We zijn in een petieterig Roma-dorp. Het leven gaat zijn gewone gang: mensen drinken thee, babbelen en lachen. Maar dan stormt de politie binnen. “Jullie moeten weg!” roept een agent. Terwijl de agenten de Roma uit hun huizen verdrijven, gooien ze de weinige bezittingen van de dorpelingen op straat.

Alleen is het theater. We zijn namelijk in hartje Brussel, op het plein voor het Europees Parlement. Het Roma-dorp is helemaal niet echt, maar gebouwd door activisten van Amnesty International. De Roma worden niet buiten gezet en ook de politieagenten zijn nep.

Twee dagen

“Dat is geen theater”, corrigeert Roma-activiste Claudia Greta. “Het is de werkelijkheid voor vele Roma in de Europese Unie.”

De Roma-vrouw weet waarover ze praat. Zij werd in 2010 met dwang uit haar huis gezet in de Roemeense stad Cluj-Napoca. In totaal zagen 76 gezinnen zich verplicht om zich te hervestigen in de rand van de stad, naast een vuilnisbelt.

“We kregen twee dagen op voorhand het bericht dat we onze huizen moesten verlaten. Maar twee dagen was niet voldoende om alles in te pakken. We leefden namelijk al vijftien tot twintig jaar op dezelfde plek. De weinige dingen die we hadden, wilden we daarom niet achterlaten.”

Waarom worden de Roma zo geminacht? “Mensen zijn racistisch. Ze vellen een oordeel over ons, maar ze kennen ons niet”, zegt Greta. “Wij spreken meer dan alleen onze taal. Wij willen werken, want wij willen een goed leven en deftige huizen. Daarom sturen wij onze jeugd naar school.”  

“De Roma zijn een geïsoleerde en kwetsbare bevolkingsgroep”, zegt Karen Moeskops, directrice van Amnesty International Vlaanderen. “Onderwijs is de sleutel om de vicieuze cirkel te doorbreken. Maar ook daarin loopt het mis. Roma-kinderen komen te vaak in scholen terecht voor minderbegaafde kinderen.” 

Verantwoordelijkheid

De Europese Unie telt zes miljoen Roma. Maar meer dan een decennium na de omzetting van de Europese antidiscriminatiewetten, slagen de lidstaten van de Unie er niet in om de discriminatie van Roma aan banden te leggen. 

“De EU staat voor vrijheid, democratie en respect voor de mensenrechten. Maar dat zijn holle woorden voor de Roma”, zegt Nicolas Beger, directeur van het Amnesty-kantoor bij de Europese instellingen.

“De verantwoordelijkheid speelt op lokaal, nationaal en Europees niveau”, zegt Moeskops. “De discriminatie en de uithuiszettingen gebeuren op het lokale niveau. Maar de lidstaten zijn uiteraard ook verantwoordelijk. Als die in gebreke blijven, dan is het aan de EU om op te treden.”