Geen
Grexit om demografische redenen, Griekenland en ook Spanje staan voor een
horrorscenario wat actieve bevolking betreft. Nederland had slechtere
startpositie in zelfde demografisch vooruitzicht als België. Japan en 
Duitsland, verliezers in WO2, met een gelijklopend negatief saldo in de
generatiewisseling, 70 jaar na het einde van de oorlog. VSA is enige land
met een continue + saldo in de generatiewisseling. Rusland grotere
compensatie van het aantal slachtoffers WO2 geeft grotere dip in wisseling
generaties, maar niet zo groot als Duitsland. China’s overschot van 180%
in de generatiewissel in 1990 zakt tot 0% in 2015 en tot -25% in 2020 om
vanaf 2040 nog verder te dalen.

IMF en ook OESO zijn roepende in de woestijn om de
migratiegrendels in Europa open te breken en Afrika massaal uitzicht te
bieden
op een beter bestaan. Niet elke Afrikaan zal naar Europa komen,
maar
Afrika is nodig voor het overleven van Europa. De alsmaar verdere
ontvolking van Oost-Europa zal deze migratiebehoefte nog verder voeden.

De
Database
Dewulf  met de bevolkingspyramides, een geschenk uit de hemel

Met een
splijtende methode te ontwikkelen om de generatiewissel in beeld te brengen, het verleden
te begrijpen in z’n demografische impact op economie en (besparings)beleid,
en om op de toekomst vooruit te zien, konden we niet bij de pakken blijven
zitten, ook al deden politiek en media dat wel, tot ze door de demografie
worden ingehaald. De gedetailleerde methode
om voor Duitsland, België en ook Nederland jaar per jaar de
leeftijdsverdeling op te zoeken is maar voor een beperkt aantal landen
mogelijk.

Tot we de Database
Dewulf  ontdekten, met bevolkingspyramides
tussen 1950 en 2100 voor alle landen, regio’s, subregio’s en continenten
in de wereld en dit op basis van de overzichten en prognoses van de medium
variant van de United Nations, Department of Economic and Social Affairs,
Population Division. World Population Prospects: The 2012 Revision. In de
negentiger jaren hadden we daar ook nog in gesnuisterd in de bib van de Nationale
Bank en op basis van A3 copies de gegevens manueel ingebracht in onze
IBM-cloon met het programma Symphony,
een DOS-softwareprogramma, dus nog voor ‘Windows’ het simpele werk met een
huiscomputer met ettelijke jaren vertraagde omwille van de geheugenverslindende
‘vensters’. Heb toen al gedacht dat deze gegevensstock nog wel eens
digitaal boven water zou komen maar nooit gedacht dat dit onder een
vorm zou zijn die me zou toelaten om de methodiek van de ‘generatiewissel’
op alle landen van de wereld in een zeer ruim evolutiebestek toe te
passen, en dit aan gemiddeld 10 minuten per land. Het resultaat van deze
toepassing wil ik de regelmatige of toevallige lezer niet onthouden.

Kwaliteit van de gegevens Dewulf:

De kwaliteit van de gegevens Dewulf is excellent, ook al geven ze een beeld in
leeftijdsgroepen van 5 jaar, die telkens 5 jaar verspringen. Door de 10-24
jarigen en de 50-64 jarigen te groeperen en de tijdsreeks uit te breiden
van 1990 tot 2040, dus telkens 25 jaar voor 2015 en 25 jaar na 2015 komt
een uitzonderlijk beeld tot stand die de wisseling in de actieve bevolking
van elk land haarfijn in beeld brengt.
 
We hebben deze gegevens getoetst aan
onze eigen berekening over Duitsland, België en Nederland en deze liggen
volledig in dezelfde lijn, ook al zijn de door ons verwerkte gegevens
punctueler omdat per leeftijdsjaar en per onderzoeksjaar de evolutie veel
exacter in beeld gebracht wordt. De gegevens Dewulf doorstaan echter met
glans deze toets
en zij openen een wereld van grafisch beeld van de generatiewissel in alle
landen waar wij in de verste verten niet van hadden kunnen dromen.
 
1. Vergelijking Duitsland, België en Nederland
 
Een
vergelijking tussen de generatiewissel 10-24 jarigen en 50-64 jarigen tussen 1990 en 2040 in
verschillende landen is leerrijk en legt verschillende pijnpunten bloot,
in het verleden zowel als in de toekomst. De
vergelijking wordt gemaakt in de absolute aantallen van de 10-24 jarigen,
versus de 50-64 jarigen en het verschil. Maar ook op basis van het % overschot of tekort van deze
wisseling 10-24 jarigen tav de 50-64 jarigen in elk jaar van de observatie. Het
betreft dus de generatiewissel de komende 15 jaar vertrekkend van het
moment van observatie.

Zoals reeds in vorige
BuG 267 aangegeven is Duitsland al vanaf 1990
geconfronteerd met een tekort in de generatiewissel die ondermeer
vanaf 2000 geleid heeft tot HARTZ maatregelen die pas in 2006, met de
steun van de sociaal democratie, alle arbeidsreserves hebben aangesproken en
uitgeput. Duitsland is op het eind van z’n Latijn en dit op een ogenblik dat
de grote tekorten in de generatiewissel zich pas echt aandienen.

In Nederland is er
een sterke daling geweest van het overschot op de generatiewissel die
haar in 2000 op het niveau van België bracht en in 2010 op het
niveau van Duitsland. In Nederland en België zal het negatief saldo op de
generatiewissel toenemen tot 20% in 2020 om dan, vlugger in België dan in
Nederland, terug af te nemen en in 2040 gelijk te komen met Nederland, dwz
dat er zelfs in 2040 nog sprake zal zijn van een beperkt tekort in de
generatiewissel de komende 15 jaar, dus tot 2055. In Duitsland zal dan
nog altijd een tekort bestaan van -30%.

Duitsland

  

Het negatief saldo op de generatiewissel in Duitsland is 30%, gerekend
vanaf 2015 en meer dan 40% in negatief in 2020. Deze negatieve evolutie
gebeurt in een pijlsnel tempo, om dan enigszins te verminderen tot -25%
vanaf 2035, dwz in de 15 jaren volgend op 2035.

Gaat Duitsland z’n welvaartspeil kunnen handhaven enkel door
productiviteitsstijging en automatisering? Wat betekent de
bevolkingsdaling, die op de achtergrond speelt, voor de koopkracht van de
bevolking en de binnenlandse economie. Wat is het samenspel met andere
economieën. En wat met de immigratie?

De dag voor we onze BuG de wereld instuurden hield de Duitse statistische
dienst een persconferentie over de bevolkingsevolutie in Duitsland tot
2060, 5 jaar verder dan bovenstaande berekening, zie persbericht

Duitse Destatis van 28/04/2015.
 
Nederland

Nederland vertoont hetzelfde profiel als België, alleen hadden zij
vroeger dan België te maken met een groter jongerenoverschot in de
generatiewissel. De leerplicht die maar tot 16 jaar geldt in Nederland,
het ontbreken van een beperking op de minimumduur van contracten en het
inschrijven van stages als ‘werk’ maakte dat in Nederland de inschakeling
van jongeren in de ‘arbeidsmark’ niet alleen administratief maar ook in
de feiten een grotere impact had. Hiermee konden zij het overschot op de
generatiewissel bufferen evenwel ook aangevuld met specifieke sociale
afbraak zoals in Duitsland, het ‘gids’land (naar de afgrond).

In België speelden deze bufferelementen niet zodat er in België een grotere
arbeidsreserve aanwezig is om het negatieve saldo in de generatiewissel op
te vangen.
 
België
  

In België
was daarbij het jeugdwerkloosheids% lager dan in Nederland, 7,3% in België
in vergelijking met de 7,7% in Nederland, zie daarvoor de Eurostat
statistiek in
BuG
243. De evolutie van de generatiewissel in Nederland en
België zal gelijklopend gebeuren, met zoals gezegd, België in een betere
uitgangspositie.
 
2. Generatiewissel in Duitsland en Japan
 
Japan staat evenzeer als Duitsland voor een horrorscenario in de
actieve bevolking.
 

10 jaar vroeger dan in Duitsland heeft het deficit op de generatiewissel
in Japan dramatische vormen aangenomen, -27% in 2005 om tot -30% te dalen
in 2012. Dwz vanaf 2000 bevindt Japan zich in een dynamiek waar jaar op
jaar meer 50-64 jarigen uitstromen dan jongeren instromen. Met wisselend succes
heeft Japan deze aderlating gecompenseerd met automatisering, productiviteitsstijging
en verlaagde levensstandaard, ook al om niet te veel beroep te moeten doen op
immigratie. Maar de lichte verbetering van de generatiewissel in Japan in
2015 is maar de voorbode voor een nieuwe terugval tot -40% vanaf 2025.
Intussen moet Duitsland ook vanaf 2020 de bittere pil van -40% op de
generatiewissel de komende 15 jaar, dwz tot 2035 uitzweten.

Zien hoe de 2 verliezers van WO2 het negatieve saldo op de samenstelling
van hun actieve bevolking zullen doorstaan. Hoe andere landen er op zullen
reageren, hoe dit negatieve saldo, met ouder wordende bevolking en
vrijkomende woningen zich zal vertalen in immigraties die onontkoombaar
hun weg naar deze vrijkomende woningen én vrijkomende plaatsen op de
arbeidsmarkt zullen vinden.

Voor het eerst na WO2 zal de vergrijzing zorgen voor een jongerentekort op
de arbeidsmarkt zoals Bart Sturtewagen ook al vaststelde in De Standaard.

Japan
  

In 2 golven
ziet Japan haar tekort in de generatiewissel stijgen, eerst tot -30%, dan
tot bijna -40%, voor Japan moet het ergste nog komen.
 
3.
Duitsland, Griekenland en Spanje
 

Het naast elkaar plaatsen van de saldo’s op de generatiewisseling in de
actieve bevolking Duitsland, Griekenland en Spanje doet even slikken. Zoals in België en Nederland vanaf 
2010 met -10% begint ook voor Griekenland en Spanje de rit naar onder. Niet
toevallig want de babyboom heeft in alle naoorlogse landen gespeeld, met
een wisselend vervolg in diverse landen langs geboortecijfers, overlijdens
en immigratie waar vooral Spanje de absolute koploper was een decennium
lang.
Waar in Nederland en België het negatief saldo op -20% stabiliseert zakt
het in Griekenland en Spanje verder tot -30%in 2020, Duitsland zit dan al
op -40%, maar in Griekenland en Spanje gaat de daling verder tot bijna
-40% in 2035, waar het in Duitsland terug opklimt tot -25%.

Vooral in
Spanje, maar ook in Griekenland was er een aanzienlijk arbeidsoverschot
bij de jongere generaties tot 2005, die zich dus al voor de crisis van 2008
had opgehoopt in de werkloosheid. De toekomst ligt echter, ook voor
de jongeren in Spanje en Griekenland open.

Door de druk op de arbeidsmarkt vanuit een beperkt arbeidsaanbod wordt het
gemakkelijker om de jongeren en werklozen in de arbeidsmarkt te integreren en komen er
meer middelen vrij voor economische ondersteuning en voor de publieke
dienstverlening, die meer dan private of commerciële tewerkstelling voor
een return zorgen naar de sociale- en bestaanszekerheidssystemen, die
daarbij minder personen ten laste moeten nemen.

Elke politieker, meer in het bijzonder Merkel, die deze grafiek onder ogen neemt zal eens
hartelijk lachen met alle scenario’s rond een eventuele Grexit, die ook al
om zuiver demografische redenen uitgesloten is.
 
Griekenland

 
Spanje

 
4. Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittanië

Twee landen die de schok van de generatiewisseling minder zullen ondergaan
zijn Frankrijk, heeft het collaborerende Vichy-regime daar wat mee te
maken? en Groot-Brittanië
waar de oorlog, behoudens bombardementen, niet heeft huis gehouden.
 

Het hemelsbreed verschil met Duitsland valt hier op.Hogere
arbeidsreserve vanuit de jeugdwerkloosheidtot 2005, laag negatief saldo in
de generatiewissel, maximaal -5% voor Frankrijk en een dip in het Verenigd Koninkrijk
van – 12% die er pas in 2020 zit aan te komen.
In Frankrijk en Verenigd Koninkrijk zal men dus meer dan in andere landen
afhankelijk zijn van beleidsmaatregelen en zal de anti-Europese reflex een
grotere voedingsbodem kunnen krijgen, omdat verkeerdelijk, de
verantwoordelijkheid op Europa zal gestoken worden. Het zal voor Frankrijk
en Verenigd Koninkrijk juist Europa zijn, die wat lucht aan hun beperkte
generatiewissel kunnen geven, want meer apart en geïsoleerd zullen deze 2
landen,juist omwille van deze demografische situatie, meer gemakkelijk
hun boontjes kunnen doppen.

Frankrijk

Verenigd Koninkrijk

5. Duitsland, Rusland, China en de VSA

Omdat het niet opkan, en omdat we het zelf graag wisten, nog een vergelijkend beeld van Duitsland, Rusland, China
en de VSA.
  

Duitsland blijft op bodemkoers liggen wat generatiewissel betreft. Na een
verhoging van het saldo in de generatiewissel van 1990 tot 1995, 
benadert Rusland in 2015 even met -25%
de generatiewissel in duitsland. De slachting die het nationaalsocialisme
in de Sovjet-Unie heeft aangericht en die tientallen miljoenen
slachtoffers geëist heeft, determineert nog altijd de demografie in
Rusland. Het
generatietekort lost zich volledig op tegen 2030 waar opnieuw evenwicht in
de generatiewissel tot stand komt, jaar, waarop Duitsland blijft
hangen op -30%, en waar Rusland in 2040 opnieuw op aansluit voor de
jaren tussen 2040 en 2055. Dat is allemaal ver weg, maar de strijd om
werknemers wordt het komende decennium gestreden.

Niet door de USA evenwel die er als enigste land in de wereld in geslaagd
zijn, of slagen om hun generatiewissel in de actieve bevolking voortdurend in positief te houden,
ook al was er een groot overschot sinds 1990. Van 68% overschot daalt dit
tot 9% in 2010 dan vermindert dit verder tot 3% in 2015. Door de aanzienlijke
arbeidsreserve die dat meebracht kon een grote druk gelegd worden op de
lonen en flexibel werk, zeker in een land met een sociale- en
bestaanszekerheid van een ontwikkelingsland. Daarbij speelde ook dat de
VSA in alle wereldconflicten aanwezig was of in plaatselijke conflicten
betrokken was maar deze altijd buiten hun landsgrenzen hebben uitgevochten.

China komt, als ontwikkelingsland, vanuit een constant overschot op de
generatiewissel, 180% in 1990; naar een toestand van evenwicht in 2015 en
een tekort dat zich vanaf 2015 meer en
meer zal laten voelen tot -25% vanaf 2020 om dan te stabiliseren tot 2035
en dan opnieuw verder te verhogen. Of deze evolutie het
komende decennium een impact zal hebben op productie en export is maar de
vraag, alleszins zal ook in China een (eventueel) groeiende werkloosheid
kunnen geabsorbeerd worden en voor een grotere stabiliteit zorgen.
  
Rusland

 
China

VSA

En de derde wereld, de Oost-Europese landen?

We stoppen
hier ons overzicht. De derde wereldlanden, China dus niet te na gesproken,
en ook de Oost-Europese landen op Oost-Duitsland na dat we al besproken
hebben, vormen een hoofdstuk apart,
zeker op het vlak van de demografie.

Deze grafische overzichten van de demografische ontwikkeling van 1990 tot
2040 zijn een uiterst rijke bron om het samengaan met economische
ontwikkeling te toetsen. Hierbij is van belang onderscheid te maken 
tussen
 
– samengaan van 2 fenomenen
– het verband dat eventueel kan bestaan tussen deze 2 fenomenen en
– de richting van het verband, dwz oorzakelijkheid, oorzaak en gevolg.
 
Maar blijkbaar is verdere analyse of onderkenning, zoals voor de gedachtenis en herdenking van de
ravages van het nationaalsocialisme, te veel gevraagd van de
beleidsvoerders, politici en journalistiek. Hun agenda’s zijn te druk om
nog oog
te hebben voor het elementaire, ook al ligt dit voor het grijpen. Als dan
de wetenschappelijke instituten het nog laten afweten wat demografie,
economische en maatschappelijke vraagstelling betreft dan kunnen we alleen
maar verder timmeren aan de weg die, zoals het een ‘marxistische’ analyse
past, zichzelf een toekomst zal bereiden. En op die weg liggen 
briljante ideeën die we zomaar voor het oprapen hebben.

Fiches generatiewisseling voor elk land – wie vraagt die krijgt

Omdat het niet evident is uit Database
Dewulf  en z’n bevolkingspiramides de
generatiewisselingen af te leiden bieden wij een service aan om op vraag
de grafieken per land  te genereren en door te sturen. Dus wie
geïnteresseerd is laat maar weten.

Bedenkingen, ander meningen en vragen

Wie bedenkingen heeft bij de grafieken of onze commentaar kan dit altijd
laten weten, het is in de dynamieken van verschillende meningen en vragen
dat het eigen inzicht vergroot en het onderzoek meer accuraat wordt. Dus
graag.

Jan Hertogen, socioloog
www.npdata.be