Filmrecensie -

‘Cry Macho’ van Clint Eastwood: De hoed van de cowboy en het afscheid van de macho

“Dat macho-gedoe wordt overschat” zegt het Clint Eastwood personage tegen de tiener waarmee hij optrekt in ‘Cry Macho’. Een mix van neo-western, buddy en road movie waarin de 91-jarige iconische acteur-regisseur speelt met zijn eigen imago en het heldenverhaal dat de Amerikaanse cinema zo gretig cultiveert.

vrijdag 22 april 2022 14:36
Spread the love

 

“De Verenigde Staten van Amerika liggen aan het einde van een weg die begon in de wildernis. Ons verleden is geen dood verleden maar leeft voort in elk van ons. Bij onze voorvaders zat de beschaving binnenin, terwijl het wilde werd geuit. Als hedendaagse Amerikanen leven we in de cultuur die zij creëerden, maar in ons blijft het barbaarse voortbestaan. Wij leven wat zij droomden, wij dromen wat zij beleefden” schreef T.K. Whipple in Study Out the Land.

Clint Eastwood draait Cry Macho. Foto Claire Folger.

Het westerngenre

De Hollywood western is een populair genre dat leeft en evolueert. Het is een vitaal medium dat heden en verleden samenbrengt, dat zowel de geschiedenis van Amerika als de hedendaagse socioculturele spanningen van het land onderzoekt. Het is geen toeval dat Clint Eastwood (°1930) als acteur en regisseur het western genre koesterde. Zijn films vertellen fragmenten van het Amerikaanse verhaal.

Als acteur zag Clint Eastwood, met personages die varieerden van cliché (Rawhide) tot karikatuur (de spaghetti-westerns van Sergio Leone), het genre veranderen. Als regisseur koos hij voor westerns die ondanks hun tijdloze, metaforische dimensie duidelijk in de werkelijkheid waren verankerd. Films als High Plains Drifter (1973), The Outlaw Josey Wales (1976), Bronco Billy (1980), (neo-western) Honkytonk Man (1982), Pale Rider (1985) en Unforgiven (1992).

Cry Macho: De cowboy en de filmmaker.

Terug in het zadel

Na het Oscarbekroonde Unforgiven leek Eastwood afscheid te hebben genomen van het westerngenre. Met films als A Perfect World (1993), The Bridges of Madison County (1995), Mystic River (2003), Million Dollar Baby (2004), Flags of our fathers (2006), Letters from Iwo Jima (2006), Gran Torino (2008), Invictus (2009), J. Edgar (2011), American Sniper (2014), Sully (2016), The 15:17 to Paris (2018), The Mule (2018) en Richard Jewell (2019) volgde hij dertig jaar lang een ander traject. Tot hij verrassend opdook voor en achter de camera van Cry Macho (2021), een door Nick Schenk geschreven neo-western die ook elementen leent van andere populaire genres als de road movie en de buddy movie.

“Toen Unforgiven af was zei ik: ‘Ik denk niet dat ik nog iets met paarden ga doen’,” bekent Eastwood in een making-of documentaire, “en toen kwam Cry Macho. Ik kreeg deze film eigenlijk al 50 jaar geleden. Toen producent Al Ruddy vroeg of ik hem wilde doen zei ik ‘Ik ben te jong voor die rol’. Het project werd aan de kant geschoven. Ongeveer een jaar geleden haalden we hem tevoorschijn en ik dacht: ‘nu heb ik de juiste leeftijd.’ Het leek me leuk om te doen.” De 91-jarige acteur-regisseur klom terug in het zadel. Als televisie- (Rawhide) en filmacteur reed Eastwood geregeld paard maar “opeens doe je het nooit meer. Dertig jaar lang. Maar als je in de beugels bent gestapt is het net als altijd.”

Cry Macho van Clint Eastwood: On the road met een kind. En een haan.

Zachtaardige neo-western

“Ik vond (hoofdpersonage) Mike Milo interessant omdat hij anders is,” zegt Eastwood, “het was leuk om een man te nemen die afgeschreven is en hem weer tot leven te wekken.” Cry Macho opent in 1979 met het ontslag van de voormalige rodeo-ster en paardentrainer Milo door werkgever Howard Polk, die afscheid neemt met een vernietigend “You’re a loss to no-one.” Om een jaar later de door een ongeval en verslaving uitgetelde cowboy opnieuw aan te werven. Opdracht: zijn 14-jarige zoon Rafo (rebels en betrokken bij hanengevechten) uit de handen van zijn Mexicaanse moeder te halen en terug te brengen naar Polks ranch in New Mexico.

Cry Macho gaat met adembenemende landschappen, fraaie zonsopgangen en loslopende paarden meteen voor de western look en jaagt er snel enkele expositiescènes door. Clichématig maar in westerntraditie worden personages vooral geschetst via wat ze doen en de tocht die ze ondernemen. De plot is evenwel rudimentair, de spanning beperkt, gewelduitbarstingen ontbreken en de haan Macho die de oude man en de jongen vergezelt blijkt de enige actieheld. Dit is een rustige, contemplatieve en zachtaardige neo-western, geen verheerlijking van de Eastwoodmythe maar een afscheid van diens machopersona. Brutale conflicten maken plaats voor transmissie, voor het doorgeven van wijsheid en het delen van ervaringen.

Cry Macho van Clint Eastwood: De cowboy, de hoed en het paard.

Team Eastwood

“Uiterst bedankt dat jullie zo’n geweldige crew zijn. Het is ijskoud, dus laten we ergens gaan opwarmen.” Het bedankje van Eastwood dat we zien in de making of van Cry Macho is gemeend. Eastwood werkt al jaren voor dezelfde studio (Warner) en met quasi dezelfde medewerkers. “Het is een grote groep mensen die allemaal weten wat ze doen,” klinkt het nuchter, “en ze zijn allemaal experts in hun vakgebied. Mijn taak is ze allemaal samen te brengen, zorgen dat ze geïnteresseerd zijn en het dan los te laten.”

Dat levert een ontspannen sfeer en ook een zekere nonchalance op. Eastwood slooft zich niet uit om het meest artistieke shot in te blikken en houdt zich vast aan zijn vertrouwd motto ‘keep it simple’. Boodschap en symboliek zijn even duidelijk als eenvoudig. Maar de chemie tussen mens en dier, tussen acteurs onderling, werkt. Omdat Eastwood iedereen respecteert, niemand als ‘vee’ (“actors are cattle” zei Alfred Hitchcock ooit) behandelt. Hij is ook iemand die zijn eigen geschiedenis (lees: carrière) en verleden (lees: invloeden op zijn talent) nooit vergeet.

Cry Macho van Clint Eastwood: Man met een missie.

Afscheid van de macho

Het is geen toeval dat westerns als High Plains Drifter en Unforgiven een eerbetoon aan zijn leermeesters/mentors Sergio Leone en Don Siegel bevatten (via respectievelijk grafstenen en een generiekvermelding) en dat Cry Macho via een variant van de rodeorijder uit Bronco Billy Eastwoods machopersona fileert. In de lijn van eerdere doorlichting van toxische mannelijkheid (Gran Torino), heldendom (Sully, The 15:17 to Paris) en de afnemende autoriteit van de witte man (The Mule, Richard Jewell).

Voordien had Eastwood ook al niet nagelaten de complexiteit en ambiguïteit van de tough guy, de held die verbonden was met de mannelijkheidscultus en het heldenverhaal dat Amerika met haar droom verbindt, bloot te leggen en duidelijk te maken dat geharde mannen vaak ook foute mannen zijn. Door de dosering van actie, opwinding en tragiek leek dat soms een apologie voor geweld en wraak (het Dirty Harry personage, American Sniper) al gaat de interesse van de filmmaker vooral uit naar de absurditeit en impact van geweld (The Gauntlet, A Perfect World, Million Dollar Baby) en draaien zijn verhalen rond outsiders die allesbehalve rolmodellen zijn.

Cry Macho van Clint Eastwood: Zachtaardige, romantische western.

Uit Cry Macho weert Eastwood alle dubbelzinnigheid, sensatiezucht en sadisme om via slow cinema naar de essentie te gaan. Echte mannelijkheid bestaat er uit het achterwege laten van machismo. “This macho thing – it’s overrated” zegt Mike aan Rafo (“You’re angry, it’s bad for you at your age” repliceert die op een ander moment). Eastwood neemt afscheid van de macho en tegelijk ook van het imago dat hij een carrière lang meedroeg. De man achter de mythe is gewoon een man. Een oude man die zich jonger droomt (de romantische scènes hebben een onwerkelijkheidsgehalte) en die iets wil overdragen aan zijn jonge reisgezel. Het besef dat de machoheld een verzinsel is en fouten individuen menselijk maken.

De hoed van de cowboy

“Mag ik je hoed eens?” vraagt Rafo. “Nee” is het korte antwoord van Mike. Waarom? “Het is een cowboyhoed en jij bent geen cowboy.” Wie in deze dialoog van Cry Macho (Eastwoods hoed is afgeleid van het hoofddeksel dat hij droeg in Honkytonk Man en Bronco Billy, twee brokken emotie en nostalgie) een overgangsritueel of (eventueel racistische) ideologie ziet slaat de bal mis. Het gaat om een gevoel, een levenswijze: een paardrijder in het landschap, met een hoed op het hoofd en de blik gericht op de horizon.

Cry Macho van Clint Eastwood: Een mix van western, road movie en buddy movie.

“Een cowboy is iemand die met vee werkt. Je werkt met dieren. Je rijdt ermee rond. Als je moe wordt drink je een paar biertjes, gaat zitten en vertelt verhalen. Dat is het ongeveer.” Eastwood formuleert het bewust simpel. Om Shakespeare te parafraseren: al die in narcisme gedrenkte ernst is volgens de cineast much ado about nothing. Het leven en film maken stellen niet zo veel voor, we nemen plaats bij het kampvuur en vertellen elkaar verhalen. Terwijl de tijd voorbijgaat en de vergankelijkheid tastbaar wordt. Soms levert dat grote cinema op. Maar op andere momenten gewoon een ontroerende, mooie film. Zoals Cry Macho, Eastwoods afscheid van zijn masculiene persona.

 

CRY MACHO van Clint Eastwood. USA 2021, 104’. Met Clint Eastwood, Dwight Yoakam, Daniel Graulau, Amber Lynn Ashley, Natalia Traven, Fernanda Urrejola, Ivan Hernandez. Scenario Nick Schenk naar N. Richard Nash. Muziek Mark Mancina. Fotografie Ben Davis. Montage Joel Cox & David S. Cox. Distributie Blu-ray & dvd: Warner.

Filmicoon Clint Eastwood. 91-jarige regisseur van Cry Macho.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!