Over Noodlot, toeval, vrije wil en onze hopeloze zoektocht naar zekerheid.

Als je er voldoende op naleest ga je alles gehoord hebben; gaande van “je hebt je lot in eigen handen”, dus doe er wat aan; tot “je bent je brein, dus alles is gedetermineerd en vrije keuze is een illusie”. Dat laatste komt van neurobiologen, (alla Dick Swaab) maar ook vanuit sociologisch-filosofische hoek komen veel deterministische stellingen dat onze meningen en handelingen bepaald worden door waar we geboren worden en waar we opgroeien en leven.

Dit heeft zowel grote repercussies op ons maatschappijbeeld, recht en hoe we ons persoonlijk leven inrichten.

De meest deterministische ideologen zullen in recht bijvoorbeeld de klemtoon leggen en de verantwoordelijkheid bij enerzijds de sociale omgeving leggen of anderzijds bij het feit dat je gedicteerd wordt door hoe je hersenen geprogrammeerd worden, dit ontaardt dikwijls tot een pleidooi voor geen of milde straffen en bij het andere uiterste – je bent volledige verantwoordelijkheid voor je daden en zware straffen.

Als neurobiologen zich buiten hun vakgebied wagen zoals Swaab doet door zijn bevindingen door te trekken naar het ethische worden ze arrogant; hetzelfde gebeurt als psychologen, zoals Paul Verhaeghe hun expertise doortrekken naar socio-economie : ze komen met in het beste geval heel eenzijdig politiek gekleurde stellingen naar buiten of gaan ook klinkklare onzin verkopen. Toch zijn we er allemaal mee weg omdat het over “geleerde heren” gaat. Hoewel ik zeker niet achter alles sta wat hij beweert bevalt de bescheidenheid van bvb. Jean-Paul Van Bendegem me dan veel meer; de man combineert dan ook twee prachtige disciplines : wiskunde en filosofie.

Ikzelf ga mij hier ook bezondigen aan wat ik bovenstaande mensen verwijt met twee nuances : één ik zoek steeds zelf “nuance”, tracht uiteenlopende standpunten in te brengen en twee : ik verkondig niets als “de” waarheid, enkel de waarheid van “de Praktische Boeddha”, die mijn persoonlijk verzinsel is.

Je zal verder merken dat ik nogal ver meega in het deterministische denken, maar ik wil toch tot een verdediging van het nemen van een hoge mate van eigen verantwoordelijkheid komen en het bestaan van “vrije wil” bevestigen. Lees verder op http://www.geertfiers.com/index.php/2013/09/17/1-over-noodlot-en-toeval/