Vijf jaar geleden beloofden regeringen in Parijs om urgente actie te ondernemen tegen de klimaatcrisis. Nu we de vijfde verjaardag van die belofte vieren, is de tijd gekomen om de inventaris op te maken van de geboekte vooruitgang en activiteiten om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden Celsius. Eén ding is duidelijk: om de doelen van Parijs te halen, zullen we  de expansie van de productie van fossiele brandstoffen moeten stoppen.

Succesvolle stappen

Ondanks ongunstige geopolitieke ontwikkelingen en een ongekende wereldwijde gezondheids- en economische crisis zijn in de afgelopen vijf jaar zeer succesvolle stappen gezet wat betreft de inzet van schone oplossingen.

Na 2015 werd zonne-energie de goedkoopste vorm van elektriciteit in de geschiedenis en halveerden de kosten van batterijen voor elektrische auto’s. China, de Europese Unie, Japan, Korea en veel andere landen, inclusief Costa Rica en Denemarken, beloofden toe te werken naar CO2-neutraliteit tegen het midden van deze eeuw, en de Verenigde Staten zullen hopelijk snel volgen.

Maar hoewel dat redenen zijn voor hoop, bevindt de planeet zich “in een gebroken toestand”, zoals VN-secretaris-generaal António Guterres onlangs zei. Zonder uitzonderlijke ambitie riskeren we een enorme catastrofe.

Start de transitie

We moeten dringend onze inspanningen verhogen en nieuwe, stevige maatregelen nemen om de belofte na te komen die vijf jaar geleden gedaan is. Doen we dat niet, dan zijn de kosten onvoorstelbaar, voor iedereen, maar in het bijzonder voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen op aarde.

Een van die maatregelen ligt voor de hand, en wordt toch consistent genegeerd in nationale klimaatplannen en uitgesloten in wereldwijde klimaatdiplomatie: we moeten stoppen met de uitbreiding van de productie aan fossiele brandstoffen en beginnen met een rechtvaardige transitie met een duidelijk eindpunt in zicht.

De groeiende kloof tussen de productie van fossiele brandstoffen en onze klimaatdoelen vraagt om een herdefinitie van het begrip “klimaatleider”. Het 1,5 graden-doel is bijzonder veraf, en we moeten daarom knippen in zowel de vraag als het aanbod. 

We moeten de vraag naar fossiele brandstoffen verminderen, maar tegelijkertijd een einde maken aan de expansie van de fossiele brandstoffenexploratie en einddata vaststellen die stroken met de noodzaak van klimaatneutraliteit. Oliebedrijven die de urgentie van de klimaatcrisis begrijpen, worden uitgenodigd hun bijdrage hieraan te leveren.

Einddatum fossiele brandstoffen

Rijke, gediversifieerde landen die fossiele brandstoffen produceren, moeten snel en als eerste handelen om te bewijzen dat een transitie en uitfasering van olie- en gasproductie niet alleen mogelijk is, maar ook verantwoord.

Er moeten initiatieven genomen worden om getroffen gemeenschappen en werknemers te helpen zich aan te passen aan een veranderende arbeidsmarkt, om te garanderen dat sociale rechtvaardigheid, duurzame werkgelegenheid en klimaatactie hand in hand gaan. Zonder een rechtvaardige transitie zal de publieke steun voor een versnelde groene transitie haperen.

Dit bewezen concept moet realtime wereldwijd gedeeld worden, samen met lessen, technologie, capaciteitsopbouw en financiële steun voor plaatsen waar de transitie veel uitdagender zal zijn.

Onze landen, Costa Rica en Denemarken, hebben de belangrijke eerste stappen gezet op weg naar een einddatum voor de productie van fossiele brandstoffen, en maken samen met een groeiende groep landen, publieke financieringsinstituten en subnationale overheden een einde aan de expansie van olie en gas.

En hoewel een gezonder klimaat op zichzelf een motivatie vormt, verschaft een tijdige en geplande uitfasering van de olie- en gasproductie ook de juiste achtergrond voor meer investeringen in groene energie, waarmee tegelijkertijd hoogwaardige banen worden gecreëerd.

Deze transitie heeft alleen succes als er snel en grondig een einde wordt gemaakt aan de subsidies voor fossiele brandstoffen. Nu we bouwen aan een betere wereld na de covid-19-crisis, dreigt het blijven steunen van de fossiele brandstoffenindustrie via herstelpakketten een case study van geldverspilling te worden.

2021

Het jaar 2021 wordt van cruciaal belang voor klimaatactie en we denken dat dit het jaar moet worden waarin wereldwijde inspanningen om de expansie van olie en gas een halt toe te roepen, een sleutelcomponent worden in de wereldwijde actie om de klimaatcrisis op te lossen.

Onze landen zijn bereid een buitengewone rol te spelen om onze nationale acties een hefboomwerking te geven en in te spelen op het internationale momentum om afscheid te nemen van olie en gas. We kijken uit naar samenwerking met al onze vrienden en bondgenoten om de productiekloof te slechten en een toekomst op te bouwen waar we trots op kunnen zijn.

Dan Jørgensen is de Deense minister voor Klimaat, Energie en Nutsvoorzieningen, Andrea Meza Murillo is de Costa Ricaanse minister voor Milieu en Energie.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij IPS-partner Climate Home News.