De Duitse kanselier Merkel stelt vast dat de multiculturele samenleving mislukt is. http://tinyurl.com/2clm4eu Wanneer men de hele speech beluistert hoor je haar ook zeggen “Duitsland moet zich openen voor alle vreemdelingen die hoogopgeleid zijn en een meerwaarde kunnen betekenen voor de Duitse economie.” M.a.w. opportunisme en eigenbelang zijn troef. De mislukking heeft dus te maken met laagopgeleiden en godsdienstbeoefening.
En dan moet je even durven doordenken.
Vooreerst: er bestaan enkel multiculturele samenlevingen. Als blanke zogezegd Vlaamse atheïst werd (word) je in een Vlaams boerendorp scheef bekeken. Omdat je andere gedachten hebt en handelingen verricht (bv. op seksueel vlak, op het vlak van moraal, op het vlak van bv. straffen, etc.). Dus als individu heb je -zogezegd ook Vlaming zijnde- andere culturele waarden die wrevel oproepen. De zgn. homogene (Vlaamse of andere) samenleving verketterde, smeet op de brandstapel, vierendeelde,… (of in het geval van de Grieken: liet gifbekers drinken), dus aanvaardde geen multicultureel gedrag. De uitspraak van Merkel is dus idioot want zinledig. Want uiteindelijk -en daar speelt het verlichtingsdenken een cruciale rol- werd het wel mogelijk om redelijk tolerant naast en zelfs met mekaar te leven, ondanks de grote culturele verschillen.
De gelijkenis tussen een orthodox katholiek gezin met moeder die zich over de kids ontfermt en vader als kostwinnaar en een conservatieve moraal en eventueel een wekelijks (of dagelijks) bezoek aan de kerk enerzijds, en een doorsnee moslimgezin met vader als gezagsdrager en een traditioneel rollenpatroon anderzijds, die gelijkenis is frappant. Het doorsnee varkensboergezin uit Wingene heeft veel meer cultureel gemeen qua waarden met het moslimkruideniersgezin dan met het Vlaamse LAT-relatiekoppel dat couscous, Thaïse keuken en de laatste Almodovar op het menu heeft staan.
Waar loopt het dan mis? Heel simpel. Met mensen die geen gemeenschappelijke taal spreken (dus het Nederlands niet machtig zijn. Fijntjes opmerken dat in Duitsland de meeste Turken prima Duits spreken). Met jongeren die een onaanvaardbaar arrogant, nihilistisch machogedrag erop na houden. Een kleine minderheid, maar ze bepalen de beeldvorming en hun gedrag IS natuurlijk onaanvaardbaar. Jongelui die tussen twee culturen staan (thuis ouderwets paternalistisch gezag en op straat volstrekte losbandigheid, overgoten met een flamboyante mentaliteit) en zich al snel respectloos gedragen (ik verwijs naar de “kutmarokkaantjes” die Luckas Vander Taelen besprak). Geloof is voor hen uiteindelijk maar de façade (net als de term “racist”) waarachter ze zich schuilen. En die ze gebruiken als het hen uitkomt. Dus los dat probleem op. Verplicht hen bv. Nederlands (of Frans) te leren (wat overigens de meesten machtig zijn). En verplicht ze te herscholen, pluk ze van straat en (daar komen we tot de essentie) pak het machogedrag van de moslimman aan. Pedagogie en psychologie zijn essentiële begrippen in onze samenleving. Wie dus als ouder niet in staat is op te voeden (en dat geldt ook voor Vlamingen) middels begrip, dialoog, tolerantie (en soms al eens hardhandig) die “kweekt” kinderen die zelf intolerant worden. Dat dient ook aangepakt. Ten slotte hebben we geen eeuwen gestreden om een aantal waarden als norm te laten gelden en dus een multiculturele samenleving (en niet een katholieke samenleving) uit te bouwen, om dan vandaag getto’s te hebben met moslims, moslimscholen en moslimpedagogie. Ik heb zelf steeds de hypocrisie van migrantenkerels (in dialoog met hen) aangekaart. Dat is dus een heel andere houding dan “tolerant” zijn voor anderen hun gedrag. Tolerant wil voor velen zeggen: doe uw ogen toe en laat gebeuren. Nee, actief tolerant wil zeggen dat men geloofsuitingen aanvaardt op individueel vlak maar dat men op sociaal vlak de waarden van ons multicultureel samen-leven als condicio sine quo non oplegt.
Overigens: op drie generaties is er al heel veel veranderd op het vlak van gewoonten binnen de magrebijnse gemeenschap in België.
Wat mij stoort aan speeches à la Merkel is het immanente (hé ja) onderhuidse tromgeroffel dat klinkt als: “zie je wel, Vlaanderen Vlaams, want de rest werkt niet.” Als alle niet-Vlamingen (dus op racistische basis uitgeselecteerd) weg zijn, en enkel de bange blanke man overblijft, zal je nog steeds een multiculturele samenleving hebben. Met promiscue mensen. Met zure pilaarbijters. Met frivole atheïsten. Met principiële huisvaders. Met patatvreters. Met pasta-liefhebbers. Met zuilfanaten. Met vrijdenkers. Etc… En dan heb je misschien weer een schoolstrijd. En dan kan men weer zeggen: de multiculturele Vlaamse samenleving werkt niet. We moeten eenzijdig katholiek worden.
Wat Merkel had moeten zeggen is: we gaan de waarden waarvoor DEZE multiculturele samenleving staat, duidelijker in de verf zetten en soms is het te nemen of te laten. Haar discours op basis van een conflictmodel leidt tot egelstellingen. 90% van hoe mensen in het leven staan, is gemeenschappelijk over de hele planeet. Een publiek discours moet erop gericht zijn de verschillen te koesteren (culturele rijkdom) en tegelijk een gezamenlijke noemer uit te rollen, en dat zal soms met dwang moeten gebeuren. Maar vooral met begeleiding; inpraten; niet aan hun lot (of getto) overlaten.
Waar het vooralsnog aan ontbreekt zijn de juiste initiatieven, de nodige financiële middelen om een aantal problemen op die manier aan te pakken. Straathoekwerkers, sociale begeleiders, leerkrachten: zij hebben de sleutels in handen.
Als je rondom je draken ziet (die je wil bevechten) ga je zelf ook handelen als een draak. Dat is wat onderhuids in Merkels discours ademt, en dat is niet wat ik noem een toekomstperspectief. De reactie van het westen op 9/11 toont mooi aan hoe ongenuanceerd het discours werd, en tot oplossingen heeft het niet geleid. Het creëren van een vijand is altijd een handige truuk geweest om een autoritair model door te duwen en op te leggen. Of denkt men nu echt dat de Bushen, Merkels, Berlusconi’s en anderen verlichte geesten zijn?
Vergeet ook aub niet wat de impact is van dergelijke discours op die burgers die een ietsje eenvoudiger in het leven staan.
Vertrekken vanuit groepswaarden om identiteit te ontwikkelen, is niet ongevaarlijk. Al snel heb je een pak mensen rondom je verzameld die wél een moraal en een specifiek gedrag willen opleggen. Uit naam van die collectieve waarden die natuurlijk herinterpreteert worden.
Tegelijk zie je ook dat bv. tijdens verkiezingen de Turkse gemeenschap uitsluitend Turkse kandidaten aan hun raam hangen. Het gevolg van gettovorming, of op zijn minst een culturele gettomentaliteit. Waar zijn de Turkse bv’s op de Vlaamse buis? Waar zijn hun journalisten, tenzij die enkeling die als schaamlapje wordt opgevoerd? In Nederland zijn het enkel de Marokkaanse jongeren die grote problemen geven. Op de buis zie je heel wat “migranten” (Turken, Surinamers,…) die een dubbele nationaliteit hebben, moslim zijn en bekende Nederlander.
Wat wil Merkel? Verkiezingen winnen. Geeft zij om integratie? Nope. Noch haar partij in het verleden, noch de SPD of de liberalen. Hun discours is nationalistisch. En opportunistisch. Wie al eens een analyse gelezen heeft van de teloorgang van de Weimarrepubliek is vertrouwd met de trukendoos van extreem-rechts in de jaren 20. En begrijpt dat termen als “assimilatie” levensgevaarlijke bullshit is. Levensgevaarlijk omdat het zich inschrijft in een wij-tegen-hen logica (en dat is een denken vanuit de onderbuik, en als dat mainstream wordt kan je maar beter verhuizen). Assimilatie is zonder meer het opleggen van een reeks gedragsregels. Welke regels? Die van Hugo Claus of van Monseigneur Léonard?
Ik heb het over pedagogie en psychologie en het aanpakken van een machocultuur. Door dialoog. Niet door een conflictmodel, wat onvermijdelijk het gevolg zal zijn van een “assimilatiepolitiek”.
Ik vertrek vanuit een individuele benadering. Ik zeg niet: moslim, jij moet als ons worden. Want ik ben zelf niet als Vlaming of Belg X, Y, Z… Dus geen assimilatie. Maar ik zeg wel: dit (West-Europa) is het boeiendste collectieve experiment uit de menselijke geschiedenis. Be our guest. Maar er zijn enkele regels die je moet respecteren. En dat zeg ik ook aan die Vlamingen die zich nationalistisch opstellen. Wat zij “wij” of “van ons” noemen, is niet van hen en is nog minder een gegeven dat voorgoed vastligt.
Ik ben in ieder geval hoopvol. En weet je waarom? Omdat ik prachtige concrete voorbeelden ken (recent) van jonge moslima’s die met lange broek kwamen zwemmen en de juf hen zei: morgen staan jullie hier in zwempak. Geef deze nota aan je ouders. Zo niet, dan ga je maar naar een moslimland. De dag erop stonden ze in zwempak. Zie ook http://yilli.wordpress.com/2010/09/29/de-kracht-van-demagogie/en de linkse Halsema op http://tweedekamer.groenlinks.nl/node/54467?
