De westerse steun voor Oekraïne in de oorlog tegen Rusland zal op lange termijn grote gevolgen hebben voor het Amerikaanse buitenlandbeleid. Vooral het Midden Oosten en in het bijzonder Israël zullen er de weerslag van ondervinden.

De gulle economische en militaire steun van de VS en de NAVO aan Oekraïne moet Israël op zijn minst zenuwachtig maken.

In tegenstelling tot de regimes uit de Golf, die niet meer doen dan westerse bescherming kopen, is Israël voor zijn voortbestaan afhankelijk van de Amerikaanse vrijgevigheid op militair vlak. Momenteel is Oekraïne voor het Westen de missie bij uitstek: geen enkele staat heeft ooit zoveel militaire steun gekregen van het Westen noch de westerse publieke opinie zo kunnen stimuleren. (Ter vergelijking: hoe groot is niet de minachting van de westerse media voor de opinie van de bevolking en de regeringen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika, die zich overigens niet achter de sancties tegen Rusland hebben geschaard. Blijkbaar doet alleen de opinie van westerlingen ertoe.)

Momenteel is Oekraïne voor het Westen de missie bij uitstek

Al vanaf zijn ontstaan heeft Israël veel media-aandacht en steun gekregen van het Westen, wat overigens in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog en de stichting van de staat Israël op Palestijns grondgebied nog altijd het geval is. Sindsdien heeft de VS — naast andere westerse landen — de Israëlische aanvalsoorlogen gefinancierd en van wapens voorzien.

Er zijn tal van redenen waarom het Westen Israël steunt ten koste van de oorspronkelijke Palestijnse bevolking. Een daarvan is de westerse traditionele christelijke vijandigheid tegenover de islam en de Arabieren. Maar de Israëliërs worden wellicht wat zenuwachtig nu Oekraïne enthousiast door het Westen in de armen wordt gesloten.

De status van Israël is de afgelopen tientallen jaren verminderd bij de westerse landen, maar de VS verhinderen dat die achteruitgang ook binnensluipt in het westerse beleid van steun aan de Israëlische bezetting en agressie.

In de jaren 1970 probeerde de EU een ander buitenlandbeleid te voeren ten aanzien van de Palestijnse kwestie. Maar tegen de jaren 1980 — en vooral na de oorlog in Irak in 1991 — had de VS de westerse bondgenoten weer stevig in de greep en op de knieën.

Washington heeft ervoor gezorgd dat het Westerse buitenlandbeleid tegenover het Midden Oosten in lijn is met de Amerikaanse dictaten

Washington heeft ervoor gezorgd dat het Westerse buitenlandbeleid tegenover het Midden Oosten in lijn is met de Amerikaanse dictaten. Frankrijk was het laatste westerse land dat nog een onafhankelijke koers probeerde te varen. Maar toen de VS in 2003 Irak binnenviel, gooide Parijs snel het roer om. Sindsdien doen de Fransen heel erg hun best om die zijstap weer goed te maken.

Ook Canada, dat gewoonlijk vriendschappelijk met de Palestijnen omging, werd een even harde voorstander van het zionisme als de VS. Met zijn aanvallen op het pro-Palestijnse debat en pro-Palestijnse standpunten in de media en in de academische wereld, doet het zelfs beter dan de VS (net als Duitsland).

Het beschadigde imago van Israël

Het verlies van status begon na de overwinning in de Zesdaagse Oorlog (1967) tegen zijn buurlanden Egypte, Jordanië en Syrië, en duurt nog altijd voort. Dat heeft zijn weerslag op de publieke opinie. Er is wel degelijk (bewijs van) steun voor de Palestijnen in de westerse landen maar de regeringen verhinderen dat dit hun regeringsbeleid voor het Midden Oosten beïnvloedt.

Jeremy Corbyn, de voormalige leider van Labour in het VK, was een voorbeeld van een dominante westerse oppositieleider, die werd afgestraft omdat hij de wensen van zijn partij aangaande het buitenlandbeleid respecteerde.

Er zijn tal van redenen voor het verlies van status onder de westerse publieke opinie. We sommen er hier enkele van op:

• De opmars van de Israëlische militaire macht en het expliciete beleid van de VS om de superioriteit van het Israëlische leger ten opzichte van elke mogelijke combinatie van Arabische legers te garanderen
• De onthullingen sinds 1980 over het Israëlische arsenaal van massavernietigingswapens, met inbegrip van kernwapens
• Het verlies van de zionistische controle op de berichtgeving in de westerse media en het feit dat de bevolking op sociale media toegang heeft tot de Palestijnse standpunten, ondanks de druk van de bedrijven om de Palestijnse standpunten en de beelden van de Israëlische wreedheden van hun platformen te weren
• De onthulling van de omvang van Israëls racisme en brutaliteit die tot 1977 (toen de Likoedpartij aan de macht kwam) werd verborgen achter socialistische slogans en quasi-liberale retoriek
• De achteruitgang van de PLO die duidelijk maakte dat de Israëlische tegenstand en vijandigheid niet gericht zijn tegen deze of gene militaire organisatie maar tegen het bestaan zelf van Palestina als natie
• De drastische verschuiving van de Israëlische politiek naar extreemrechts, die de traditionele steun van de dominante liberale partijen in het Westen voor Israël bemoeilijkt. Die partijen zijn Israël uiteraard blijven steunen maar hun massabasis heeft zich afgekeerd van het zionisme.
• De bekendmaking van verscheidene Israëlische documenten uit de officiële archieven, die het Palestijnse verhaal over de Nakba[1] bevestigen en versterken
• Het feit dat Israël telkens weer de kaart van grootschalig geweld trekt zonder enig respect voor de Conventies van Genève of voor minimumnormen op het vlak van mensenrechten
• De arrogantie van recente Israëlische leiders tegenover het westerse beleid, die de status van Israël bij de publieke opinie zwaar heeft aangetast. Voormalig premier Benjamin Netanyahu verzette zich tegen het kernakkoord dat de toenmalige Amerikaanse president Barack Obama had onderhandeld met Irak, wat bij de liberale basis van de Democratische Partij in het verkeerde keelgat schoot. Ook de nauwe relaties tussen Israël en fascistisch rechts in het Westen heeft bij westerse liberale krachten het imago van het land geschonden.

De aandacht verleggen

In 2016 ondertekende de regering van Obama een akkoord met Israël dat de apartheidsstaat voor de komende tien jaar verzekerde van 38 miljard dollar steun. Het Amerikaanse Congres slaagt er doorgaans in van nog bijkomende giften los te peuteren via diverse wetten.

Maar het niveau van de Congressteun voor Oekraïne moet Israël duidelijk maken dat de VS zijn aandacht heeft verlegd en dat een nieuwe Koude Oorlog in de maak is. De omvang van de Amerikaanse (en alle westerse) militaire en economische hulp aan Oekraïne is ongezien en dat zal Israël toch zorgen baren.

De omvang van de Amerikaanse (en alle westerse) militaire en economische hulp aan Oekraïne is ongezien en dat zal Israël toch zorgen baren

De VS zijn vooral beducht voor de groei van de Chinese en — in mindere mate — Russische macht, waardoor Taiwan en Oekraïne een meer centrale plaats innemen in het Amerikaanse buitenlandbeleid. De tientallen miljarden militaire en economische steun aan Oekraïne en de herhaalde en openlijk uitdagende bezoekjes van delegaties van het Amerikaanse Congres aan Taiwan tonen aan dat er andere interesses zijn buiten het Midden Oosten.

De VS zijn hun eigen militaire voorraden aan het uitputten (vooral de langeafstandsraketten van HIMARS, het mobiel meervoudig raketartilleriesysteem) om hun militaire capaciteit in Oekraïne op te drijven. Als Israël een oorlog zou ontketenen tegen Iran, is het weinig waarschijnlijk dat het nog beroep zal kunnen doen op de luchtbruggen voor de aanvoer van troepen en materieel waarop het altijd heeft kunnen rekenen in zijn opeenvolgende oorlogen tegen de Arabieren.

Zowel het Congres als de publieke opinie zullen wellicht kiezen voor Oekraïne of Taiwan omdat daar — volgens het gangbare argument — de vitale belangen van de VS meer op het spel staan. Van de centrale plaats die Israël innam in de voorgaande Koude-Oorlogperiode is in de huidige strategische overwegingen zo goed als geen sprake meer. De helpende hand van de Mossad in het geheime gestook van de VS tegen de Sovjet-Unie is niet langer nodig.

De Mossad heeft voor het Westen veel van zijn waarde verloren

De Mossad heeft voor het Westen veel van zijn waarde verloren: in zijn strijd tegen zogenaamde “terroristische groepen” kan de VS nu naast zijn eigen goed uitgebouwde inlichtingenapparaat ook rekenen op dat van de Arabische landen. Die laatste waren van weinig nut in de vorige Koude Oorlog omdat ze vaak op dezelfde lijn stonden als de Sovjet-Unie.

Het meest alarmerend voor Israël is evenwel dat de conflicten over Oekraïne en Taiwan niet in een paar maanden opgelost zullen geraken. Ze zijn op geen enkele manier te vergelijken met de oorlogen in Joegoslavië of Afghanistan.

De VS heeft duidelijk een langdurige oorlog op het oog en een soort nieuwe Koude Oorlog met Rusland en China waarvoor meer geld en wapens in die twee regio’s zal moeten gepompt worden. Aangezien de VS de meeste Arabische landen domineert en tegenstribbelende landen vernietigt (zoals Syrië, Irak, Libië, Libanon en Jemen), kan Israël niet langer het argument aanvoeren dat zijn vijanden (of het nu gaat om Hamas of Hezbollah) ook de vijanden van de VS zijn en een groot gevaar vormen voor de Amerikaanse nationale belangen.

Het Amerikaanse Congres schaart zich bij elke nieuw aangekondigde vijand aan de zijde van Israël maar hoever de VS zal gaan in zijn solidariteit met het land is een ander paar mouwen.

Arabische bondgenoten

In deze veranderende wereldsituatie zal Israël almaar meer rekenen op zijn vriendschap en bondgenootschap met de Verenigde Arabische Emiraten en Saoedi-Arabië. Het zal gedwongen worden meer steun en bijstand te verlenen om het voortbestaan van beide regimes te waarborgen.

Het bezoek van president Joe Biden aan Saoedi-Arabië was grotendeels het werk van het American Israel Public Affairs Committee (AIPAC) en zelfs Biden schrok er niet voor terug om toe te geven dat zijn bezoek een antwoord was op een verzoek door en voor Israël. Het land wordt nu in het Westen beschouwd als een staat met zeer twijfelachtige referenties. Westerse mensenrechtenorganisaties — die traditioneel Israël beschermden — zijn het er nu eindelijk over eens dat het een apartheidsstaat is.

Oekraïne heeft Israël verdrongen in de gunsten van het Westen en dat zal zijn mogelijkheden en capaciteit om (vooral aanslepende) oorlogen te ontketenen, beperken.

As`ad AbuKhalil is een Libanees-Amerikaanse hoogleraar politieke wetenschappen aan de California State University.

Deze tekst verscheen op Scheerpost. Vertaling: Marina Mommerency.

Note:

[1] Al-Nakba: de term betekent letterlijk “catastrofe” en verwijst naar de gevolgen van de nederlaag van de Palestijnen tegen de zionistische milities in 1948. 750.000 mensen vluchtten toen weg. Hun dorpen en steden werden meteen door Israël ingepalmd.