“Als je je ‘neutraal’ opstelt tegenover situaties van onderdrukking kies je de kant van de onderdrukker”, aldus Zuid-Afrikaans bisschop Desmond Tutu die in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.

DeWereldMorgen veroordeelt de recente aanvallen van Hamas tegen Israëlische burgers, maar ziet die niet los van 75 jaar staatsterreur van Israël tegen het Palestijnse volk. Het internationaal erkende recht op gewapend verzet tegen een kolonisator is geen vrijbrief voor aanslagen op burgers.

Een onderhandelde vrede kan alleen bereikt worden wanneer 75 jaar verdrijving, 56 jaar bezetting, kolonisatie en apartheid en 16 jaar blokkade van Gaza worden erkend als de oorzaken van dit geweld. DeWereldMorgen onderzoekt deze oorzaken die door de politiek en door mainstreammedia worden verzwegen, onderbelicht of ontkend, om zo een debat te stimuleren dat kan leiden tot onderhandelingen en vrede. (nvdr)

 *  *  *

Het inzetten van ecocide als oorlogswapen is strafbaar volgens internationaal recht. De vraag is of de plegers van deze oorlogsmisdaden bestraft zullen worden, en of Gaza ooit nog van deze ecocide zal herstellen. Het is hoog tijd dat het recht in actie komt, zowel tegen genocide als ecocide.

Ernstige milieu- en natuurschade in Gaza

Nada Majdalani, directeur van Eco Peace Middle East, noemt de langdurige en ernstige fysieke verontreiniging als gevolg van de oorlog in Gaza ecocide. De bodem zit vol toxische chemische stoffen van de bommen. De vernietigde gebouwen zorgen voor enorme hoeveelheden afval en stof in de lucht. Landbouwgrond (olijfgaarden) en ecosystemen zijn vernietigd. Dieren, bomen en planten sterven. Gevaarlijke witte fosfor komt in de lucht terecht, daalt neer via regen en vergiftigt oppervlaktewater en bodem.

Het Palestijnse Bureau voor Statistiek bracht een rapport uit over de ernstige watercrisis in Gaza. Volgens Marwan Bardawil, ingenieur bij de Palestijnse Waterautoriteit vernietigde Israël 40% van de waterinfrastructuur in de Gazastrook. Er is nog amper water beschikbaar (3 tot15 liter per persoon per dag, tegenover de 100 die de WHO aanbeveelt). Via de stoffige bodem verspreidt het verontreinigd water zich naar het oppervlaktewater en grondwater.

Israëlische militairen bevestigden dat tunnels onder water gezet werden met zeewater, met als gevolg verzilting van de grondwaterlaag die zorgt voor de toevoer van 80% van Gaza’s water, een belangrijk risico voor alles wat leeft.

Volgens Hadeel Ikhmais, hoofd van de Palestijnse Milieukwaliteit Autoriteit zijn de milieu-investeringen in klimaatadaptatie en hernieuwbare energie van de laatste tien jaar voor niets geweest.  Op 60 % van de gebouwen stonden zonnepanelen, die zijn nu kapot. Infrastructuur om het bouwafval van ingestorte gebouwen te verwerken is er niet meer. En de CO2-emissies van de heropbouw zullen een enorme klimaatimpact hebben.

De precieze impact van dit alles kunnen we nu niet meten. Toegang tot water, land en technologie is afhankelijk van toestemming van Israel. Maar het staat vast dat de schade ernstig en wijdverspreid is, en waarschijnlijk voor lange tijd zal duren. Experts betwijfelen zelfs of het gebied ooit weer leefbaar wordt.

Ecocide als oorlogsmisdaad

Het Internationaal Strafhof kan personen die zich schuldig maken aan ernstige milieuschade vervolgen voor oorlogsmisdaden, op basis van Artikel 8 (2) (b) (iv) van het Statuut van Rome:

“opzettelijk een aanval inzetten in de wetenschap dat een dergelijke aanval bijkomstige verliezen aan levens of letsel onder burgers zal veroorzaken of schade aan burgerdoelen of omvangrijke, langdurige en ernstige schade aan het milieu zal aanrichten, die duidelijk buitensporig zou zijn in verhouding tot het te verwachten concrete en directe algehele militaire voordeel”.

Cruciaal hierbij is de vraag of de aanvallen opzettelijk gebeuren en met kennis van de milieugevolgen.  Volgens juridische expert Gill H. Boehringer van Law Institute Macquarie University Law School in Sydney en Lilla Younes, Grist en Samira Homerang Saunder van Centre for Climate Justice bij Queen Mary University of London, voldoet de milieuschade in Gaza aan de definitie van oorlogsmisdaden. Ook Abeer al-Butmeh, coördinator van Pengon, het Palestijnse netwerk van milieuorganisaties, omschrijft wat nu gebeurt in Gaza als ecocide. Volgens Saeed Bagheri, lecturer in international law, Reading University, is er in elk geval genoeg reden om te onderzoeken of dergelijke misdaden gepleegd zijn.

Daarnaast zijn er de Verdragen van Geneve, die verbieden dat staten in oorlog methodes gebruiken die “wijdverspreide, langdurige en ernstige schade aan het natuurlijke milieu veroorzaken”. Het Internationaal Gerechtshof doet onderzoek naar schendingen van onder andere het genocideverdrag,  en kan staten ook vervolgen wegens schending van deze milieubepaling.

Wanneer komt de eerste ecocide-strafzaak?

Internationale ecocide-strafzaken zijn er nog niet. Er is dus ook nog geen rechtspraak die duidelijk maakt wanneer schade aan natuur en milieu precies voldoet aan de voorwaarden van een oorlogsmisdaad. Na de ernstige milieuschade door de aanval op de Karkhovkadam in Oekraïne hebben we met de massale vernietiging in Palestina nu een spijtige tweede kandidaat voor zo’n zaak.

Het Internationaal Strafhof stuurde alvast experts ter plekke om bewijsmateriaal te verzamelen, in Oekraïne en in Gaza. Inger Andersen, hoofd van UNEP, het milieuprogramma van de Verenigde Naties, laat weten dat ook UNEP, samen met lokale partners, gestart is met het verzamelen van informatie over het conflict in Gaza.

Het recht in actie

Nu is het enkel nog wachten op een formeel initiatief van hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof Karim Kahn. Zoals hij zelf zei in oktober bij zijn bezoek aan Caïro: “We need the law more than ever. Not the law in abstract terms, not the law as a theory for academicians, lawyers and judges. But we need to see justice in action.” Een onmiddellijk staakt-het-vuren is nodig, niet alleen om de voor de hand liggende humanitaire redenen, maar ook om verdere schade aan milieu en natuur te voorkomen.

Steun voor een nieuwe website

We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.

Steun hier