In een vorige blogpost heb ik het al even over de Egyptische linkerzijde gehad. Toen besprak ik kort Tagammu en de Egyptische Communistische Partij (ECP). Vandaag plaats ik de Revolutionaire Socialisten (RS) in de kijker, een kleine, maar actieve groep linkse activisten.
De collaboratie van Tagammu en de ECP en de dominerende stalinistische ideologie kon in de jaren ’80 steeds minder jongeren bekoren. Een aantal studenten kwamen in aantrekking met de ideeën van het trotskisme en vooral de kritiek van Tony Cliff op de Sovjetunie. In 1989 vormden ze als Revolutionaire Socialisten een linkse propagandagroep. Deze groep groeide en in 1995 kwam het tot een tactische discussie: een deel van de organisatie dacht dat de tijd rijp was om opnieuw aan straatpolitiek te doen, terwijl een ander deel vond dat in die periode de autoritaire staat louter propagandawerk mogelijk maakte. Deze discussie werd in 2002 door de feiten zelf achterhaald; massaprotesten tegen Israël tijdens de Tweede Palestijnse Intifada en tegen de oorlog in Irak schiepen de politieke ruimte voor de linkerzijde om acties en betogingen te organiseren. De RS smolten samen tot een organisatie.
Deze eenheid was echter van korte duur. In 2006 vond er weerom een hevige discussie plaats. De burgerbeweging Kefaya was na haar hoogtepunt in 2004 en 2005 in elkaar gestort. Een deel van de RS vond dat linkse activisten hun tijd hadden verloren in deze “kleinburgerlijke beweging”, terwijl anderen stelden dat de neergang van Kefaya een jammerlijke zaak was, maar de oriëntatie naar deze beweging correct was geweest. Een nieuwe beweging, de heropleving van de arbeidersklasse, deed dit dispuut echter op de achtergrond belanden… maar de organisatie kende alweer een tactisch meningsverschil, deze keer omtrent de stakingsbeweging. Sommige activisten pleitten voor het centraal stellen van de opbouw van de organisatie. Zij zagen in de RS de embryo van een nieuwe arbeiderspartij. Anderen stelden dat het uitbouwen van de eigen organisatie slechts op de tweede plaats kwam, een middel was en niet het einddoel, en dat de linkerzijde deze protesten moest ondersteunen, solidariteitsbanden scheppen tussen verschillende stakerscomités en het politiek bewustzijn aanscherpen. Deze tactische tegenstelling werd uiteindelijk een ideologisch meningsverschil over de rol van een linkse organisatie in het politieke proces en leidde tot een split in 2010. De organisatie die voorrang gaf aan de eigen organisatorische opbouw behield de naam RS, terwijl de andere groep vandaag bekend staat als “Socialistische Vernieuwing” (SV).
Hoewel klein, speelden zowel de RS als de SV een belangrijke rol in het mobiliseren van de eerste betogers op 25 januari. Jihan Shabeen, lid van de SV, vertelde ons dat haar organisatie een jongerenfront had opgericht dat de linkervleugel van de 6 April groep vormde. Deze jongeren stonden ook in contact met de facebookgroep rond Khaled Said die tot de dag van protest had opgeroepen. Vandaag proberen zowel de RS als de SV een nieuwe linkse partij uit de grond te stampen. Aangezien de RS zich beschouwt als de kern van een nieuwe arbeiderspartij is het niet meer dan logisch dat zij een arbeiderspartij wil oprichten. De SV daarentegen denkt dat een nieuwe linkse partij in de eerste plaats een netwerk moet vormen die de diverse initiatieven van onderuit met elkaar verbindt. Samen met onafhankelijke activisten en de linkse oppositie in Tagammu hebben zij de “Volksalliantie” opgericht, die zich zowel naar de intellectuele middenklasse, de arbeidersbeweging, als de revolutionaire volkscomités oriënteert.
Het eindresultaat is een versnipperde linkerzijde. Tagammu probeert verder te bouwen op haar tradities als traditionele massaorganisatie en “huis” van de linkerzijde – hoewel de communisten momenteel baas in huis zijn en weinig of geen oppositie dulden. Een deel van de linkse oppositie blijft in Tagammu om het gevecht met de partijbureaucratie aan te gaan, terwijl andere activisten de partij ontvluchten en nieuwe initiatieven vervoegen. Links van Tagammu zijn niet één, maar twee partijen in de maak. Op het moment waarin de Moslimbroeders deals sluiten met het militaire regime en de contrarevolutie aan kracht wint, verspeelt links teveel tijd en energie met deze avonturen – een herkenbaar scenario? Uiteindelijk zal enkel de linkse groep die het best aansluiting kan vinden met wat leeft op straat, in de wijken en de fabrieken succesvol zijn. Of zoals Jihan zegt: “Links heeft te lang de problemen van links willen oplossen. Het moet de problemen van de mensen oplossen.”
