ENGIE/Electrabel heeft al 50 jaar een quasi-monopolie op de elektriciteitsproductie in België, met name via zijn kerncentrale. Deze vloot, die dateert uit de jaren zeventig, is verouderd, sommige reactoren zijn zeer gevaarlijk geworden en er is geen oplossing voor de definitieve opslag van verbruikte splijtstofstaven of het puin dat vrijkomt bij de ontmanteling van stilgelegde reactoren. Het nucleaire park had een ontwerplevensduur van 30 jaar, die in 2003 door Olivier Deleuze (toen staatssecretaris voor Energoe, Écolo) al werd verlengd tot 40 jaar.

Dit bedrijf, een sleutelsector van de economie, had onder overheidscontrole moeten worden geplaatst. ENGIE heeft zich altijd aan elke controle onttrokken. Zelfs de AFCN (Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle), die de veiligheid van de installaties had moeten controleren, is incompetent gebleken.

Een nationalisatie in de vorige eeuw zou de overstap van kernenergie naar hernieuwbare energie mogelijk hebben gemaakt door daarin de enorme winsten te investeren: 1 miljoen euro per reactor per dag. In plaats daarvan lieten de Staat en zijn AFCN toe dat ENGIE de nucleaire citroen tot de laatste druppel uitperste zonder veiligheidsgaranties te eisen of de nodige middelen voor de ontmanteling van de stilgelegde reactoren, die op 41 miljard worden geraamd.

De situatie van EDF/Luminus in Frankrijk is vergelijkbaar: ook hier moet de staat de nucleaire exploitant van het faillissement redden door zijn verliezen te nationaliseren.

Leo Tubbax, woordvoerder van Nucléaire Stop Kernenergie houdt vol: “Deze deal is net zo slecht als Faust’s deal met de duivel. België is hier de ziel van zijn energiesector en zijn miljarden aan ‘t verliezen.”

Dit akkoord betekent dat de Staat via deze gedeeltelijke pseudo-nationalisering de toekomstige verliezen van ENGIE/Electrabel opkoopt. Het bedrijf wordt geconfronteerd met een schuld van €41 miljard voor de ontmanteling en sluiting van zijn reactoren, zijn industriële Bancontactautomaten. Het bedrijf staat financieel aan de rand van de afgrond en maakt jaarlijks honderden miljoenen over naar Parijs om aan zijn verplichtingen in België te ontsnappen.

Bovendien wordt de staat, wiens eerste taak het is de veiligheid van zijn inwoners te beschermen, medeverantwoordelijk voor een dreigend nucleair gevaar, dat veel ernstiger is dan de rampen van Fukushima of Tsjernobyl, vanwege de locatie van de reactoren aan het hart van de steden.

Een van de veiligheidsprincipes van de nucleaire industrie is dat men nooit onder het veiligheidsniveau mag gaan dat op het moment van de bouw werd aanvaard. De centrale van Doel bevindt zich echter niet langer op het platteland, maar in de SEVESO-zone van de Antwerpse chemische industrie. Tihange ligt niet meer naast een kleine helikopterluchthaven, maar wordt elke nacht overvlogen door talrijke vrachtvliegtuigen die opstijgen en landen. De veiligheid van de omgeving is aanzienlijk verslechterd, evenals die van de installaties. Wij laten hier de technische aspecten van de uitbreiding van de operatie buiten beschouwing.

Waarschijnlijk zullen de onderhandelingen ook andere aspecten van de activiteiten van ENGIE betreffen: de verlenging van de verouderde reactoren Tihange 2 en zelfs Doel 3, de herziening van de technische veiligheidsvoorschriften, de afschaffing van de regels over de openbare raadpleging over de verlenging en de toekenning van subsidies voor een nieuwe gasgestookte centrale in Vilvoorde? Dit alles in een context waarin de berekeningen van de CREG, de Belgische onafhankelijke regulator, duidelijk hebben aangetoond dat België geen behoefte heeft aan nieuwe gascentrales noch aan de verlenging van kernenergie. [1]

Notes:

[1]  www.creg.be nota (Z)2154 30 novembre 2020