Zimbabwe blijft in de greep van een gewelddadige, autoritaire cultuur. Met de presidentsverkiezingen van 2023 in het vooruitzicht neemt de repressie ten aanzien van opposanten alleen maar toe. We spreken over vakbondswerk in die moeilijke context met Florence Mucha Taruvinga, de nieuwe voorzitter van de vakbondskoepel ZCTU.
Zimbabwe blijft in de greep van een gewelddadige, autoritaire cultuur. Met de presidentsverkiezingen van 2023 in het vooruitzicht neemt de repressie ten aanzien van opposanten alleen maar toe. We spreken over vakbondswerk in die moeilijke context met Florence Mucha Taruvinga, de nieuwe voorzitter van de vakbondskoepel ZCTU.
Arrestaties van ZCTU-kopstukken
Hoewel de autoritaire president Robert Mugabe in 2017 van de macht werd verdreven, heerst in Zimbabwe nog altijd veel politiek geweld. De regeringspartij ZANU-PF is niet van plan om de macht zomaar te delen. Toen in 2018 massaal protesten uitbraken tegen de hoge brandstofprijzen en de economische malaise, opende de partij de jacht op vakbondsleiders. De voorzitter van ZCTU, Peter Mutasa, algemeen secretaris Japhet Moyo en vice-algemeen secretaris Thomas Masvingwe werden gearresteerd. Ze zijn intussen weer vrijgelaten. Niettemin worden nog regelmatig vakbondsleiders opgepakt, omdat ze opkomen voor de arbeidsrechten.
Welke gevolgen heeft de crisis voor de arbeidsmarkt?
Taruvinga: “Zo’n 87% van de jobs in Zimbabwe is intussen informeel. De resterende 13% formele jobs wordt steeds meer geïnformaliseerd. Veel Zimbabwanen met een contract proberen daarom iets extra’s bij te verdienen naast hun gewone job.”
Hoe is het om als vrouw voorzitter van een vakbond te zijn?
Taruvinga: “Het feit dat ik als 33-jarige vrouw voorzitter ben, toont dat de inspanningen van ZCTU om jongeren en vrouwen te betrekken, lonen. Ik werk in de energiesector als elektricien, waardoor ik gelukkig een formele baan heb. Ik ben al vroeg actief geworden in de energievakbond en was eerder ook vicevoorzitter van die organisatie.
“Er is veel geweld op het werk, en vrouwen zijn bang. Mannelijke tegenstanders maken het de vrouwelijke leiders vaak moeilijk.” – Florence Mucha Taruvinga, voorzitter van ZCTU
Anderzijds vertaalt de repressieve politieke context zich in een giftige sfeer op de werkvloer. Er is veel geweld op het werk, en vrouwen zijn bang. Mannelijke tegenstanders maken het de vrouwelijke leiders vaak moeilijk.”
Wat motiveert je om door te zetten?
Taruvinga: “Als vakbondsleider moet je motivatie goed zijn. Je moet bezeten zijn van je doel, en je doel moet de moeite waard zijn. Ik doe het uit noodzaak. Er zijn mensen in mijn omgeving die hongerlijden. Dat kan niet. Alles wat we doen, is sowieso ‘politiek’. Dan ga ik er liever voluit voor.”
De oppositiepartij Citizens Coalition for Change (CCC) heeft in maart de tussentijdse verkiezingen gewonnen. Geeft dat je hoop voor de toekomst?
Taruvinga: “Nee, de politici wisselen vaak van positie. Wij bekijken het hele plaatje. Onze vakbond wil vooral onafhankelijk zijn om de belangen van arbeiders correct te vertegenwoordigen. We hebben geen band meer met de CCC, maar werken wel samen met de studenten om veranderingen door te duwen.”
“Onze vakbond wil vooral onafhankelijk zijn om de belangen van arbeiders correct te vertegenwoordigen.” – Florence Mucha Taruvinga, voorzitter van ZCTU
Is internationale solidariteit belangrijk voor jullie vakbondswerk?
Taruvinga: “Dankzij internationale solidariteit voelen we ons niet alleen. Die solidariteit is een belangrijke steun naar onze overheid toe. Sommige kwesties moeten viraal gaan. De internationale aandacht geeft ons een duwtje in de rug, want de overheid huivert van negatieve aandacht.
Ik sta ook in direct contact met de missie van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) in Zimbabwe. Samen verzamelen we bewijzen van de arbeidsrechtenschendingen in ons land. De IAO zal na afloop van de missie aanbevelingen doen om de situatie van arbeiders te verbeteren. We hebben de overheid nodig om die uit te voeren.”
Auteur: Evi Geypen