Twee Palestijnse jongens proberen wat vis te vangen aan de kust van Gaza. Het water is er ernstig vervuild. Foto: Mohammed al-Hajjar/ICRC
Explainer - Reewa Mershid

Gaza voor beginners

De Gazastrook, een 360 vierkante kilometer Palestijns grondgebied, is het tehuis van 2,3 miljoen mensen en onderhevig aan een strikte Israelische en Egyptische blokkade sinds de Islamic Resistance Movement (Islamitische Verzetsbeweging) (Hamas) met geweld controle nam van de verarmde kust-enclave in de zomer van 2007.

dinsdag 7 februari 2023 17:48
Spread the love

Voor 2007 werd de kustenclave beheerd door de Palestijnse Autoriteit, die er aan de macht kwam ten gevolge van de Oslo-vredesakkoorden, getekend door Israël en de Palestine Liberation Organization (Palestijnse Bevrijdingsorganisatie) (PLO) in 1993. Nog daarvoor was dit grondgebied sinds 1967 bezet door Israël.

Naar internationale schattingen wordt dit grondgebied beschouwd als een van de dichtst bevolkte gebieden van de wereld. De Gazastrook heeft vier steden -de grootste is Gaza City-, 12 dorpen en acht arme en overbevolkte vluchtelingenkampen. In het noorden en oosten grenst zij aan Israël en in het zuiden aan Egypte. De Gazastrook heeft een 40 kilometer lange kust aan de Middellandse Zee.

De Gaza-strook. Foto: NASA, publiek domein

Sinds 2007 heeft de Hamas-beweging, gesteund door pro-Iraanse facties, namelijk de Palestinian Islamic Jihad (Palestijnse Islamitische Jihad) (PIJ), de Gazastrook alleen beheerd ten gevolge van een onopgeloste interne splitsing met de Al-Fatah beweging van de Palestijnse President Mahmoud. Deze interne Palestijnse splitsing en de Israëlische blokkade hebben de kust-enclave omgevormd tot een geïsoleerd grondgebied, niet erkend door de internationale gemeenschap noch door de Arabische landen.

Sindsdien is de kleine overbevolkte enclave het knooppunt geweest van het conflict van Israël met de Palestijnen. In de loop van de laatste 16 jaar werden duizenden Palestijnen gedood tijdens Israëlische luchtaanvallen, dikwijls uitgelokt door raketaanvallen van Hamas.

Volgens de mensenrechtenorganisaties in Gaza hebben meer dan 50.000 Palestijnen de Gazastrook ontvlucht

Talrijke stroomonderbrekingen, extreme armoede en voortdurende vrees voor meer bombardementen hebben vele burgers doen dromen van uitwijken. Volgens de mensenrechtenorganisaties in Gaza hebben meer dan 50.000 Palestijnen de Gazastrook ontvlucht richting Turkije, Europa, de VS en Canada. Mensenrechtenactivisten beschrijven het grondgebied als een openluchtgevangenis.

De Gazastrook maakte ooit deel uit van het Ottomaanse en later Britse Imperium; zij werd het vluchtoord voor ongeveer 200.000 Palestijnen ontworteld door de Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948. Egypte beheerde Gaza tot het de controle over de enclave verloor ten voordele van Israël na de Zesdaagse Oorlog in 1967.

In 2005 trok Israël zijn krachten terug uit Gaza en droeg het verschillende nederzettingen over aan Israëlische burgers

In 2005 trok Israël zijn krachten terug uit Gaza en droeg het verschillende nederzettingen over aan Israëlische burgers die vonden dat het grondgebied hen bij recht toebehoorde. Gaza is vandaag een van de twee gebieden, samen met de Westbank, waar de Palestijnen beperkte autonomie uitoefenen in uitvoering van de Oslo-akkoorden die de PLO en Israël in 1990 tekenden.

De Verenigde Naties bestempelen beide gebieden als bezet Palestijns grondgebied. Israël behoudt de effectieve controle over Gaza’s luchtruim en zeegebied en legt ook een strikte blokkade op, samen met Egypte.

Tot 2006 werd Gaza beheerd door de Palestijnse Autoriteit. Dat jaar won Hamas de legislatieve verkiezingen, wat tot een machtsstrijd met Fatah leidde. Na maanden vechten won Hamas en nam het de controle over Gaza over. Israël antwoordde hierop met het installeren van een permanente blokkade. Israël zei dat het zijn bevolking moest beschermen tegen Hamas, de beweging die gewijd is aan de vernieling van Israël.

De Palestijnse Autoriteit werkt nog altijd stilletjes verder aan het ondersteunen van de economie van Gaza. Hamas controleert er de veiligheid

Sindsdien hebben het Israëlische leger en de militanten van Hamas in Gaza vier grote militaire confrontaties uitgevochten. De Palestijnse Autoriteit werkt nog altijd stilletjes verder aan het ondersteunen van de economie van Gaza. Hamas controleert er de veiligheid terwijl fondsen voor gezondheid, energie en andere diensten hoofdzakelijk van de Verenigde Naties en het buitenland komen, hetzij direct of langs de Palestijnse Autoriteit om.

De Verenigde Naties schatten dat meer dan 5.200 Palestijnen gedood zijn tijdens de talrijke confrontaties met Israël, velen onder hen kinderen en de meesten ten gevolge van Israëlische luchtaanvallen.

Een rapport van 2021 van de belangenbehartigingsgroep Euromed Monitor vermeldde dat negen van de tien kinderen in Gaza lijden onder een vorm van trauma-gerelateerd conflict. Het grootste deel van de bevolking van de Gazastrook leeft in vluchtelingenkampen die meer dan 70 jaar geleden geïnstalleerd werden om de Palestijnen op te vangen die door de oorlog van 1948 ontheemd waren.

Stroomonderbrekingen zijn dagelijkse kost en duren vele uren lang. Het meeste kraantjeswater is ondrinkbaar

De 16 jaar oude Israëlische blokkade heeft meer dan 80% van de bevolking in armoede gedompeld, met vele mensen die totaal afhankelijk zijn van de voedselvoorzieningen geleverd door de Verenigde Naties. Stroomonderbrekingen zijn dagelijkse kost en duren vele uren lang. Het meeste kraantjeswater is ondrinkbaar, wat de families ertoe noopt ontzilt water te kopen bij privéverkopers.

Israël is niet bereid zijn blokkade van Gaza op te heffen zolang Hamas de enclave beheert. Egypte fungeert dikwijls als bemiddelaar tussen Fatah, Hamas en Israël. Hoewel Egypte de bevolking van Gaza steunt, hebben zijn veiligheidsmaatregelen niettemin geholpen om de economie van Gaza te vernietigen.

De Egyptenaren hebben hun grenzen met Gaza gesloten gehouden en tunnels vernield die gebruikt werden om goederen in Gaza binnen te smokkelen, met de bedoeling om de bedreigingen van militanten, die daar gevestigd zijn, tegen te houden.

Israël heeft echter de laatste jaren enkele kleine stappen gezet om Gaza’s lot te verlichten, zoals het verlenen van 20.000 werkvergunningen in Israël. Maar er is weinig hoop dat er een vredesakkoord komt dat een betekenisvolle verbetering van de levensomstandigheden bewerkstelligt.

Wat nog verder de toestand compliceert, is de aanwezigheid in Gaza van een kleine gewapende groep, onafhankelijk van Hamas, die verantwoordelijk was voor de recente aanvallen van Israel in augustus.

Militanten van Hamas voeren verkiezingscampagne. Foto: Ludo De Brabander

Gedurende de laatste golf van spanning begin augustus, vuurde de Islamitische Jihad ongeveer 1000 raketten af naar Israël nadat het een van hun leiders gedood had. Het Iron Dome anti-projectielen defensiesysteem intercepteerde ze praktisch allemaal en verhinderde dat er doden vielen. Maar Israël antwoordde met luchtaanvallen die huizen vernietigden in Gaza. Het drie dagen durende conflict leidde tot 40 doden in Gaza, waaronder 17 kinderen.

Het gebrek aan lokale kansen betekent dat vele jongeren in Gaza opvoeding beschouwen als een ontsnappingsroute. Het niveau van geletterdheid in het afgesloten gebied is hoog en vele mensen spreken een tweede en zelfs een derde taal, dikwijls dankzij online lessen. Toen Egypte tijdelijk zijn grenzen met Gaza opende in 2018, verlieten tientallen duizenden bewoners het gebied om zich te vestigen in landen van het Midden Oosten en verder.

 

Dit artikel verschijnt als deel van een samenwerking tussen DeWereldMorgen en Refu-Interim.

Vertaling: Roos De Witte.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!