Op 17 januari hadden Filip Dewinter en Vlaams Belang-partijvoorzitter Gerolf Annemans een lunchafspraak in Den Haag met Wilders en PVV-partijideoloog Martin Bosma. “Europees rechts krijgt gestalte”, liet Dewinter via Twitter weten. Wilders sprak van een “geweldige ontmoeting”.

In april 2013 kondigde Wilders al aan in gesprek te willen gaan met de leiders van circa tien eurokritische partijen, om zo de krachten te bundelen in aanloop naar de Europese verkiezingen. “Europese rechtse internationale krijgt vorm … Eindelijk”, klonk het vervolgens op Dewinters Twitteraccount. Twee maanden later volgde een ontmoeting tussen de twee politici.

Sarah de Lange, een Nederlandse politicologe die radicaal- en extreemrechts in Europa bestudeert, gaf in het magazine Vrij Nederland te kennen verbaasd te zijn door de toenadering van Wilders tot Vlaams Belang, het Franse Front National en de Oostenrijkse FPÖ.

“Van al die partijen had Wilders tot dat moment altijd in ferme bewoordingen afstand genomen”, stelde De Lange. Een van de voornaamste redenen hiervoor is dat Wilders zich steevast als vriend van Israël profileert, terwijl de drie nieuwe bondgenoten van de PVV niet zelden worden geassocieerd met het antisemitisme.

Het is overigens opvallend dat verschillende prominente Nederlandse publicisten lange tijd in de veronderstelling waren dat Wilders’ PVV stukken milder en vriendelijker was dan Vlaams Belang. Zo beweerde de Volkskrant-columnist René Cuperus nadat de samenwerkingsplannen van Wilders bekend werden dat het Nederlandse populisme hiermee definitief zijn onschuld heeft verloren.

Volgens Cuperus zijn Vlaams Belang en Front National immers “niet zomaar partijen. Neen, Le Pen en Dewinter zijn leiders van extreemrechtse partijen die zich de afgelopen jaren hebben proberen te ‘normaliseren’ tot rechts-populistische partijen.”

Thomas von der Dunk, eveneens de Volkskrant-columnist, wijst er in dit licht op dat het in de Nederlandse politieke verslaggeving jarenlang ‘verboden’ was om de PVV extreemrechts te noemen, en dat ook vergelijkingen met de FPÖ, Vlaams Belang en Front National not done waren.

Samenwerking stuitte bij PVV op interne kritiek

De toenadering van Wilders tot Dewinter werd niet door al zijn partijgenoten in dank afgenomen. Volgens Louis Bontes, een voormalig PVV-parlementariër die wegens openlijke kritiek op de partij uit de fractie is gezet, werd deze koerswijziging niet vooraf bediscussieerd binnen de partij.

“Voordat de fractie het wist, was er al sprake van samenwerkingsverbanden en voldongen feiten”, stelde Bontes.

Paul ter Linden, een voormalig gemeenteraadslid namens de PVV in Den Haag, had voor zijn vertrek nog bij zijn fractievoorzitter Machiel de Graaf aangegeven niets te maken te willen hebben met de nieuwe bondgenoten van zijn partij. “Front National en Vlaams Belang zijn echt gebouwd op antisemitisme”, liet hij in Vrij Nederland weten.

In een interview op ThePostOnline gaf Ter Linden aan dat hij vreesde dat de samenwerking een signaal is dat de PVV nog meer radicaliseert. “Als de PVV samen gaat werken met het Vlaams Belang, dan zal het niet lang duren voordat de Echte Finnen of zelfs de Griekse Gouden Dagenraad of de Hongaarse Jobbik als bondgenoten zullen worden gezien.”

Tevens kon Ter Linden er niet mee leven dat zijn partij bereid was samen te werken met de “homohatende Dewinter”. De voormalige politicus, die naar eigen zeggen uitdrukkelijk het verzoek van de PVV had gekregen om een homoseksuele achterban te mobiliseren, verwijst hierbij onder meer naar deze toespraak van Dewinter.

Maar de terughoudendheid die geruime tijd de relatie tussen Wilders en Dewinter kenmerkte, was niet geheel onwederzijds. Zo vond de Vlaams Belang-voorman Wilders’ voornemen om de Koran te verbieden ofwel te versnipperen tot de omvang van de Donald Duck veel te radicaal en strijdig met de vrijheid van meningsuiting.

Door het vooruitzicht een gezamenlijke Europese fractie – waarbinnen de rechts-radicale bondgenoten kunnen profiteren van meer geld, meer spreektijd en meer invloed –  lijken al deze voorheen heikele verschillen hun waarde te verliezen. Extreemrechts is immers de enige grote politieke stroming die nog geen eigen fractie heeft in het Europees Parlement.

Doordat de PVV momenteel niet aangesloten is bij een Europese fractie, heeft de partij zich in het Europarlement politiek buitenspel gezet. Waar de partij – die momenteel in de peilingen bijna even groot is als de regeringspartijen VVD en PvdA bij elkaar – een grote stempel heeft gedrukt op het politieke debat in Den Haag, moet zij in Brussel genoegen nemen met boegeroep vanaf de zijlijn.

Wilders: antisemitisme enkel in ‘onderste regionen’ Vlaams Belang

Wilders zelf beweert dat de opmerkelijke draai voortkomt uit het feit dat de partijen waarmee hij wenst samen te werken, veranderd zijn. Volgens Ter Linde beweert de PVV-voorman dat het antisemitisme in het Vlaams Belang vandaag de dag “alleen voorkomt in de onderste regionen van de partij”.

De toenadering van Wilders tot Front National en Vlaams Belang kan alvast op enig enthousiasme rekenen bij Constant Kusters, leider van de neonazistische Nederlandse Volks-Unie (NVU). “Wilders schuift op naar rechts, dat is duidelijk te zien. Hij komt dichter bij ons.”

“Nu hij zaken gaat doen met Filip Dewinter en Front National roept hij dat over zich af”, liet Kusters aan Vrij Nederland weten. Volgens hem lopen er bij beide partijen mensen rond die hij al jaren kent.

Daarnaast beschouwt Kusters het feit dat de NVU openlijk mocht flyeren tijdens een PVV-demonstratie tegen het regeringsbeleid op 21 september 2013 als bewijs dat Wilders de neonazistische partij niet principieel afwijst. 

Voor het verkiezingscongres van 23 maart staat onder andere een ‘moskeewandeling’ in Antwerpen-Noord en Borgerhout op het programma. Daarnaast hoopt Dewinter toestemming van burgemeester Bart De Wever (N-VA) te krijgen om met Wilders een bezoek te brengen aan het Antwerpse stadhuis.