder religie (een gelovige atheïst a.h.w.) Meestal claimt een religie of geloofsovertuiging een mysticus, “men” heeft die persoon nodig!
‘k Blijf zelf neutraal, in balans en harmonie. Heb respect voor alle religies, godsdiensten, geloofsovertuigingen,… want als mens heeft men nu eenmaal zo”iets” nodig (zingeving). Dat is zo geprogrammeerd in je brein (het Godspartikel). Ben een volgeling van me”zelf” maar gebruik fysiek contact, sociale media, blogs, etc om anderen eventueel te inspireren.
Je kan praten en praten en (be)studeren over/van mystici edoch is dat niet de kwestie. Mystieke teksten zijn nu eenmaal gecodeerd en om die te kunnen ontcijferen dien je je minstens te kunnen inleven in de geest van een mysticus of beter nog, er eentje te zijn.
Een mysticus is een “kanaal, een verbinding tussen hemel (het universum) en aarde en iedereen kan dat worden en zijn! Het is een “resultaat” van (hoger) bewustzijn (training).
Het is de geest, de mind die je vrijmaakt en je bent je alzo bewust van je emoties, gevoelens,… en je kan daar dan mee “spelen”. (De nar in de Tarot die Magiër wordt).
Een mysticus is op alles voorbereid, ook op de dood. Je accepteert bepaalde zaken en verzet je niet maar je mag niet passief zijn. Als je de dood aanvaardt dan ga je niet “dood”.
Voel aan bij deze voordrachten dat mystiek wordt bekeken vanuit een religieus standpunt maar een mysticus draait dat om! Een kijken en vooral zien vanuit eigen ervaring(en).
M.i. zijn religies te “competitief” ingesteld, zo van “de onze is de beste” 😉
Je kan m.i. ook best niet te veel te koop lopen met het feit dat je “zo” bent want meestal eindigt daar dan de interesse van “anderen”, want jij “weet”… Is het bedreigend voor anderen of kan men het niet begrijpen, aanvaarden, beetje jaloers misschien,…? Alles draait om Liefde en vooral “eigen-liefde” zonder narcistisch te worden of zijn. Aanvaard volledig wie, wat, hoe,… je bent en zo onderwerp je het ego en kan je onvoorwaardelijk, onuitputtelijk liefde geven…
Tot hier even deze reflectie.
Het namiddagprogramma nu:
De directeur van het Ruusbroecgenootschap Veerle Fraeters bijt de spits af.
We hebben deze keer als thema “De mystieke vrijheid” gekozen.
Mystiek is het verborgene, het rijk van de ziel.
Zie bv Hadewijch “vriheid” (oud-Nederlands).
De ridderziel is op zoek naar de minne (dame). Pure liefde in zichzelf.
Dit in tegenstelling met “band” wat een boei, ketting, kluister kan zijn. Kortom iets waarmee men iemands vrijheid ontneemt.
Vrijheid en geboeid zijn, gaat samen.
Refereer hier weer even naar de Tarot en de kaart “de duivel” waarbij de vrouw en de man weliswaar geketend zijn maar niet merken dat deze ketens los zijn, ze hoeven ze maar af te werpen en…
Minne is overal zichzelf en wie zich ermee verbindt, draagt de band van de ware minne en kan zich vrij maken van liefde, lust en verlangens die niet waarachtig zijn. Het wereldse, het vergankelijke. Transpersoonlijk handelen.
De ziel leert om niet meer vanuit een persoonlijke wil te handelen.
De (14) visioenen van Hadewijch. Refereer voor een uitgebreide versie bv naar:
http://hadewijch.net/visioenen/
De rede is een waardig onderdeel.
Vertrouwen en moed is nodig om vanuit de minne te leven.
Edelheid, waardigheid, fierheid.
Trouw zijn aan je eigen hoogste vermogen en leven vanuit een transpersoonlijkheid waarbij alles één is en gelijkwaardig.
Drie manieren om tot minne te komen: nederigheid, trouw, ontrouw.
Minne wil en zoekt minne en wanneer dit gevonden is vervloeien wederzijds “God” en mens (hemel en aarde) en vermeerderd het gevoel. Het expanderen van liefde. (uitmappen-mindmapping).
John Arblaster zegt het een eer en voorrecht te beschouwen om samen het overgaan van Ruusbroec in 1381 te herdenken/vieren.
Vrijheid is voor hem ook een belangrijk thema.
Hij haalt even de geleerde Duitse theoloog en filosoof Albertus Magnus aan die poneerde dat mystici de ketters van de algehele vrijheid zijn.
Ruusbroec zegt dat de weg naar binnen (introspectie) de beste is en van daaruit kan je naar het “hogere” gaan. Door deze introspectie komt men volledig tot rust. Het gevaar dat hierbij komt loeren is genotzucht!
Liefde, minne is geven en ontvangen. Actief-rust (maar niet passief).
De minne blijft steeds werkzaam.
Het eigenbelang (ego) is ondergeschikt.
Bemin en doe goed (Augustinus).
Hij eindigt met een beeld van de Priorij te Groenendaal (van Jan Brueghel de Oude) waar Jan van Ruusbroec zijn vele laatste jaren doorbracht.
Veerle Fraeters neemt even terug het woord in handen.
Voor studie heb je vele bronnen nodig, bv een bibliotheek. Vertalingen in/van allerlei talen.
Dionysius de Karthuizer (van Rijkel) 1473: “Speculum conversionis peccatorum” (“Een spiegel van de bekering van de zondaars“)
We danken nu de mensen die hebben meegewerkt aan de prachtige brochure “het Ruusbroecgenootschap – 90 jaar hoeder van spiritueel erfgoed – Een rijke en levende collectie van de Vlaamse jezuïeten aan de Antwerpse Universiteit” en overhandigen hen de eerste Engelstalige publicaties, vers van de pers.
Marc De Kesel geeft een overzicht van mystieke vrijheid en moderniteit. Een filosofische benadering.
Fénelon: “Waar de geest van de Heer is, daar is vrijheid” en “De afgrondelijkheid van de vrijheid”
Eckhart: Hoe kan ik niet meer willen?
“beati pauperes spiritu quoniam ipsorum est regnum caelorum”
Matthew 5:3 “Blessed in spirit [are] the poor, for theirs is the kingdom of the heavens”.
De vraag is: “wat is liefde?”
Bart Dessein sluit de namiddag af.
We gaan het een beetje hebben over vrijheid in boeddhisme, niet “het” Boeddhisme want er bestaat niet iets als “het“ Boeddhisme.
Nirvana: is het loskomen uit de cirkel van wedergeboortes (samsara) in de tijd.
Nirvana is bevrijd zijn van “de Tijd”.
Sanskriet: Prat?tya-samutp?da gaat over het principe van causaliteit: hoe dingen ontstaan afhankelijk van een oorzaak. De lering van het afhankelijk ontstaan betreft zowel causaliteit als basisprincipe, als de keten van wederzijds afhankelijk ontstaan, die laat zien hoe onwetendheid tot voortdurende wedergeboorte leidt.
Sautr?ntika is vrij worden van zich”zelf”.
Bodhisattva is een minne van en naar de bodhisattva van een individu.
Westers boeddhisme…
De aanwezige zaal krijgt nu even de gelegenheid tot vragenstellen.
Christus als “God” in de mens.
Boeddhisme: het leven is lijden (zelfmedelijden) en dit samsara kan je oplossen door onthechting.
Wat betekent: “gelukkig, de armen van geest”? Goede vraag en die nemen we mee…
Daarna sluit professor Luc Braeckmans deze aangename namiddag af.
Refereer (als het mag) nog even vrijblijvend naar enkele artikeltjes in m’n blog op DWM rond mystiek en “God”.
http://community.dewereldmorgen.be/blog/robertinavandamme/2014/09/21/mysticamysticus-zegen-of-vloek
“Franse kernenergie? Ongelooflijk dat hun leugencam... 
