Marines of the Baltic Fleet practice airborne assault. Photo: Ministry of Defense of Russia (Wikimedia Commons).

Het Westen beseft dat vrede alleen mogelijk is met een neutraal Oekraïne. Rusland wint, de Oekraïense bevolking is de grote verliezer. Blijft Rusland buiten een pan-Europese veiligheidsarchitectuur, dan keert de rust op het continent niet weer.

Nog geen vier jaar nadat de Franse president Emmanuel Macron het etiket “hersendood” op de NAVO plakte, lijkt het bondgenootschap alle twijfel over zijn relevantie te hebben overwonnen. Historisch, zo werd de 33^e NAVO-top in de Litouwse hoofdstad Vilnius genoemd, nog voor die op 11 juli goed en wel van start ging. Historisch, omdat voor het eerst Finland mee aan tafel zat en Turkije zich niet langer verzette tegen het Zweedse lidmaatschap. Voor de Belgische premier Alexander De Croo heeft de NAVO zich “meer dan ooit verenigd getoond om Oekraïne te steunen”. “Zodra er vrede is, kan Kiev de ultieme vredesgarantie krijgen, en dat is het NAVO-lidmaatschap”, aldus de premier, die erop wees dat verschillende landen Kiev individueel veiligheidsgaranties hebben aangeboden.

Op de top verbonden de bondgenoten zich ertoe om 2% van hun bbp te besteden aan defensie. Wat vroeger richtlijn was, werd minimumvereiste. Dat de Belgische premier over dat issue niets zei, moet niet verwonderen. België haalt bij lange na de 2%-norm niet, en de stijging van het defensiebudget gaat uiterst traag. De norm vergt een verhoging van ruim €4 miljard. Een lastige oefening voor de regering, die het debat zonder twijfel over de verkiezingen van 9 juni 2024 zal heentillen, als zij daar al niet eerder over valt. Op de NAVO-top durfde blijkbaar niemand kritiek uit te oefenen op de 2%-norm. Die is immers volkomen uit de lucht gegrepen want niet onderbouwd met échte, gekwalificeerde en gekwantificeerde dreigingen, niet het gefingeerde of opgeblazen “gevaar” dat we maar al te vaak voorgeschoteld krijgen.

Op de NAVO-top durfde blijkbaar niemand kritiek uit te oefenen op de 2%-norm. Die is immers volkomen uit de lucht gegrepen want niet onderbouwd met échte, gekwalificeerde en gekwantificeerde dreigingen, niet het gefingeerde of opgeblazen “gevaar” dat we maar al te vaak voorgeschoteld krijgen.

Scheuren

Onder de titel “De NAVO probeert de scheuren te dichten nadat Zelensky zijn kalmte verliest”, wijst het Amerikaanse mediabedrijf Bloomberg op een heethoofdige Zelensky en groeiend verzet tegen zijn gedram. De NAVO-leiders moesten zich in bochten wringen om een tekst op papier te krijgen over een lidmaatschapsaanbod aan Oekraïne dat kon doorgaan als stap vooruit, zonder zelf nog meer risico te lopen betrokken te geraken bij een oorlog met een nucleair bewapend Rusland. Per saldo hebben de haviken (vooral de Baltische staten en Polen) het onderspit moeten delven. Blijkbaar was Zelensky’s boze tweet, waarin hij uithaalde naar de NAVO-bondgenoten, een ultieme poging om de alliantie te pushen toe te geven aan zijn eis tot onmiddellijk lidmaatschap van zijn land.

Douglas Macgregor wijst op nog maar weer eens een nieuwe escalatieronde in de oorlog in Oekraïne. Frankrijk en het VK zouden de Oekraïners langeafstandskruisraketten hebben toegezegd. Ze zullen wel moeten beloven daarmee niet het Russische grondgebied te bestoken, maar men mag aannemen dat de wanhopige Zelensky daar geen boodschap aan heeft. Hij zal ze dus op Rusland afschieten met als doel een hard antwoord uit te lokken dat de VS en de NAVO rechtstreeks in de oorlog betrekt. Ook de Polen en Litouwers zouden broeden op een plan: buiten de NAVO om in West-Oekraïne een bufferzone instellen. Voor Moskou zou zo’n initiatief een rode lijn overschrijden. Elke inmenging in het conflict wordt dus in de pan gehakt, en zou zelfs een groter Russisch offensief kunnen uitlokken.

Wie raketten inzet, doet dat met tientallen tegelijk. De Russen zullen het merendeel onderscheppen, maar een klein aantal kan doel treffen. Dat is voor Moskou het startschot voor de inzet van de grote middelen en een einde te maken aan het regime in Kiev.

Wat gebeurt er als er raketten vallen op Russische steden? Macgregor nuanceert de dreiging. Wie raketten inzet, doet dat met tientallen tegelijk. De Russen zullen het merendeel onderscheppen, maar een klein aantal kan doel treffen. Dat is voor Moskou het startschot voor de inzet van de grote middelen om een einde te maken aan het regime in Kiev. Moskou beschikt over heel wat troefkaarten om het Westen het leven zuur te maken. Het zou de Mexicaanse drugkartels kunnen aanzetten om nog meer vluchtelingen richting de VS te sturen en Noord-Korea om raketten richting Guam¹ af te vuren. Nu de moderne oorlog vanuit de ruimte wordt geleid, zou het satellieten onklaar kunnen maken. En het probeert samen met Iran de Amerikanen uit het Syrische luchtruim en uit hun bases in Oost-Syrië te verdrijven.

Duitse initiatieven

Ook de Duitsers spelen een rol in de oorlog in Oekraïne. Berlijn is na de VS de grootste wapenleverancier van Oekraïne. Bondskanselier Olaf Scholz beloofde de Oekraïners in Vilnius tanks, munitie en Patriot luchtverdediging ter waarde van €700 miljoen. Het Duitse enthousiasme om een vuist te maken tegen Rusland is voor een stuk terug te voeren op de verpletterende Duitse nederlaag door het Rode Leger in de Tweede Wereldoorlog². Voor de Duitsers is de crisis in Oekraïne de context om de militarisering van hun land nieuw leven in te blazen. Een CDU-defensiespecialist gaat zelfs zover om de NAVO te adviseren zo nodig Kaliningrad³ af te snijden van de Russische aanvoerlijnen. Berlijn heeft het verlies in 1945 van de Pruisische stad Königsberg blijkbaar nog altijd niet verteerd.

Een CDU-defensiespecialist gaat zelfs zover om de NAVO te adviseren zo nodig Kaliningrad af te snijden van de Russische aanvoerlijnen. Berlijn heeft het verlies in april 1945 van de Pruisische stad Königsberg blijkbaar nog altijd niet verteerd.

De Duitsers hebben nog meer plannen voor Oekraïne. Rheinmetal AG, een technologiereus die 60% van zijn omzet haalt in de defensiesector, opent binnenkort een fabriek in het westen van Oekraïne, waar het pantservoertuigen zal bouwen en tanks repareren, en plannen heeft voor de productie van munitie, luchtverdedigingssystemen en tanks. Duitsland, dat zeer goed beseft dat Oekraïne militair geen enkele kans maakt tegen Rusland, denkt aan de toekomst. Het investeert in Oekraïne niet met het oog op Rusland, maar op Polen. Het speculeert op grenswijzigingen en creëert feiten op de grond. Als Polen de overdracht in 1945 van Wolhynië en Galicië in het westen van Oekraïne wil terugdraaien, moet ook de kwestie van de Duitse gebieden die vandaag deel uitmaken van Polen op tafel komen.⁴

Manco

Dromen de Duitsers? Alles hangt af van de afloop van de oorlog. Sluit Kiev op korte termijn een akkoord met Rusland, dan ziet het er voor Duitsland, Polen en de Baltische staten heel anders uit dan het scenario van een harde Oekraïense militaire nederlaag en een vredesregeling op Russische voorwaarden. Die vraag legt tevens het manco van de NAVO-top bloot: men had zich in Vilnius over de toekomst van Europa moeten buigen. Na de val van de Sovjet-Unie heeft Europa serieuze fouten gemaakt. Blijft men Rusland buiten een pan-Europese veiligheidsarchitectuur houden, dan keert de rust op het continent niet weer. Er is voor Europa maar één realistisch scenario: de relatie met Rusland herstellen en degelijke wederzijdse veiligheidsgaranties onderhandelen.

Er is voor Europa maar één realistisch scenario: de relatie met Rusland herstellen en degelijke wederzijdse veiligheidsgaranties onderhandelen.

Gaat het die kant op? Voor wie tussen de regels door leest, wordt het duidelijk. Het Westen geeft Oekraïne geen harde toezegging over het NAVO-lidmaatschap. Het beseft dat het een oorlog tegen Rusland niet kan winnen en vrede alleen mogelijk is met een neutraal Oekraïne. De animo in het Westen om Oekraïne financieel en materieel te steunen neemt af. Kiev beseft dat het zonder westerse boots on the ground het onderspit delft. Het laatste nieuws duidt op omvangrijke Russische troepenconcentraties in het noorden rond Kharkiv en in het zuiden gericht op Odessa. Moskou heeft intussen ook een volledige blokkade van de Oekraïense havens aan de Zwarte Zee afgekondigd, waardoor het land een landlocked country wordt, een land zonder zeehavens, met alle economische nadelen van dien.

Blijkbaar wordt de eindronde ingezet. De afloop kan enkel zijn: Rusland wint, de Oekraïense bevolking is de grote verliezer. Zelensky zal de geschiedenis ingaan als een Amerikaanse marionet die 350.000 dode Oekraïners op zijn geweten heeft, en land en hulpbronnen aan Rusland verloor omdat hij maart 2022 op de valreep weigerde het gematigde akkoord met Rusland te ondertekenen.

Noten

1 Op Guam zijn belangrijke Amerikaanse militaire bases gehuisvest. Installaties van de Amerikaanse luchtmacht en marine beslaan ongeveer 29% van het totale landoppervlak van het eiland. Guam is ook een belangrijk knooppunt voor onderzeese communicatiekabels tussen het westen van de Verenigde Staten, Hawaï, Australië en Azië. Het eiland biedt onderdak aan bijna 7.000 militairen. In de nabije toekomst komen daar nog duizenden bij, als gevolg van de overplaatsing van militair materieel en personeel afkomstig van het Japanse eiland Okinawa. Bron: ‘Guam Island: de strategische Amerikaanse militaire basis in de Stille Oceaan’.

2 Op 31 januari 1943 gaf het Duitse Zesde Leger zich over, en op 2 februari capituleerde de rest van de Duitse troepen. De Slag om Stalingrad was officieel ten einde, maar nog veel Duitse soldaten bleven doorvechten, vaak tot de dood. Pas eind februari hadden de Sovjets de laatste Duitse verzetshaarden uitgeschakeld. De Duitsers verloren in Stalingrad zo’n 750.000 soldaten. Van de 100.000 Duitsers die gevangen waren genomen, keerden er na de oorlog slechts 6.000 terug in Duitsland. Bron: IsGeschiedenis.

3 De exclave Kaliningrad is een stukje Russisch gebied aan de Oostzee, tussen Polen en Litouwen, op zo’n 500 kilometer van Berlijn. Het is met het moederland verbonden via de Suwalki-corridor via Litouwen naar Wit-Rusland. Na de Tweede Wereldoorlog kwam het toenmalige Königsberg in handen van de Sovjet-Unie en kreeg het zijn huidige naam. Kaliningrad is de thuishaven van de Russische Baltische vloot. De Russen hebben er Iskander raketten gestationeerd, die met kernkoppen kunnen worden uitgerust.

4 Herinner u het Poolse beroep van oktober 2022 op €1,3 biljoen Duitse herstelbetalingen voor de Tweede Wereldoorlog. Partijen lijken hun stellingen te betrekken ter voorbereiding op een grote herschikking van Noordoost Europa.

Dit artikel verscheen eerder vandaag op Geopolitiek in context.