Eind april bracht De Standaard een opinie getiteld “Russische tienerpartizanen saboteren Poetins oorlogsmachine” (A. Skorobogatov, 26 april 2023). Jongeren doen in Rusland treinen halt houden of ontsporen; zij worden opgepakt en riskeren soms gevangenisstraf. Op sociale media heb ik na aandachtige lectuur van dit stuk de vergelijking getrokken met de Belgische klimaatjongeren die in 2019 vanaf januari tot einde mei elke week School Strikes hebben gedaan om het klimaatbewustzijn aan te zwengelen. Ik sprak daarbij uit persoonlijke ervaring, ik stapte mee op in een twintigtal betogingen, aan de zijde van Anuna De Wever, Adelaïde Charlier, Kyra Gantois en soms was daar ook de Zweedse ster, Greta Thunberg in Brussel of Antwerpen. Ik heb tientallen foto’s gemaakt tijdens deze manifestaties, en van de ouders van De Wever vernam ik dat ook zij een archief aanleggen.

Dat lijkt nu al nodig te zijn, want er kwamen ongelovige reacties op mijn bericht van waardering voor onze klimaatjongeren. Het lijkt nodig op te merken dat wij de geweldige prestatie van de meisjes niet mogen vergeten en niet minimaliseren. Ik geef hier onder mijn bedenkingen mee zoals gedaan op Facebook op het profiel van Karel Buuron, een activist die het nieuws uit diverse landen en in diverse talen volgt en die zeer frequent politieke commentaren schrijft.

Mij lijkt dat u [commentator Martijn op Sociale Media] de inspanning van onze Belgische klimaatjongeren, vooral klimaat-meisjes, toch te minnetjes inschat. Zij deden in dat jaar 2019 van januari tot eind mei een kleine dertig klimaatbetogingen die in feite stakingen waren. Vele meisjes die ik heb ontmoet, mijn hond en ik zijn in 23 marsen mee opgestapt, werden aan vreemde, strenge repressie onderworpen: sommigen kregen keer op keer een “strafstudie”, dat is zowat de zwaarste gewone sanctie op de scholen van het secundair onderwijs. Het ging tijdens sommige betogingen bovendien niet om de kleine aantallen deelnemers bij de ongetwijfeld uiterst gevaarlijke acties in Rusland, maar om tussen de 3000 en 30.000 jongeren!

Sommigen lagen door die keuze voor staken en actie voeren met de ouders thuis overhoop. Sommigen leden puntenverlies bij overhoringen. Vaak werden zij door klasgenoten niet begrepen en bespot. Terwijl deze Belgische meisjes in realiteit de reuzen-schakel zijn geweest tussen de statische betogingen van Greta in Stockholm en de bewustwording en demonstraties in de wijde wereld, tot in Australië en India. Tijdens de laatste FFF (Fridays for Future) wandelingen stapten wereldwijd vier tot vijf miljoen mensen mee op. Dat zijn de grootste betogingen ooit in de geschiedenis van de burgerlijke protestbewegingen!

De resultaten zijn ook immens, wellicht de grootste ooit op zulke korte periode. In januari 2021, nauwelijks een jaar en half na de laatste betogingen, las ik in de krant dat er wereldwijd al 1000 miljard euro anders geïnvesteerd was geworden, weg van de klassieke fossiele energie, naar hernieuwbare projecten. En dat is nog maar één klein, tastbaar cijfer. De mentaliteit is wereldwijd gekanteld, het bewustzijn heeft een kritische drempel bereikt, dankzij deze betogende schoolmeisjes en hun gaandeweg zeer talrijke medestanders! In die zin is er sinds 2019 wel degelijk, traag maar zeker, een ‘system change‘ op gang gekomen die tot op vandaag doorwerkt en aanzwelt. Deze beweging verdient spoedig degelijke geschiedschrijving.

Politionele repressie

Ik wil er ten slotte ook aan herinneren dat minstens bij een bepaalde betoging, de politie van Brussel zeer hardhandig is opgetreden. Met wapenstok, waterkanon en pepper spray. Een deel betogers zijn opgepakt en werden urenlang in een politiegarage op de grond gehouden en ernstig gepest door enkele agenten. Die zaak is in de media aan bod gekomen en heeft tot een rechtszaak geleid. Dit alles is waarlijk “partizanenwerk” geweest.

Gemeten naar de jeugdige inzet voor het goede, het naar mijn gevoel feilloze morele kompas van de klimaatjongeren (zij werden door een Amerikaanse bekendheid “a moral army” genoemd in een wereldwijd uitgezonden toespraak), de bereidheid voor dit idealisme persoonlijke offers te brengen, en last but not least wat betreft de fantastische resultaten, is deze grootschalige jongerenactie wel degelijk te vergelijken met wat de Russische jongeren vandaag verrichten. Het werk van de Belgische meisjes is in zelfs van grotere ampleur en envergure.

Laten we de kracht, de impact van deze dertigtal manifestaties, en vooral ook de inzet, de visionaire gedrevenheid en de gebrachte offers van deze jongeren niet te snel vergeten.

De kop van de betoging te Brussel op 24 mei 2019 (S. Hublou).

Vrouwelijk genie

Het gros van de manifestanten bestond altijd uit jonge vrouwen en meisjes. Dat is een merkwaardig, mooi en uniek historisch gegeven. Wellicht heeft een bepaald soort diep-vrouwelijk denken hier een grote rol gespeeld. Een aanleg tot be-zorg-dheid en de ingeboren intentie te zorgen voor het leven en voor wat klein en kwetsbaar is. Een passie ook voor denkwerk dat zich niet in abstracties verliest, maar vooral het goede wil doen. Dat wat nodig is voor de goede gang van zaken, voor het heil van de gemeenschap van mensen en leven op aarde. Het betreft een zeer positieve gerichtheid op de toekomst van concrete mensen en van de mensheid. Op niet-agressieve of machtsbeluste – en daarom des te meer werkzame -manieren. Die inborst verdient aandacht, eerbied en waardering.

Illustratie: een persman komt vragen stellen aan onze leidende figuur Anuna De Wever na de betoging in Brussel op 5 april. Eigen foto. 2. Ikzelf tijdens de vijfde grote March for Climate op 30 maart aan het Noordstation (Wim Schrevers, persoonlijk geschonken aan ondergetekende)